Wąwóz Kraków
Z Wikipedii
Wąwóz Kraków - boczna odnoga Doliny Kościeliskiej, skalny wąwóz rozpoczynający się tuż przed Wyżnią Kościeliską Bramą (czyli Bramą Raptawicką), w górnej części Polany Pisanej, po jej wschodniej stronie. Jest to wycięty w wapiennych skałach bardzo ciasny wąwóz, o dnie zarzuconym kamieniami i gałęziami spadającymi z drzew rosnących ponad wąwozem lub przyniesionymi przez wodę. Ta część wąwozu jest pozostałością korytarza dawnej jaskini. Dno wąwozu jest na ogół suche, gdyż Wąwóz Kraków odwadniany jest przez wywierzysko pod Skałą Pisaną, woda płynie nim tylko po obfitych opadach. Po przejściu około 100 metrów rozszerzenie i po lewej stronie żelazna drabinka, którą wspiąć się trzeba na pionową niemal skałę, w której znajduje się wejście do jaskini - Smoczej Jamy (niewielki tunel jaskiniowy) i przez nią z powrotem na Polanę Pisaną (z pomocą łańcuchów i klamer możliwość ominięcia Smoczej Jamy). Po wyjściu ze Smoczej Jamy widok na prześwitujące między drzewami, w odległości kilkuset metrów turnie - Saturn i Ratusz.
Dalsza część doliny, tj. za Smoczą Jamą, objęta jest ochrona ścisłą i nie udostępniona turystycznie. W okolicy liczne przykładu lasu urwiskowego, częste wizyty dzikiej zwierzyny. Nazwa wąwozu ma korzenie góralskie: górale wędrujący sporadycznie do Krakowa zauważyli podobieństwo wąskich uliczek krakowskiego Starego Miasta do skalnego wąwozu w Dolinie Kościeliskiej. Stąd pochodzi nazwa całej doliny (Kraków) oraz znajdujących się w jej otoczeniu turni (Ratusz, Baszta, Kościół), jaskini (Smocza Jama) oraz rozszerzenia doliny (Rynek). W górnej części wąwóz znacznie się rozszerza (Płaśń pod Progami). Część doliny zatraca charakter kanionu, jeden z biegów natomiast staje się Żlebem Trzynastu Progów - kolejnym wąwozem, tym razem znacznie bardziej stromym (trudności wspinaczkowe), przypominającym pozbawioną stropu jaskinię. Porównanie to jest niepozbawione uzasadnienia w historii tego tworu. Zarówno Wąwóz Kraków, jak i Żleb Trzynastu Progów powstały w procesie krasowienia skał węglanowych (wapienie, dolomity), czyli w ten sam sposób co dominująca większość jaskiń tatrzańskich. Najwyższa część Wąwozu Kraków to tzw. Kamienne Tomanowe.
Wąwóz Kraków uważany jest za najpiękniejszy wąwóz skalny polskich Tatr Zachodnich. Zwiedzano go już w pierwszej połowie XIX wieku. Był też penetrowany przez poszukiwaczy skarbów, o czym świadczą pozostawione przez nich znaki na skałach w trudno dostępnych miejscach.
- częścią Wąwozu Kraków prowadzi żółty szlak turystyczny z Polany Pisanej. Trasa jednokierunkowa, czas przejścia ok. 55 min. Przydatna latarka (do przejścia Smoczej Jamy).
