Ĕu-ciŭ
Lài-nguòng: Wikipedia
Ĕu-ciŭ (歐洲, Europa) sê sié-gái chék duâi ciŭ cĭ ék. Ĭ dĕ̤ng-buô sê Ā-ciŭ, să̤-buô sê Dâi-să̤-iòng, báe̤k-buô sê Báe̤k-bĭng-iòng. Ŭ-lă-lō̤ Săng (Ĭng-ngṳ̄: Ural Mountains) gâe̤ng Lī Hāi (Ĭng-ngṳ̄: Caspian Sea) sê Ĕu-ciŭ gâe̤ng Ā-ciŭ gì buŏng-gái. Ĕu-ciŭ miêng-cék nâ bī Dâi-iòng-ciŭ duâi siŏh-nék-giāng. Dáng-sê áng ìng-kēu lì sáung, ĭ sê sié-gái dê 2 duâi gì ciŭ.
"Ĕu-ciŭ" ciā miàng sê téng Hĭ-lăk sìng-uâ diē-sié 1 ciáh cṳ̆-niòng-nè̤ng gì miàng "Ĕu-lò̤-bă" (歐羅巴, Hĭ-lăk-ngṳ̄: Ευρώπη) lì gì.
[Siŭ-gāi] Lĭk-sṳ̄
Gū Hĭ-lăk sê Ĕu-ciŭ ùng-mìng gì ièu-lài. Gū Hĭ-lăk gâe̤ng Gū Lò̤-mā sì-dô̤i sê gū-cā Ĕu-ciŭ ùng-huá có̤i huák-dăk gì sì-dô̤i. Gū Lò̤-mā Dá̤-guók miĕk-uòng cĭ hâiu, Ĕu-ciŭ giàng diē Ŭ-áng Sì-dô̤i.
15 sié-gī Ùng-ngiê Hók-hĭng cĭ hâiu. Să̤-buô gì huák-dăk guók-gă kăi-sṳ̄ hióng hāi-nguôi sìng-tō̤ sĭk-mìng-dê. Cī kuŏ lĭk-sṳ̄ iâ hô̤ lō̤ "Dê-lī Dâi-huák-hiêng". Ĕu-ciŭ ùng-mìng ké̤ṳk sĭk-mìng-ciā dái gáu Mī-ciŭ dēng gì-tă dê-kṳ̆.
Dê-lī Dâi-huák-hiêng cĭ hâiu, Ĕu-ciŭ kăi-sṳ̄ giàng diē mìng-ciō. Hiā sèng-hâiu huák-sĕng guó bī-gáu chók-miàng gì ông-dông chiông Huák-guók Dâi-gáik-mêng dēng-dēng.
18 sié-gī, Gĕ̤ng-ngiĕk Gáik-mêng găk Ĭng-guók kăi-sṳ̄, iù-sê ìng-lôi siâ-huôi gì sĕng-săng huