Trioksan
Z Wikipedii
Trioksan - (nazwa systematyczna: 1,3,5-trioksan, zwany też trioksymetylenem, C3O3H6) to organiczny związek chemiczny, będący trimerem formaldehydu. Istnieje także jego izomer strukturalny: 1,2,4-trioksan, który występuje naturalnie w żywicy klonów, jednak sam w sobie nie ma żadnego praktycznego zastosowania.
1,3,5-Trioksan tworzy białe, igłowe kryształy, które topią się w temp. 61-62 °C. Trioksan wrze w temp. 115 °C. Jest dobrze rozpuszczalny w wodzie, alkoholach i acetonie i eterach. Po rozpuszczeniu w wodzie częściowo rozkłada się do formaldehydu.
1,3,5-Trioksan powstaje spontanicznie w wyniku trimeryzacji formaldehydu, katalizowanej dowolnym kwasem:
Stężony roztwór wodny formaldehydu, gdy pozostawi się go na długo w niedomkniętej butelce ulega zazwyczaj, częściowej, spontanicznej przemianie do 1,3,5-trioksanu.
Trioksan posiada wiele różnych zastosowań:
- jest stosowany jako wygodna forma transportowania formaldehydu
- jako dodatek do kosmetyków antybakteryjnych, insektycyd, środek pochłaniający przykre zapachy.
- po sprasowaniu w peletki jest stosowany jako wygodne paliwo turystyczne (tzw. suchy spirytus)
- jest monomerem przy produkcji polioksymetylenu (POM) - polimeru o bardzo dobrych własnościach mechanicznych.
- jako substrat w wielu syntezach organicznych o przemysłowym znaczeniu
