ټولنه
From Wikipedia
ټولنپوهان يعني اجتماعيون او د اجتماع علما Sociologists وايي: ټولنه يا اجتماع په موجوداتو كي يو خاص ناموس دى، چي هيڅ شى له دې څخه نسي وتلاى، يو ژوندى جسم كه انسان وي، كه حيوان، كه كوچنى ذره بيني مكروب، دا ټوله له خورا وړوكو كيمياوي ټوټو څخه جوړ سوي دي، او دا ټوټې له هغو بېخي كوچنوټو ذراتو څخه مركبي دي، چي په پښتو يې كك او په عربي يې جوهر فرد او په اروپايي ژبو يې atoms بولي، دا ككونه په طبيعت كي د ټولني خاصيت لري او دغه خاصيت يو د بل سره نښتون د ژوندون حركت پكښي پيدا كوي. كوچني او لوى ژوي(حيوانات) ټوله په دغه اجتماعي خاصيت د ژوندون مجموعې لري، چي د دوى اجسام ځني تركيب سوي دي، لكه د ژونديو شيانو اجسام چي د ژوند له مجموعو څخه جوړيږي، دغسي هم هر جسم او هر فرد له نورو سره نښت او يو ارتباط لري، په خزندو او چنجيانو او لويو حيواناتو كي هم دا خاصيت سته، هغه حيوانات چي نباتات خوري، بېلي ډلي لري او الوتونكي هم شخړ_شخړ الوزي، پيلان په زنګلو كي تر 150 پوري يو ځاى په ټولنه كي ګرځي، دغسي هم نور هګان يعني وحشي حيوانات لكه د افريقا بېزوګاني توكم_توكم دي او يوه نوعه بېزو چي سيركوپيتيكوس cercopithicus نوميږي ډله_ډله د خپلو مشرانو تر ادارې لاندي ژوندون كوي، مشر يې ګوماري يا يې ژغوري، ګوريلا او بابون تر دې لا ښه اجتماعي ژوندون لري. مګر انسان خو په يوه مصنوعي او عقلي اجتماع كي ژوندون كوي، او دا خپل اجتماعي حيات هم تر يواځني ژوندون ښه ګڼي او اجتماعي نظامات او افعال يې پر مقايسه او استدلال او استنتاج ولاړ دي. پرته له دې څخه د انسانانو ځيني وحشي قبايل هم د ټولني روح لري، هره ټولۍ يې له څو كورنيو څخه جوړه سوې، لكه د اسټراليا، جنوبي افريقا او سيلان ځيني ټولني. د موجوداتو دغه حال ته چي څوك ځير سي، نو داسي ورته ښكاره كيږي، چي "ټولنى ژوندون" د انسانانو دپاره طبيعي او حتمي دى او زړو پوهانو چي انسان مدني يې بالطبع باله، هم مطلب دغه و، چي اجتماعي احساس يې پر طبيعت او خاوره ور اخښلى سوى دى او د ده د ژوندون لوازم او اړتياوي هم په يوازيني ژوندون كي نسي بشپړېدلاى، د خپل ژوندون دپاره اړ دى، چي د نورو كومك او مرسته ځانته ومومياو د ټولني په سيوري كي ځان وژغوري په حقيقت كي د انسان سعادت او كمال او نوري ټولي ښېګړي په اجتماعي ژوندون كي حاصليږي او د ژوندون ټوله مزايا هم بېله اجتماع لاسته نه راځي، ولي چي انسان د نورو په مرسته د ژوندون فوايد او منافع لاس ته راولي او د سعادت ژوندون ته رسيږي او يو انسان يوازي او بېل ټوله ښېګړي نسي ميندلاى
