Wojsko zaciężne
Z Wikipedii
Wojsko zaciężne – oddziały wojskowe pozostające od końca XV wieku na żołdzie Rzeczypospolitej. Formowane w drodze zaciągu przez rotmistrzów królewskich, którzy dokonywali zaciągu żołnierzy na podstawie wydanych przez monarchę tzw. listów przypowiednich.
Stan osobowy polskich wojsk zaciężnych zależał od wysokości podatków, uchwalonych na ten cel przez sejm walny, toteż powoływano je jedynie na wypadek wojny lub rzeczywistego zagrożenia granic państwa. W 1562 utworzono wojsko kwarciane – pierwszą stałą formację wojsk zaciężnych, utrzymywanych przez skarb Rzeczypospoitej. Dowództwo nad wojskami zaciężnymi spoczywało w rękach hetmanów.
Od połowy XVII wieku ustalano stałą liczbę wojska zaciężnego tzw. komput, likwidując przy tym wojska kwarciane, a kwartę przeznaczając na utrzymanie artylerii.
Powstało wówczas także tzw. wojsko powiatowe, zaciągane przez sejmiki ziemskie, pełniące funkcję obrony terytorialnej. W 1633 wprowadzono podział wojsk zaciężnych na wojska autoramentu cudzoziemskiego i wojska autoramentu narodowego. Jak dotąd rekrutowały się one spośród mieszkańców Rzeczypospolitej, wprowadzono jedynie odmienne zasady ich organizacji (m.in. cudzoziemskie komendy).
