Wyszyna (województwo wielkopolskie)
Z Wikipedii
Współrzędne: 52°04'00" N 018°24'00" E
| Wyszyna | |
| Województwo | wielkopolskie |
| Powiat | turecki |
| Gmina | Władysławów |
| Sołtys | Anna Krawiec |
| Położenie | 52° 04' N 18° 24' E |
| Liczba mieszkańców (2005) • liczba ludności |
580 |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
63 |
| Kod pocztowy | 62-711 (poczta: Wyszyna) |
| Tablice rejestracyjne | PTU |
|
Położenie na mapie Polski
  Wyszyna
|
|
Wyszyna – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie tureckim, w gminie Władysławów.
Wieś położona jest 14 km na południowy wschód od Konina i 7 km na północny zachód od Władysławowa, ok. 3 km na zachód od drogi Turek – Genowefa.
Po wschodniej stronie wsi znajduje się odkrywka Władysławów Kopalni Węgla Brunatnego "Adamów", eksploatowana od 1978 roku.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Dawniej Wyszyna zewsząd otoczona była bagnami, przez co ludzie osiedlali się na niewielkiej wysepce. Stąd także pochodzi nazwa miejscowości pochodząca od wyrazu wyższyna, oznaczająca nieco wyższe miejsce.
Pierwsza pisana wzmianka o miejscowości pochodzi z 1392 roku.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa konińskiego.
[edytuj] Zabytki
[edytuj] Kościół
Miejscowy kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny zbudowany został w 1728 roku na planie regularnego szesnastoboku, zbliżonego do koła. Ufundował go Rafał Gurowski, kasztelan przemęcki. Wzniesiony został na miejscu poprzedniego drewnianego kościoła, wzmiankowanego w 1450 roku.
Do obecnej drewnianej budowli, z zewnątrz oszalowanej, przylegają sześcioboczne przybudówki: kaplica, zakrystia i kruchta. Kościół przykrywa oryginalnej konstrukcji dach w formie dwóch dzwonów nałożonych na siebie, z sygnaturką ulokowaną na szczycie.
Wnętrze z rzeźbami na stropie, wsparte na ośmiu kolumnach, posiada wystrój rokokowy z II poł. XVIII wieku. Gotycka kamienna chrzcielnica z pięknym ornamentem geometrycznym, pochodzi z XV wieku. Na uwagę zasługuje Obraz Bogarodzicy Czuwającej nad Dzieciątkiem z XVII wieku oraz portrety trumienne Rafała i Ludwiki Gurowskich z końca XVIII wieku, mieszczące się w zakrystii.
Obok kościoła stoi późnobarokowa murowana dzwonnica, zbudowana na planie trójkąta, pochodząca z końca XVIII wieku.
Ponadto w centrum wsi znajduje się XVIII-wieczna figura świętego Wawrzyńca.
[edytuj] Ruiny zamku
W pobliżu kościoła, nad rozlewiskami rzeki Topiec, wznoszą się ruiny renesansowego zamku. Zbudowany został na początku II poł. XVI wieku, w równinnej okolicy przez Grodzickich. W XVIII wieku zamek był w posiadaniu rodziny Gurowskich. W czasie konfederacji barskiej, kiedy w zamku bronili się konfederaci, wojska rosyjskie wysadziły w powietrze prawe skrzydło zamku. W XIX wieku zamek popadł w ruinę. W latach '50. XX wieku pozostałe fragmenty zamku poddane zostały zabiegom konserwatorskim.
Budowla jest charakterystycznym przykładem założeń architektonicznych ówczesnego czasu. Zabudowania zamkowe składały się z dwóch budynków mieszkalnych, ustawionych równolegle i połączonych ze sobą węższym łącznikiem, tworząc wewnętrzny dziedziniec, który z czwartej strony zamknięty był murem kurtynowym i wysuniętą wieżą bramną, umieszczoną w osi dziedzińca. Zamek posiadał sześć ośmiobocznych, czterokondygnacyjnych baszt, z których cztery ustawione były w narożach budowli, a pozostałe dwie mieściły się w elewacji frontowej, u nasady muru kurtynowego.
Do obecnych czasów zachowała się w całości jedna z baszt połączona murem z ruinami drugiej baszty frontowej oraz mury budynku mieszkalnego, w którego nadprożu wykuty jest rok 1566.
[edytuj] Bibliografia
- Ziemia konińska – przewodnik turystyczny, Piotr Maluśkiewicz, Konin 1997, ISBN 83-86139-28-5
- Konin, Turek, Dobra, Golina, Rychwał, Tuliszków oraz okolice – przewodnik turystyczny, Andrzej Czesław Nowak, Poznań 1987, ISBN 83-85034-04-8
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy i zdjęcia satelitarne:
