William Ockham
Z Wikipedii
| William Ockham | |
 |
|
| Urodzony | 1285 |
| Zmarł | 10 kwietnia 1349 |
William Ockham (Wilhelm Ockham, William of Occam, Wilhelm von Ockham i wiele innych pisowni) (ok. 1285-10 kwietnia 1349) - filozof, teolog franciszkański.
Spis treści |
[edytuj] Życie
W 1318 roku ukończył studia w Oksfordzie, a następnie pozostał tam jako wykładowca. Oskarżony o herezję został wezwany na dwór papieża Jana XXII, udało mu się zbiec, skąd udał się pod kuratelę cesarza Ludwika IV Bawarskiego. Zajmował się głównie teorią poznania. Jego zwolenników nazywa się ockhamistami.
Zmarł 10 kwietnia 1349 r. w Monachium podczas epidemii czarnej śmierci.
[edytuj] Dzieła
[edytuj] Filozofia
- Summa logicae (przed 1327), Paryż 1448, Bolonia 1498, Wenecja 1508, Oxford 1675.
- Quaestiones in octo libros physicorum, (przed 1327), Rzym 1637.
- Summulae in octo libros physicorum, (przed 1327), Wenecja 1506.
- Quodlibeta septem (przed 1327), Paryż 1487.
- Expositio aurea super totam artem veterem: quaestiones in quattuor libros sententiarum, Lyon 1495, Bolonia 1496.
- Major summa logices, Wenecja 1521
- Quaestiones in quattuor libros sententiarum, Lyon, 1495.
- Centilogium theologicum, Lyon 1495.
[edytuj] Religia
William Ockham jest autorem niezwykle ciekawych koncepcji teologicznych. Jako franciszkanin zaliczał się do skrzydła radykalnych zwolenników ubóstwa. Domagał się życia ascetycznego, żebraczego i pokornego. Swoje wnioski wyciągał z dosłownego rozumienia Ewangelii i nauk św.Franciszka z Asyżu.
Ciekawą jest także ockhamowska koncepcja samego Boga. Ockham wszedł w polemikę z klasyczną filozofią i scholastyką, niezwykle wzbogacając myśl tzw. szkoły franciszkańskiej (akcentującej wyższą od rozumu wartość woli). Scholastykom i klasykom (w znacznej mierze racjonalistycznej szkole dominikańskiej) zarzucał uszczuplanie władzy Bożej poprzez ograniczanie jej do deterministycznych i logicznych schematów. Według Ockhama, takie przedstawianie Boga pozbawia Go atrybutu wszechwładności, suwerenności, podporządkowując Jego wolę jakimś ograniczeniom rozumowym. Grecko-scholastycznej wizji Boga Ockham przeciwstawia Boga biblijnego, judeochrześcijańskiego Stwórcę-Suwerena, którego władza nie podlega żadnym ograniczeniom. Dlatego też Ockham akcentuje problem Boskiej woli jako podstawę wszelkich rozważań o Bogu - w przeciwieństwie do filozofii klasycznej i szkoły dominikańskiej, której wszelkie rozważania religijne zaczynały się od refleksji nad rozumnością świata.
- Questiones earumque decisiones, Lyon 1483.
- Quodlibeta septem, Paryż 1487, Strasburg 1491.
- Centilogium, Lyon 1494.
- De sacramento altaris and De corpore christi, Strasburg 1491, Venice 1516.
- Tractatus de sacramento allans
[edytuj] Polityka
Ockhama można uznać za najwybitniejszego apologetę cesarskich roszczeń do niezależności od władzy kościelnej. Potępiony przez Kościół za swoje poglądy Ockham uciekł na dwór Ludwika Bawarskiego, gdzie wypowiedział słynne słowa: "Broń mnie mieczem, a ja będę ciebie bronił piórem". Słowa dotrzymał.
W swojej myśli politycznej Ockham oparł się na dwóch źródłach: filozofii awerroizmu i dosłownej interpretacji Pisma Świętego. Od awerroistów przejął przekonanie, że interes jednostki jest zawsze tożsamy z interesem wspólnoty. Analizując zaś księgi Starego i Nowego Testamentu, zarzucił papiestwu herezję. Ockham doszedł bowiem do wniosku, że władza świecka pochodzi od Boga bezpośrednio. Kościół nie jest żadnym pośrednikiem w jej przekazywaniu. Ockham w swojej myśli zawarł nawet pewną formę koncepcji umowy społecznej. Według niego to ludzie na swój wniosek otrzymali od Boga władzę, która uległa uświęceniu.
Dzieła:
- Opus nonaginta dierum (1330-1332), Leuven 1481, Lyon 1495.
- Dialogus…de imperatorum et pontificum potestate, Lyon 1495.
- Compendium errorum Joannis XXII papae (1335-1338), Paryż 1476, Lyon 1495.
- Defensorium contra errores Johannem XXII papae (1335-1339) Wenecja 1513.
- Super potestate summi pontificis octo quaeslionum decisiones (1339-1342).
- Tractatus de dogmatibus Johannis XXII papae (1333-34).
- Adversus errores Johannis XXII, Leuven 1481, Lyon 1495.
- Epistola defensoria, Wenecja 1513.
- Decisiones octo quæstionum (po 1339), Lyon 1496.
- Dialogus in tres partes diatinctus (1342-43), Paryż 1476.
- De jurisdictione imperatoris in causis matrimonialibus, Heidelberg 1598.
- De electione Caroli IV (ostatnie dzieło)
Napisał również liczne komentarze do dzieł innych autorów.
