Z legend dawnego Egiptu
Z Wikipedii
Z legend dawnego Egiptu — sześciostronicowa nowelka pióra Bolesława Prusa, po raz pierwszy opublikowana 1 stycznia 1888 r. Była pierwszym Prusa opowiadaniem o tle historycznym, zaś w sześć lat później służyła jako szkic wstępny dla jedynej autora powieści historycznej Faraona. W noweli dogorywający stuletni faraon Ramzes zdrowieje, niespodziewanie natomiast ginie jego następca Horus, pragnący zaprowadzić reformy ustroju egipskiego.
Głównym natchnieniem dla nowelki były losy współczesnych cesarzy niemieckich Wilhelma I oraz jego następcy Fryderyka III. Wilhelm w październiku 1887 r. zachorował poważnie i przypuszczano, że niedługo obejmie po nim tron jego syn i następca Fryderyk, uważany za męża stanu o orientacji bardziej postępowej. Tymczasem ujawniło się, że Fryderyk choruje na raka gardła.
Wówczas pod koniec grudnia 1887 r. — według Zygmunta Szweykowskiego — "Prus napisał Z legend dawnego Egiptu, przerzucając temat współczesny w przeszłość. Prus musiał uznać zabieg ten za konieczność, aby w pełni dopowiedzieć to, co w rzeczywistości nie było jeszcze zakończone, uniknąć posmaku sensacji i uzyskać perspektywy uogólniające fakt jednostkowy na całość życia ludzkiego; atmosfera legendowa szczególnie temu sprzyjała".
"Uśmiercając Horusa, gdy książę Fryderyk jeszcze żył" — pisze dalej Szweykowski — "Prus uprzedził wypadki, ale pomylił się tylko w szczegółach, nie zaś w istocie zagadnienia, które miało udokumentować ideę, że 'marne są ludzkie nadzieje wobec porządku świata'. Fryderyk wstąpił wprawdzie na tron (jako Fryderyk III) w marcu następnego roku (cesarz Wilhelm I zmarł 9 marca 1888 r.) i na czas krótki wydawało się, że w Niemczech (a więc pośrednio i w Europie) nastanie nowa era".
Jednakże Fryderyk przeżył ojca tylko o 99 dni, umierając w Poczdamie 15 czerwca 1888 r. i pozostawiając tron Niemiec swemu synowi Wilhelmowi II.
Według Szweykowskiego, "bezpośredni kontakt noweli z wydarzeniami politycznymi ówczesnych Niemiec otwiera niewątpliwie nowe sugestie dla genezy Faraona".
[edytuj] Źródła
- Zygmunt Szweykowski, Geneza noweli "Z legend dawnego Egiptu", w: "Nie tylko o Prusie: szkice", Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, 1967, ss. 256-61, 299-300.
- Krystyna Tokarzówna i Stanisław Fita, "Bolesław Prus, 1847-1912: kalendarz życia i twórczości, pod redakcją Zygmunta Szweykowskiego", Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.
