Teneryfa
Z Wikipedii
| Teneryfa | |
 Zdjęcie satelitarne wyspy |
|
| Kontynent | Afryka |
| Państwo |  Hiszpania |
| Akwen | Ocean Atlantycki |
| Powierzchnia | 2034 km2 |
| Populacja (2004) • liczba ludności • gęstość |
812 839 400 os./km2 |
| Galeria zdjęć w Wikimedia Commons | |
Teneryfa – (hiszp. Tenerife) – należąca do Hiszpanii wyspa na oceanie atlantyckim, u północno-zachodnich wybrzeży Afryki (28°19′ N 16°34′ W). Największa w archipelagu siedmiu Wysp Kanaryjskich 2034 km² powierzchni oraz licząca:
Główne miasto Santa Cruz de Tenerife – stolica wyspy oraz prowincji Santa Cruz de Tenerife.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
Wyspa o pochodzeniu wulkanicznym, powstała przed około 30 milionami lat. Powierzchnia górzysta, pocięta licznym wąwozami. Urozmaicona linia brzegowa. Plaże kamieniste. Najwyższe wzniesienie to krater wulkanu El Pico de Teide 3718 m n.p.m., który jest zarazem najwyższym szczytem Hiszpanii. Ostatnia erupcja wulkanu miała miejsce 18 listopada 1909 roku i trwała przez 10 dni.
[edytuj] Klimat
 |
|
|
|
|
|
|
Na kształtowanie się klimatu mają istotny wpływ dwa prądy morskie: Goflstrom (cieplejszy) i Kanaryjski (chłodniejszy). Powoduje to wahania temperatury morza od 18 do 20°C. Mimo niewielkiej powierzchni wyspa ma zróżnicowany klimat. Spowodowane jest to przedzieleniem jej przez wysokie pasmo górskie. Północno-wschodnia część wyspy ma klimat wilgotny, z częstymi mgłami i opadami. Temperatury wahają się w granicach 6°C pomiędzy najzimniejszym i najcieplejszym miesiącem i oscylują wokół 20°C. Część południowo-zachodnia ma klimat suchy. Wahania temperatury są mniejsze, a średnioroczna temperatura waha się wokół 25°C. Informacje te dotyczą wybrzeża wyspy. Wraz ze wzrostem wysokości średnie temperatury spadają, a ilość opadów wzrasta. Pomimo niewielkiej odległości pomiędzy położonymi w górach miejscowościami a wybrzeżem występują duże różnice temperatur (nawet ponad 10°C) oraz w opadach. W okresie zimowym krater El Pico del Teide często pokryty jest śniegiem. Warunki klimatyczne maja wpływ na szatę roślinną. Północno–wschodnia część wyspy jest zielona i ma dobre warunki dla rolnictwa, część południowo–zachodnia jest uboga w szatę roślinną. W wyższych partiach wyspy rośnie sosna kanaryjska o długich, miękkich igłach, posiadająca zdolność absorbowania wody z mgły. Na stokach wulkanu El Pico del Teide utworzono park narodowy Parque Nacional de las Cañadas del Teide.
[edytuj] Historia
Legenda głosi, że Teneryfa jest pozostałością zaginionej Atlantydy. Nie potwierdzone hipotezy datują pierwsze osadnictwo na XII wiek p.n.e.. Badania archeologiczne i analizy wykonane metodą datowania radiowęglowego wskazują, że ludzie pojawili się na Teneryfie około 200 roku p.n.e. Do 1402 roku, czyli do przybycia na wyspy Hiszpanów, była ona zamieszkana przez Guanczów (nazwa nadana przez Hiszpanów). Według przekazów mieli oni jasną cerę i włosy oraz niebieskie oczy. W świetle ostatnich badań byli ludem pochodzenia berberyjskiego a poprzedni hipotezy o pochodzeniu celtyckim lub, że byli potomkami Wikingów nie zostały potwierdzone. Guanczowie podzielili wyspę na 10 okręgów administracyjnych – królestw. 12 grudnia 1495 w bitwie pod Acentejo Guanczowie zostali pokonani przez hiszpańskich konkwistadorów i ulegli eksterminacji lub zostali wywiezieni do Europy jako niewolnicy. Resztki rdzennej ludności szybko się zasymilowały i przeszły na katolicyzm, a ich język poszedł w zapomnienie. Hiszpanie zakładają miasto La Laguna, które było pierwszą stolicą wyspy (do roku 1723). Lokalizacja w głębi wyspy podyktowana była względami bezpieczeństwa, gdyż wybrzeża nękane były przez angielskich piratów. Duża ilość opadów na tym obszarze zapewniała zaopatrzenie w słodką wodę.
