Wybory pięcioprzymiotnikowe
Z Wikipedii
Cechy wyborów pięcioprzymiotnikowych:
- zasada tajności - głosowanie przebiega w odseparowaniu, jest anonimowe, a karty do urn wrzuca się osobiście,
- zasada bezpośredniości - wyborcy w drodze głosowania sami – bez żadnego pośrednictwa – przesądzają w sposób ostateczny i decydujący o składzie wybieranego organu. Wybory bezpośrednie określane są mianem wyborów jednostopniowych, w odróżnieniu od wyborów pośrednich, gdy głosowanie jest dwu- bądź wielostopniowe,
- zasada równości - każdy wyborca dysponuje jednakową liczbą głosów (równość formalna), o jednakowej wadze i znaczeniu (równość materialna),
- zasada powszechności - zakaz stosowania cenzusów wyborczych, każdy obywatel ma zarówno czynne, jak i bierne prawo wyborcze,
- zasada proporcjonalności - każda z partii otrzymuje mandaty w stosunku proporcjonalnym do liczby uzyskanych głosów.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, iż "wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym", są więc pięcioprzymiotnikowe.
Wybory do Senatu natomiast "są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym". Wyboru senatorów dokonuje się według zasady większościowej, nie ma więc formalnego zastosowania zasada proporcjonalności. Nie ma natomiast wymagania, by były one równe.
I rzeczywiście, w latach 1989-1997 wybierano po 2 senatorów z każdego województwa (po 3 w województwie katowickim i warszawskim); tę samą liczbę mandatów obsadzano w województwie chełmskim (250 tys. mieszkańców) i w województwie gdańskim (1,5 mln mieszkańców), wybory nie były przeto równe w sensie równości materialnej.
Wybory do Senatu były natomiast równe w sensie formalnym (każdy wyborca otrzymywał jedną kartę do głosowania i głosował tylko raz).
