Stary Cmentarz Podgórski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.
Wstawiając szablon dodaj informację o tej stronie na Wikipedia:Strony wymagające weryfikacji.

Stary Cmentarz Podgórski na krakowskim Podgórzu we wschodniej części zrębu Krzemionek Pogórskich.

[edytuj] Historia cmentarza

Został założony najprawdopodobniej pomiędzy rokiem 1784, kiedy to edykt cesarza Józefa II nakazał przenosić cmentarze z miejsc zamieszkałych, a rokiem 1794, z którego pochodzi najstarsza znana jedynie z zachowanej fotografii inskrypcja z grobu Agnieszki Drelinkiewiczówny. Niewielką pomocą mogą służyć mapy, najstarsza uwzględniająca cmentarz pochodzi z 1817 roku, z kolei w źródłach miejskich pierwsza wiadomość to rok 1820. Cmentarz posiadał kostnicę zbudowaną w 1838 roku. Pierwsza wiadomość o kaplicy pochodzi z 1886 roku w dokumentach miejskich jest informacja,iż postanowiono grobowiec rodzinny Zdzieńskich właścicieli Płaszowa zbudowany w formie dość dużej kaplicy wyremontować i używać jako kaplicę cmentarną. Cmentarz dwukrotnie poszerzano w 1838 roku i w 1895 zwracając jednocześnie uwagę na konieczność jak najszybszego założenia nowego cmentarza do czego doszło ostatecznie w 1900 roku. W kwietniu 1900 roku, stary cmentarz ostatecznie zamknięto, postanawiając chować tutaj jedynie osoby zasłużone dla Podgórza i posiadające grobowce rodzinne.

Część cmentarza ok. 1/4 powierzchni zniwelowali spychaczami Niemcy w 1942 roku przy budowie lini kolejowej bezpardonowo niszcząc znajdujące się tam nagrobki. Największe zniszczenia spowodowała jednak rozbudowa ulicy Telewizyjnej (obecnie Powstańców Śląskich) w latach 70. Zabytkowe nagrobki miały zostać przeniesione na nowy cmentarz przy ul. Wapiennej lub do górnej pozostającej części starego cmentarza. Przenoszone szczątki na starym cmentarzu chowano bez jakiejkolwiek dokumentacji pod najtańszymi lastrikowo-betonowymi nagrobkami. Bezpowrotnie zniszczono zabytkowy układ i charakter cmentarza. Mimo protestów konserwatora zabytków inwestor budujący nową drogę nigdy nie zrekonstruował np: neogotyckiej kaplicy grobowej rodziny Cieślików z 1888 roku do czego zobowiązany był w podpisanej umowie. Do dziś przetrwało zaledwie 38 arów starego cmentarza podgórskiego, który w 1900 roku liczył 1,5 ha powierzchni.

[edytuj] Znane osoby pochowane na Starym Cmentarzu Podgórskim

Edward Dembowski sekretarz Jana Tyssowskiego przywódcy powstania krakowskiego poległy podczas pamiętnej procesji na Podgórze 27 lutego 1846 roku wraz z 16 innymi zastrzelonymi uczestnikami tego wydarzenia. Obecny istniejący nagrobek wystawiono staraniem Związku Legionistów w 1936 roku.
Wojciech Bednarski (1841-1914)dyrektor szkoły,radny miejski,założyciel parku.
Wojciech Eliasz-Radzikowski (1814-1904) artysta malarz.
Władysław Eliasz-Radzikowski (1847-1921) syn Wojciecha, powstaniec styczniowy, sybirak, artysta rzeźbiarz.
Emil Serkowski (1822-1900) inżynier,długoletni radny,prezydent i honorowy obywatel Podgórza.
Franciszek Maryewski (grobowiec rodzinny Serkowskich) ostatni prezydent Podgórza, który 4 lipca 1915 roku w czasie spotkania na moście wiślanym z prezydentem Krakowa Juliuszem Leo poprzez symboliczny uścisk dłoni przypieczętował połączenie Podgórza z Krakowem.

Z informacji rodziny Zollów wynika, że w 1986r w pochowano tu Fryderyka Zolla (1899-1986) uczestnika walk o wolność w 1918 i 1920, obrońcę Modlina, majora AK, powstańca warszawskiego, kawalera orderu Virtuti Militari. Warto również wspomnieć,że na tym cmentarzu był pochowany Aleksander Kotsis(1836-1877), malarz scen rodzajowych i pejzaży proponowany przez Jana Matejkę na stanowisko profesora w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego miejsce spoczynku zostało zapomniane w okresie międzywojennym. Grobowiec Agnieszki Jałbrzykowskiej (1818-1902), przełożonej pensji dla panien i honorowej obywatelki Podgórza zniszczyli w 1942r Niemcy. Podczas jednej z ostatnich inwentaryzacji prowadzonej w roku 1985 udało się ustalić nazwiska 217 osób pochowanych na starej nekropolii podgórskiej.