Wojskowe Biuro Historyczne
Z Wikipedii
Wojskowe Biuro Historyczne (WBH) – polska wojskowa instytucja historyczna działająca w Warszawie w latach 1927-1939
Spis treści |
[edytuj] Geneza
Wojskowe Biuro Historyczne wywodziło się z Sekcji Historyczno-Operacyjnej Oddziału III Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, która powstała we wrześniu 1919 r. W 1921 r. została ona przekształcona w Wydział, a następnie Referat Historyczno-Operacyjny Oddziału III Sztabu Generalnego WP, a ten 14 listopada 1922 r. przeformowano w Biuro Historyczne Sztabu Generalnego. Ostatecznie w 1927 r. doszło do zmiany nazwy na Wojskowe Biuro Historyczne.
[edytuj] Organizacja
WBH podlegało Generalnemu Inspektorowi Sił Zbrojnych. Jego zadaniem było prowadzenie studiów i prac badawczych dotyczących polskich i powszechnych dziejów wojskowych I wojny światowej, walk prowadzonych przez polskie formacje w I wojnie światowej, walk Wojska Polskiego w latach 1918-1921 oraz wojen dawnych. Kierownictwu WBH zostało także podporządkowane Archiwum Wojskowe.
Wojskowe Biuro Historyczne składało się z następujących Wydziałów:
- Wojen Dawnych,
- Wojny Światowej,
- Formacji Polskich,
- Wojny Polsko-Bolszewickiej.
WBH wydawało własne czasopismo pod nazwą "Przegląd Historyczno-Wojskowy", który ukazywał się w latach 1929-1938.
[edytuj] Szefowie WBH
- gen. bryg. Julian Stachiewicz (1923-1925 i 1926-1934),
- gen. bryg. Marian Kukiel (1925-1926),
- płk Bronisław Rakowski (1934-1939).
[edytuj] WBH na obczyźnie
Po wybuchu wojny obronnej 1939 r., WBH zostało 5 września 1939 r. częściowo ewakuowane do Rumunii, gdzie szefem Biura został mjr Otton Laskowski. Następnie rozkazem gen. bryg. M. Kukiela z 4 marca 1940 r. WBH zostało odtworzone we Francji jako część Ministerstwa Spraw Wojskowych z siedzibą w Paryżu. Zadania Biura zostały ustalone następująco:
- Gromadzenie dokumentów, opracowanie i ogłaszanie materiałów historycznych dotyczących wojen polskich, włącznie z wojną obronną 1939 r.,
- Udostępnianie odpisów dokumentów szefowi Biura Rejestracji i Biura Personalnego w Ministerstwie Spraw Wojskowych.
Jednocześnie po zakończeniu działań wojennych z Niemcami, Sztab Główny WP powołał Komisję Historyczną Kampanii Wrześniowej i Polskich Sił Zbrojnych walczących na obczyźnie. Działała ona pod przewodnictwem gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby i jego zastępcy gen. bryg. M. Kukiela. Powstała także Podkomisja Historyczna Armii Krajowej pod przewodnictwem płk. dypl. Stanisława Lityńskiego. Obie te Komisje zostały połączone rozkazem Szefa Sztabu Głównego z 10 grudnia 1946 r., tworząc Samodzielną Sekcję Badań Wojskowo-Historycznych, przemianowaną później na Komisję Historyczną b. Sztabu Głównego. Uzyskała ona, jako instytucja naukowa, status angielskiej instytucji charytatywnej oraz osobowość prawną.
12 października 1972 r. Komisja Historyczna zawarła umowę z Instytutem Polskim i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego o wzajemnych stosunkach i współpracy. W imieniu Komisji umowę podpisali gen. dyw. Stanisław Kopański i płk dypl. Zygmunt Jarski, a w imieniu Instytutu Edward Raczyński i płk dypl. Stanisław Leśniowski. Owocem wspólnej pracy było opracowanie "Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej", wydane w następujących tomach i częściach:
- Tom I, Kampania Wrześniowa, Części 1, 2, 3, 4, 5,
- Tom II, Kampania na Obczyźnie, Części 1, 2,
- Tom III, Armia Krajowa.
W 1993 r. Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego przekazała do Polski większość posiadanych egzemplarzy, by mogli z niego korzystać krajowi historycy.
Oprócz działalności wydawniczej, jako instytucja naukowa grupująca wielu wybitnych oficerów, Komisja prowadziła także wielostronne studia wojskowe, służąc wskazówkami i pomocą ruchowi niepodległościowemu w kraju.
Obecnie Komisja działa przy Instytucie im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie. W posiadaniu archiwum Instytutu znajduje się unikatowy zbiór dokumentów wszystkich jednostek Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz dokumentacja ambasad rządu londyńskiego zamykanych przez kolejne państwa uznające komunistyczne władze w Warszawie.
[edytuj] Zobacz też:
[edytuj] Bibliografia
- pod red. Rafała E. Stolarskiego, Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych: 50-lecie: Londyn 1946-1996, Warszawa 1997
- Janusz Zuziak, Polska historiografia wojskowa w Wielkiej Brytanii w latach 1939-1990: instytucje, ludzie, publikacje, Warszawa 2001
- Zbigniew Palski, Służba historyczna Wojska Polskiego = The historical service of the Polish Army: informator, Warszawa 2002
- Zbigniew Grabowski, Z dziejów służby historycznej Wojska Polskiego 1918-2002, Warszawa 2002
- Zbigniew Moszumański, Szefowie ośrodków naukowo-badawczych wojskowej służby historycznej 1921-2002: w 80-lecie wojskowej służby historycznej: materiały z konferencji naukowej, Warszawa 29 listopada 2002 r., Warszawa 2003
- Benon Miśkiewicz, Polska historiografia wojskowa: próba analizy i syntezy, Toruń 2003
