[tahrir] Qoʻqondan shohimardonga.
Faryodkim, garduni dun
Aylar yurak bagʻrimni xun,
Koʻrdiki, bir ahli funun -
Charx anga kajraftor ekan.
Qolmay shaharda toqatim,
Qishloq chiqardim odatim,
Xohi yayov, boʻlsun otim,
Goh sayr ham darkor ekan.
«Ultarma»ga qildim yurush,
Yoʻldosh edi bir chitfurush,
Yetdim jadallab vaqti tush,
Bir dam qiziq bozor ekan.
Bir maʼraka koʻrdim butun,
Jaʼmi yopingan boshga toʻn,
Boqsamki, besh yuzcha xotun,
Voiz soʻzin tinglor ekan.
Mingboshilik kimning ishi,
Desam, dedi bedonishi,
Bir «Qoʻshtegirmon»lik kishi,
Xoʻja Iso badkor ekan.
Magʻrur, xasisu beshu kam,
Har gapda yuz ichgay qasam,
Takjoy olur moxovdan ham,
Hoji oʻzi murdor ekan.
«Doʻrmoncha»ga ketdim oʻtub,
Yoqamni har soat tutub,
Yotdim ul oqshom gʻam yutub,
Dashti qaroqchizor ekan.
Unda boʻlus Gʻozi dedi,
Ham mufti, ham qozi dedi,
Yurt barcha norozi, dedi,
Qilgʻon ishi ozor ekan.
Boz izdihomi voizi,
Badkayf, ochilmas koʻzi.
Yuqori boshidin tizi,
Ermaklari koʻknor ekan.
Soʻrsam, dedilar: «Boʻrbaliq»,
Birmuncha echkilar ariq,
Kelsa kishi yeyar tariq,
Shomu sahar tayyor ekan.
«Oq yer»din oʻtdim, boylari -
Oliy imorat joylari,
Mehmonsiz oʻtkay oylari,
Kelsa birov nochor ekan.
Ammo nazarda «Roshidon»,
Firdavs bogʻidin nishon,
Oʻynab oqar obi ravon,
Sahni gulu gulzor ekan.
Maʼyus bordim «Zohidon»,
Bir koʻcha ketguncha doʻkon,
Shoʻx odami, ichmay piyon,
Mast, otasi bezor ekan.
Suvlar sepilgan soʻrilar,
Boʻrlangan oʻchoq-moʻrilar,
Tab’ing mabodo choy tilar,
Damlashlari ishqor ekan.
«Oltiariq» qursin oʻshal,
Sellarda qoldim bir mahal,
Boʻldim ivib, yomgʻurda shal,
Toʻn shilta, hoʻl ezor ekan.
Mingboshisi soʻfinamo,
Tasbehu boʻynida rido,
Choʻqub qochar zogʻI alo
Bir dogʻuli ayyor ekan.
Xayru soho vajhiga kar,
Bir pulni yuz yerdin tugar,
Kelsa gadoy nogah agar,
Bir non chiqish dushvor ekan.
Koʻrdim chuqur «Chimyon» erur,
Yer ostida zindon erur.
Dushmanlari mehmon erur,
Bogʻi uning tutzor ekan.
Vodil maqomi dilfizo
Koʻchalaridur dilkusho,
Anhorida obi safo,
Sebarga obishor ekan.
Podshoh yoʻqlatsalar nogoh gado deb axtaring,
Tutmang hargiz nomimi, baxti qaro deb axtaring.
Falak tiyri jafo har kimga otsa,
Meni aylar, «Oʻshal-shul!» deb nishonlar.
Hasbi hol aylab qilibdur, xat soʻrab holing, Muqim,
To qiyomat Furqatiydin emdi minnatdorman.
[tahrir] Ey, Yori Jonim
Oshiq boʻlibman, ey yori jonim,
Vaslingni izlab, yoʻqdur majolim.
Bir yoʻqlamaysan kuygan qulingni,
Koʻzlari jallod, nozik niholim.
Rahm ayla manga, ey bagʻri qattiq,
Diydam toʻla qon, ey shoʻxi zolim.
Lab tashnalarga ayla nazora,
Qaddi chu shamshod qoshi hilolim.
Olding koʻngulni bir-ikki soʻzlab,
Devona boʻldim, toʻti maqolim.
Har dam kuyarman, yodimga tushsang,
Bir koʻrmaguncha yoʻqdur majolim.
Necha zamondur, koʻzdin nihondur,
Oshiq Muqimiy, ey xasta holim.
Ul tagʻofulpeshagʻa holi xarobim kim desun?
Hajrida mundogʻ meni koʻrgan azobim, kim desun?
Kunduzi bir yerda bir dam olmay oromu qaror,
Lahzae yoʻq kechalar koʻzlarda xobim, kim desun?
Oʻz koʻmochigʻa, masalkim, tortadur kul har kishi,
Bas, kuyub ishqida chekkan iztirobim, kim desun?
Kuymagan boʻlsa birov mehru muhabbat oʻtigʻa,
Sham’dek to subh oʻrtab tabu tobim, kim desun?
Hamnishindurlar ulugʻlarga xushomadgoʻylar,
Yoʻlida jononimi xayru savobim kim desun?
Gar qilich boshimgʻa ham kelsa, degayman rostin,
Soʻzki haq boʻlsa, savolimgʻa javobim, kim desun?
Doʻstlar, soʻrsang gʻizosidin Muqimiy, erta-kech,
Qon sharob ichsam, jigarlardur kabobim, kim desun?
