Szkodna

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Szkodna
Województwo	podkarpackie
Powiat	ropczycko-sędziszowski
Gmina	Sędziszów Małopolski
Położenie	49° 59' N 21° 39' E
Strefa numeracyjna (do 2005)	17
Tablice rejestracyjne	RRS
Położenie na mapie Polski Szkodna

Szkodna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie ropczycko-sędziszowskim, w gminie Sędziszów Małopolski.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Szkodna jest najdalej na południe wysuniętą miejscowością w gminie - sąsiaduje z gminą Wielopole Skrzyńskie.

[edytuj] Historia

Pierwsza wiadomość źródłowa o wsi pochodzi z lat siedemdziesiątych XV wieku. Była ona własnością królewską, wchodzącą w skład tenuty ropczyckiej. Jan Długosz podaje, że w Szkodnej, w drugiej połowie XV w., było 15 łanów kmiecych, co nie jest bynajmniej liczbą małą, skoro w Górze Ropczyckiej było w tym czasie gospodarstw łanowych zaledwie 6. W XVI w. Szkodna została wyodrębniona z dóbr królewskich i wraz z Glinikiem, nadana Stanisławowi Maciejowskiemu. Krótko jej dzierżawcą był hetman Jan Tarnowski. W tym czasie istniało we wsi sołectwo, które w 1536 r. dzierżył Stanisław Bogunia. Dysponował on karczmą i korzystał z pracy 10 kmieci, spośród 22 tu zamieszkujących. Jako że sołectwo w Szkodnej nie było dziedziczną własnością, wykupił je w 1569 r. Stanisław Sobek z Sulejowa, uzyskując prawo jego dożywotniego posiadania. Wraz z utworzeniem w XVII w. starostwa niegrodowego w Ropczycach, Szkodna weszła w jego skład. Lustracja dóbr królewskich, przeprowadzona w 1765 r. informuje, że w Szkodnej było 21 kmieci, wraz z właścicielami mniejszych gospodarstw, 4 zagrodników, 10 chałupników, 7 komorników. Nie było to zbyt wiele, zwłaszcza w porównaniu z sąsiednimi Zagorzycami, gdzie w tym czasie mieszkało 145 rodzin chłopskich. Ta sama lustracja informuje, że w Szkodnej Andrzej i Anna Szparowie posiadali tzw. łany wybranieckie. W związku z tym mieli obowiązek płacić 100 zł rocznie na utrzymanie oddziału piechoty łanowej oraz dbać o stan dróg we wsi. W zamian mieli prawo warzyć piwo, palić gorzałkę, łowić ryby, korzystać z drzewa w lesie itd.

Tragicznie zapisał się w dziejach Szkodnej okres rabacji galicyjskiej. Niechętnie nastawieni do szlachty chłopi, podburzani dodatkowo przez austriackich urzędników, ruszyli palić i rabować szlacheckie dwory. Do Szkodnej taka spragniona krwi gromada przyszła od strony Wielopola. Jak podaje tradycja, w Szkodnej ich ofiarą padł, dzierżawiący tutejszy folwark, niejaki Chrzanowski. Podobno przed rabusiami ukrył się w stajni, w żłobie o podwójnym dnie. Odnalazłszy nieszczęśnika, zamordowali go, przecinając piłą razem ze żłobem. Jeżeli ta opowieść nie kłamie, jest to najtragiczniejsze wydarzenie "krwawych zapustów" w Ziemi Sędziszowskiej.

[edytuj] Inne

Od momentu powstania, Szkodna należała do parafii w Górze Ropczyckiej. Wraz z utworzeniem w 1925 r. parafii w Zagorzycach Górnych, znalazła się w jej granicach. W 1931 r., z inicjatywy proboszcza, ks. J. Badowskiego powstała we wsi szkoła, którą kierowała Stanisława Siwek. Niestety, budynek, w którym się mieściła, uległ zniszczeniu w 1944 r., w wyniku ostrzału artyleryjskiego. Po wojnie naukę wznowiono w 1946 r., pozyskując na potrzeby szkoły drewniany barak. W latach pięćdziesiątych podjęto inicjatywę budowy nowego budynku szkolnego. Oddany do użytku w roku 1959, rozbudowany i unowocześniony w 1997 roku, służy do dzisiaj. Szkoła posiada salę gimnastyczną, obok wznosi się dom nauczyciela.

W Szkodnej działa OSP powstała w 1957 r. Funkcję prezesa pełni Jan Ziajor, zaś naczelnika - Andrzej Czaja.

Szkodna jest najwyżej położoną miejscowością w gminie - 410 m n.p.m. Znajduje się w Strzyżowsko – Sędziszowskim Obszarze Chronionego Krajobrazu. Z okolicznych wzgórz rozciągają się wspaniałe widoki na krajobraz Pogórza. W lasach spotkać można wilka, rysia, puchacza, sarnę, jelenia.