Stwardnienie zanikowe boczne

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

	Stwardnienie boczne zanikowe
(Sclerosis lateralis amyotrophica)
ICD-10:	G12.2
G12.2.0 {{{X.0}}}
G12.2.1 {{{X.1}}}
G12.2.2 {{{X.2}}}
G12.2.3 {{{X.3}}}
G12.2.4 {{{X.4}}}
G12.2.5 {{{X.5}}}
G12.2.6 {{{X.6}}}
G12.2.7 {{{X.7}}}
G12.2.8 {{{X.8}}}
G12.2.9 {{{X.9}}}

Stwardnienie zanikowe boczne (choroba Charcota, choroba Lou Gehriga, choroba neuronu ruchowego, łac. sclerosis lateralis amyotrophica, ang. amyotrophic lateral sclerosis, ALS) - choroba degeneracyjna komórek rogów przednich rdzenia kręgowego, jąder nerwów czaszkowych rdzenia przedłużonego oraz neuronów drogi piramidowej. Pojawia się najczęściej w piątej i szóstej dekadzie życia, częściej u mężczyzn. Pierwszymi objawami są zaniki mięśniowe dotyczące mięśni krótkich rąk, spastyczny niedowład kończyn dolnych oraz niekiedy cechy zespołu opuszkowego. W dalszym przebiegu pojawiają się zaniki kolejnych grup mięśniowych z charakterystycznymi drżeniami pęczkowymi oraz progresją objawów spastycznych. Etiologia tego rzadkiego schorzenia jak również sposób jego leczenia do tej pory nie są znane. Przyjmuje się, że jeden zgon na 800 jest spowodowany przez tę chorobę. Najczęściej śmierć z powodu ALS następuje wskutek niewydolności oddechowej (paraliż mięśni oddechowych).

Istnieją dwa typy ALS:

uwarunkowane genetycznie ALS (FALS). Przyjmuje się, że do 20% przypadków stwardnienia bocznego zanikowego jest spowodowane mutacją genu kodującego dysmutazę ponadtlenkową (SOD1) na chromosomie 21.
pozostałe przypadki to sporadyczne ALS.

Oba przypadki klinicznie nie są możliwe do rozróżnienia, ale zazwyczaj forma uwarunkowana genetycznie pojawia się we wcześniejszym wieku.

Wykrycie zależności pomiędzy FALS a mutacją genu SOD1 pozwoliło wysnuć przypuszczenie, że etiologia ALS może być ściśle powiązana z niedoborem (nadmierną) aktywności(-ą) dysmutazy ponadtlenkowej.

Istnieją dwie istotne hipotezy, które mogą mieć znaczący wpływ na poznanie etiologii ALS. Pierwsza hipoteza zakłada zyskanie funkcji (ang. gain of function). Według tej hipotezy patogeneza jest związana z uzyskaniem nowych zdolności katalitycznych dysmutazy ponadtlenkowej, która wskutek zmian genetycznych posiada inną budowę trzeciorzędową (dysmutaza ponadtlenkowa jest metaloproteiną). Druga hipoteza zakłąda zyskanie zdolności do nowych interakcji (ang. gain of interction) Ta hipoteza przedstawiła zmutowane białko SOD1 jako nieaktywne katalitycznie ulegające szybkiej degradacji.
Jest możliwe by obie hipotezy były prawdziwe i się uzupełniały. Mechanizm wolnorodnikowy oraz konformacyjny spowodowane obiema hipotezami odrębnie nie muszą się wykluczać. Obecne badania wskazują, że główną rolę w rozwoju ALS powoduje zmiana konformacyjna SOD1, a co za tym idzie, utrata kontroli oddziaływań międzybiałkowych i tworzenie nierozpuszczalnych agregatów w komórkach (zawierających amyloid-β - charakterystyczny składnik złogów podejrzewany o generowanie wolnych rodników).

Stwardnienie boczne zanikowe jest nieuleczalną postępującą neurodegeneracyjną chorobą, która prowadzi do niszczenia pewnej specyficznej grupy komórek nerwowych (motoneuronów) odpowiedzialnych za pracę mięśni. Motoneurony zarządzają świadomymi skurczami naszych mięśni poprzez przekazywanie informacji z mózgu przez rdzeń kręgowy aż do każdego pojedynczego włókienka mięśniowego czy to łydki czy bicepsa. Ciągła i postępująca degeneracja motoneuronów w ALS prowadzi ostatecznie do ich śmierci, a co za tym idzie do utraty przez mózg możliwości kontrolowania pracy mieśni. U pacjentów w toku rozwoju choroby dochodzi do powolnego, ale systematycznego, pogarszania się sprawności ruchowej, a w późniejszych etapach do całkowitego paraliżu i ostatecznie śmierci poprzez zatrzymanie pracy mięśni oddechowych. Ogólnie przyjmuje się, że ALS prowadzi do śmierci w przeciągu 3-5 lat. Poza nielicznymi przypadkami ALS nie dotyka sfery intelektualnej człowieka czego przykładem może być genialny astrofizyk, prof. Stephen Hawking, który walczy z chorobą od ponad 40 lat.

W związku z rzadkością tego najczęstszego schorzenia paralitycznego u osób dorosłych oraz rozproszenie terytorialne kosztowność badań jest wysoka. Dlatego też badania sprowadzają się do stosowania modeli transgenicznych, pozwalających na wstępną ocenę skuteczności leczenia.