[tahrir] Zulm Ila Qahru Gʻazab
Zulm ila qahru gʻazab izhor qilmoq shunchalar,
Oshiqi bechoraga ozor qilmoq shunchalar.
Gul debon sevgon kishining koʻkragiga nish urib,
Xasta-yu maʼyus etib, afgor qilmoq shunchalar.
Toʻtiyi shirinsuxan agʻyorlarning bazmida,
Bizga kelganda gapirmay, zor qilmoq shunchalar.
Sizga kim aydi: muhabbat ahlini qil ihtisob,
Qoʻrqutib oʻy aybiga iqror qilmoq shunchalar.
Garchi kelsa, eski toʻn, bizdek duogoʻyi faqir,
Kambagʻalning xirqasidan or qilmoq shunchalar.
Har balo-yu, jabr kelsa, yonmagay hargiz, Muqim,
Oshiq ahlini urubon xor qilmoq shunchalar.
Ohkim, afsus, emas har ishda rahbar toleim,
Vojgundur, imtihon qildimki, aksar toleim.
Yuz tarafdin yetkurub gardi kudurat, zangi gʻam,
Aylagay oinayi tab’im mukaddar toleim.
Har necha qilsam tavallo — zori qilmas, iltifot,
Roʻyigardon teskari, tobora badtar toleim.
Roʻzgorim tiyra, iqbolim zabun, baxtim qaro,
Boʻlsa ravshan, bormukin tadbiri digar toleim?
Nogahon bersam, Muqimiy, bir musulmonga salom,
Daf’atan ikki qulogʻini qilur kar, toleim.
[tahrir] Tanobchilar
Boʻldi taajjub, qiziq hangomalar,
Arz etayin emdi yozib nomalar.
Adl qulogʻi-la eshit hlimi,
Zulm qilur, baski, menga zolimi.
Oʻn ik(k)i oyda keladur bir tanob,
Oʻzgalara rohatu menga azob.
Sulton Alixoʻja, Hakimjon — ikav,
Biri xotun, birisi boʻldi kuyav.
Ikkalasi boʻldi chunon ittifoq,
Goʻyo xayol aylaki (qilmay nifoq).
Osh yesalar, oʻrtada sarson ilik,
Xoʻja — chiroq yogʻI, Hakimjon — pilik.
Bir-birisigʻa solishurlar oʻrun,
Erta-yu kech oʻpushib ogʻiz-burun.
Sallalari boshlarida oq savat,
Koʻrpacha tagda hama vaqt uch qavat.
Birlari moʻltoninamo, hiylagar,
Birlaridur kunda pixu gavda xar.
Ogʻizlar maqtanib, oʻn besh qarish,
Maydasuxan, ezma (churuk), zanchalish.
Qaysiki qishloqqa tushar otidin,
Elni yigʻib, voqif etar zotidin.
Derki: «Koʻzungga xali kal joʻjaman,
Maxdumi aʼzamlik oʻzim xoʻjaman.
Bizga bobo hazrati Shoxligʻ mazor,
Muxlisimiz mardumi ahli diyor.
Ham yana Erhubbi boʻlodur tagʻo,
Ammamizning erlaridur Nurato.
Bibi Ubayda boʻladur holamiz,
Goh kelur erdi kichik bolamiz.
Xizr otamlarga birodar erur,
Chimligʻ azizlar menga dodar erur.
Garchiki men olimu shayxi zamon,
Qirqingizga emdi beray bir qozon.
Manki, tanobinggʻa chiqibman kelib,
Xizmatimi yaxshi qilinglar bilib.
Oʻt qoʻyubon kuyduradurgʻon oʻzim,
Hokimingu oʻlduradurgʻon oʻzim.
Xoh tanobingni duchandon qilay,
Xoq karam birla boshingni silay».
Xoʻja soʻzini munga bermay qaror,
Mardumi sahroyi boʻlur beqaror.
Derki Hakimjoni: «Ayo, oqsoqol,
Bizni topibsan magaramkim oʻsol?
Hozir eting toʻrt nafar mardikor,
Toʻgʻri qil, oldimga qilibon qator.
Arqonimi yeringa sudrab chiqay,
Bachchataloq qishloqilarni (uray).
Bir burayin moʻyilabimni chiqib,
Tort tanobini — jazosi — siqib.
Yaxshiligingni fuqaro bilmagay,
Holi bular koʻzga bizi ilmagay.
Ikki tanobini qilay oʻn tanob,
Yurtingizni kuydurub, aylay harob.
Xoh oʻlung, xoh qoling, bachchagʻar», —
Debki, uzanguga ayogʻin tirar.
Bir-biriga qishloq eli boqishib,
Goh u yon, goh bu yon chopishib.
Jam boʻlib aylayubon maslahat:
— «Doʻgʻmagʻa, — der, — bir nima berib joʻnat!»
Aqcha qoʻlida ik(k)i-uch moʻysafid
Derki: — «Bu nazringizu, bizlar — murid»,
Zulm bilan elligu yuzni olur,
Boz tanobini duchandon solur.
TagʻI bular yaxshi-yu, bizlar yomon,
El tamizidin hazar et, al’amon.
Oʻzga yana gʻussa budurkim, deyin,
Shunchaki bir qissa bulardin keyin:
Qoʻshti Jalolxon degan oʻgʻlin menga,
Dedi: «Ruqum oʻrgatasiz siz anga».
Yukladi oʻgʻlini senga, muxtasar,
Bu dagʻI ortiqcha (menga dardisar)…
Soʻzni, Muqimiy, kerka etmak tamom,
Mazzasi qolmas, uzun oʻlsa kalom.
|