25 lipca 1797 Teneryfa została zaatakowana przez flotę brytyjską. Celem ataku było Santa Cruz de Tenerife, siedziba władz hiszpańskich. Atakiem dowodził Horatio Nelson, który w walce stracił prawe ramię.
Początkowo wyspa wraz z całym archipelagiem przeżywała okres prosperity, znajdowały się na niej porty tranzytowe dla żeglugi do obu Ameryk. Stopniowo jednak wyspa traciła na znaczeniu, a podstawowe produkty: cukier trzcinowy oraz karmin zostały wyparte z rynku przez tańszą konkurencję. W 1821 wyspa została włączona do Hiszpanii jako prowincja ze stolicą w Santa Cruz de Tenerife. W 1936 Teneryfa została opanowana przez wojska generała Franco. Pod jego rządami wyspa popadła w kłopoty gospodarcze. W latach 50–tych sytuacja była tak dramatyczna, że wielu mieszkańców emigrowało do Wenezueli. Na początku lat 60–tych wyspa została przekształcona w w strefę turystyczną, początkowo dla turystów brytyjskich. W tym okresie na Teneryfę i sąsiednią Gran Canarię pływał z Polski MS Batory z tzw. „wycieczkami orbisowskimi”.
[edytuj] Gospodarka
Od lat 60. XX wieku podstawą gospodarki jest turystyka. Pomysł na stworzenie na Wyspach Kanaryjskich "raju turystycznego" pochodził od generala Franco, który w ten sposób chciał zaradzić nędzy panującej na wyspie. Początkowo turystyka rozwijała się w okolicach stolicy wyspy Santa Cruz de Tenerife oraz Puerto da la Cruz. W ostatnich latach powstał ogromny kompleks hotelowy na południu wyspy, składający się z trzech miejscowości: Los Cristianos, Playa de las Americas i Costa Adeje oraz lotniska Sofia Reina. Jest to nowe lotnisko, które zostało wybudowane po katastrofie lotniczej z 27 marca 1977 r. i częściowo zastąpiło lotnisko Los Rodeos położone w pobliżu La Laguny. Wyspę odwiedza w ciągu roku ponad 10 milionów turystów. Część z nich pozostaje na wyspie przez wiele miesięcy jako rezydenci. W okolicy stolicy wyspy Santa Cruz de Tenerife koncentruje się lokalny przemysł, port oraz rafineria. Dzięki dotacjom z funduszy unijnych w ostatnim czasie rozwija się uprawa bananów. Lokalne rolnictwo dostarcza świeżych warzyw i owoców na potrzeby przemysłu hotelarskiego. Pomiędzy Costa Adeje a Santa Cruz de Teneryfe została wybudowana autostrada. Reszta wyspy pokryta jest siecią dróg asfaltowych, czasami bardzo wąskich.
Na Teneryfie, jak na całych Wyspach Kanaryjskich obowiązuje 5% VAT oraz odmienne z tego powodu zasady rozliczania transakcji wewnątrzwspólnotowych.
[edytuj] Miejscowości
Ogółem na wyspie jest 31 miejscowości stanowiących odrębne jednostki administracyjne. Najistotniejsze z nich to:
- Santa Cruz de Tenerife – stolica wyspy
- La Laguna – pierwsza historyczna stolica
- Orotava – zabytkowa miejscowość z licznymi zabytkami z okresu kolonizacji wyspy przez Hiszpanię
- Puerto de la Cruz – miejscowość turystyczna
- Los Cristianos – miejscowość turystyczna
- Playa de las Americas – miejscowość turystyczna
- Costa Adeje – miejscowość turystyczna
[edytuj] Inne
27 marca 1977 roku na lotnisku Los Rodeos na Teneryfie miała miejsce najbardziej tragiczna katastrofa w historii lotnictwa, w której zginęły 583 osoby. Wypadek zdarzył się we mgle, o 17.06.50. Boeing 747, towarzystwa Pan Am zderzył się z Boeingiem 747 holenderskiej linii lotniczej KLM, w którym zginęły wszystkie osoby znajdujące się na pokładzie – 248 osób. Natomiast w samolocie Pan Am z 396 ludzi na pokładzie, przeżyło 61 osób.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Tenerife PuntoInfo (Multilingual) Official Governmental Tourist Information Service
