Znaki pisarskie
Z Wikipedii
Znaki pisarskie – znaki stanowiące pismo, symbole graficzne oznaczające dźwięki mowy lub znaczenia myślowe. Ciąg znaków pisarskich nazywamy tekstem.
Znaki pisarskie dzielimy na:
- litery
- cyfry
- znaki akcentów fonetycznych
- znaki interpunkcyjne
- symbole matematyczne, fizyczne, chemiczne itp.
- abrewiatury
- nuty
- piktogramy
- inne znaki pomocnicze
Cechą wspólną stosowania wszystkich znaków pisarskich jest respektowanie ich użycia dla danego języka, w jakim jest pisany tekst, czyli zasad pisowni w danym języku.
Istotne jest jednak odróżnianie pojęcia znaków pisarskich od pojęcia znaków typograficznych będących określoną graficzną reprezentacją znaków pisarskich. I tak:
- gramatyka jest domeną samego języka, niezależną od używanych znaków
- ortografia i interpunkcja mówią właśnie o poprawnym użyciu znaków pisarskich
- typografia zaś zajmuje się graficzną reprezentacją tych znaków, zwłaszcza podczas użycia pisma drukiem (ale w ograniczonym stopniu również w kaligrafii liternictwie i logotypach).
Różnica pomiędzy znakami pisarskimi a typograficznymi jest taka, że o znakach pisarskich mówimy, jakich użyć (np. małą lub wielką literą), gdzie należy ich użyć, kiedy, w jakiej kolejności i jak one funkcjonują w otoczeniu innych znaków, natomiast typografia mówi o ich wyglądzie. Faktem jest, że większość znaków pisarskich posiada funkcjonalnie tylko jeden swój odpowiednik wśród znaków typograficznych, nazywany z resztą tak samo, a który jedynie ze względu na wygląd estetyczny (krój pisma wraz z odmianą i stopniem) może przybierać wiele postaci. Do tego typu pojedynczych odpowiedników należą przede wszystkim litery i cyfry. Jednak szereg innych znaków pisarskich posiada więcej niż jeden odpowiednik funkcjonalny wśród znaków typograficznych.
Przykładem jest znak pisarski myślnik, który spełnia określoną rolę interpunkcyjną w piśmie, przez co mają do niego zastosowanie określone zasady pisowni, a który w druku reprezentowany jest głównie przez dwa charakterystyczne dla niego znaki typograficzne – półpauzę lub pauzę.
Czasami jednak pojęcia znaków pisarskich i typograficznych zazębiają się, np. gdy zasady pisowni określające użycie cudzysłowu wypowiadają się również nad graficznym rozróżnianiem pary znaków tworzących cudzysłów w przypadku jego hierarchicznego użycia w wypowiedzi (cudzysłów w cudzysłowie).
Do znaków pisarskich nie można zaliczyć znaków o ustalonym wyglądzie, jak loga i logotypy, znaki drogowe, symbole legendy map i planów, czy inne ustalone elementy graficzne systemów informacji wizualnej.
