Schalttag

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

E Schaltdag isch e zuesätzlicher Dag, der ime Schaltjohr zum Iisatz chummt.

Schaltdäg sin notwendig, um dr Kalender yber langi Zittrüm mit em Johreszittjohr (tropischs Johr) z'synchronisiere. D'Johreszitte werre bestimmt dur d'Stellig vu dr Erdax zue dr Sunne un dr domit zyklisch sich ybers Johr ändernde Dageslängi.

Vu einere Früehligs-Dag-un-Nacht-Gliichi zue dr nächste brucht d'Erde 365 Däg 5 Stund 48 Minute un 45,26 Sekunde. Dr bürgerlich Kalender mit 365 Däg isch dorum noch vier Johr praktisch ei Dag gegenyberem tropische Johr z'churz, weswäge no e Schaltdag iglegt wird, um dr Kalender wiider mit em tropische Johr z'synchronisiere. Säll gschiiht im Gregorianische Kalender un Julianische Kalender im Februar (Hornig).

Die Schaltregel nächeret dr Kalender im tropische Johr uf ebba 11 Minute a. Des isch dr julianisch Kalender, wo s'Johr mit 365 Däg un 6 Stund animmt. In 128 Johre füehrt des aber dezue, dass derno e Schaltdag z'viil iglegt worre isch, wil jo s'tropisch Johr e chlei weng chürzer isch.

Deswäge het mer 1582 dr julianisch Kalender reformiert un dur die gregorianisch Schaltregel ergänzt: In volle Johrhunderte vu dr christliche Ära fallt dr Schaltdag us, es sei denn, s'Johr isch dur 400 deilbar.

Au anderi Kalender hän Schaltdäg oder gar Schaltmunät, um dr Kalender yber längeri Zittrüm mitem tropische Johr synchron z'halde.

[ändere] Ifüehrig

Dr Gregorianisch-Julianisch Kalender wendet im Prinzip d'Schaltdagregel vum Ägyptische Kalender a. Dr Ägyptisch Kalender isch e Sunnejohr zue zwölf gliich lange Munät vu 30 Däg mit fümf aghängte Zuseatzdäg, sog. Epagomenen, gsi, so dass e Johr vu 365 Däg gha het. Wil säll aber fast e Virtel Dag z'churz gsi isch, isch dr Afang vum ägyptische Kalenderjohr innert ebba 1450 Johre, dr sog. Sothis-Periode, dur alli Johreszitte gwanderet.

238 v. Chr. het no dr ägyptisch Chönig Ptolemaios III. Euergetes im Edikt vu Kanopus agordnet, dass alli vier Johr e sechste Epagomenen in dr Kalender izfüege isch, womit de facto dr hüt noch gültig Schaltdag igfüehrt gsi isch, wil sither jedes viert jo jetz 366 Däg gha het.