Wodorotlenek sodu

W postaci stałej jest białą substancją o budowie krystalicznej. Ma właściwości higroskopijne, łatwo też łączy się z dwutlenkiem węgla z powietrza (tworząc powłokę węglanu sodu), dlatego należy ją przechowywać w szczelnie zamkniętych naczyniach.

W wodzie rozpuszcza się bardzo dobrze, wydzielając znaczne ilości ciepła i tworząc roztwór bardzo silnie żrącego ługu sodowego. Ciecz jest bezbarwna, bezzapachowa, niepalna. Wodny roztwór reaguje z kwasami, tlenkami niemetali i wodorotlenkami amfoterycznymi, tworząc sole sodowe. Jest śliski w dotyku, powoduje oparzenia. Działa korodująco na metale, szczególnie w obecności wilgoci. Niebezpiecznie reaguje z wieloma substancjami, m.in. glinem, cyrkonem, fosforem, nitrometanem.

[edytuj] Otrzymywanie

Tworzenie się ługu sodowego - wsypywanie wodorotlenku sodu do wody

połączenie tlenku sodu z wodą:

Na₂O + H₂O → 2NaOH

reakcja sodu z wodą (przebiega bardzo gwałtownie, w jej wyniku powstaje gazowy wodór, który może ulec zapłonowi):

2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂↑
Reakcja sodu z wodą jest często pokazywana jako reakcja metalu aktywnego z wodą w szkołach, ze względu na względnie bezpieczny przebieg doświadczenia.

tzw. kalcynowanie wodorowęglanu sodu zachodzące pod wpływem wysokiej temperatury:

NaHCO₃ → NaOH + CO₂↑

kaustyfikacja sody (na sodę kalcynowaną działa się świeżym wapnem gaszonym):

Ca(OH)₂ + Na₂CO₃ → 2NaOH + CaCO₃

na skalę przemysłową otrzymuje się go poprzez elektrolizę wodnego roztworu chlorku sodu (NaCl).

Na katodzie wydziela się chlor: Cl^- → 1/2Cl₂ + e^-
Na anodzie zobojętnieniu ulegają jony wodorowe pochodzące z wody: H₃O⁺ + e^- → H₂O + 1/2H₂

[edytuj] Działanie na organizm człowieka

W postaci pyłu, pary lub aerozolu wywołuje ból i łzawienie oczu, uczucie pieczenia w nosie i gardle, kaszel, uczucie duszenia się. Skażenie skóry wywołuje ból, zaczerwienienie, oparzenie chemiczne: pęcherze, martwicę. Rozległe skażenie skóry może spowodować wstrząs, zapaść. Skażenie oczu pyłem lub roztworem wywołuje zniszczenie aparatu ochronnego oczu, oparzenie gałki ocznej – rogówki i głębszych struktur oka. Drogą pokarmową wywołuje oparzenie błony śluzowej jamy ustnej gardła i dalszych części przewodu pokarmowego z ryzykiem uszkodzenia ścian, perforacji, krwotoku, ze wstrząsem i zgonem.
W wypadku zatrucia niezbędnymi lekami są tlen, pyralgina do podawania pozajelitowego, zaś podczas leczenia stosuje się postępowanie objawowe.

[edytuj] Zastosowanie

do wyrobu mydeł
do wyrobu szkła wodnego z krzemionki
do produkcji detergentów, barwników,
w postaci roztworu wodnego (10-30%) jest składnikiem różnych płynów czyszczących i wybielaczy (np. Domestosu, Harpica, Cloroxu, itp.)
do czyszczenia rur kanalizacyjnych tzw. "Kret"
do produkcji sztucznego jedwabiu
do produkcji gumy, regeneracji kauczuku
w procesach uzdatniania wody dla celów przemysłowych
do rafinacji ropy i olejów mineralnych
do przeróbki ciekłych produktów koksowania