Szybowiec
Z Wikipedii
Szybowiec to statek powietrzny cięższy od powietrza (aerodyna) nie posiadający własnego napędu. Start szybowca odbywa się dzięki wyciągarce lub samolotowi (na szybowiskach górskich rozpędzano też szybowce przy pomocy gumowych lin). Po wyholowaniu na żądaną wysokość szybowiec wyczepia linę holującą i rozpoczyna samodzielny lot. Szybowiec unosi się dzięki sile nośnej powstającej na skrzydle. Prędkość postępowa uzyskiwana jest dzięki lotowi ślizgowemu, kosztem utraty wysokości. Szybowiec może wykorzystywać prądy termiczne lub prądy orograficzne w celu utrzymania lub zwiększenia wysokości i prędkości.
Szybowiec w przeciwieństwie do lotni jest sterowany za pomocą automatyki skrzydeł (lotek) oraz sterów poziomych i pionowych. Zmiana położenia wzdłuż osi pionowej (odchylenie) dokonuje się przy pomocy steru kierunku (nazywanego potocznie "ogonem"). Zmiana położenia wzdłuż osi podłużnej (przechylenie) dokonuje się przy pomocy lotek. Zmiana położenia wzdłuż osi poprzecznej (pochylenie) dokonuje się przy pomocy steru wysokości.
Szybowiec zazwyczaj posiada kadłub, skrzydło, statecznik poziomy i statecznik pionowy. Znane są przykłady innych konfiguracji (np. układ kaczki), ale nie zdobyły one popularności. Pierwsze konstrukcje szybowców składały się ze skrzydeł i stateczników z drewnianymi dźwigarami i żebrami powleczonymi płótnem oraz prostego drewnianego kadłuba bez elementów chroniących pilota przed warunkami atmosferycznymi i wypadkami. Kolejne konstrukcje były bardziej zabudowane. Pojawiły się też szybowce mające poszycie skrzydeł ze sklejki. Niektóre modele były metalowe, z duraluminium. Obecnie większość szybowców jest robiona z laminatu. Istotnymi cechami każdego szybowca są takie parametry jak: doskonałość, obciążenie powierzchni, rozpiętość, prędkość minimalna, prędkość maksymalna.
Pionierem szybownictwa był Otto Lilienthal (1848-1896), który projektował różne modele maszyn latających bez napędu, przypominające dzisiejsze lotnie. Na własnych konstrukcjach wykonał ponad 2 tysiące krótkich ślizgów. Zginął w wyniku obrażeń doznanych podczas jednego z nich. Obecnie przyznawany jest medal Lilienthala za wybitne osiągnięcia w szybownictwie. Pierwszym Polakiem, który go otrzymał był Tadeusz Góra (ur. 1918) za przelot otwarty 577,8 km. Pierwsze szybowce konstruował w Polsce Czesław Tański (1862-1942).
Zobacz też: motoszybowiec, paralotnia, latawiec.
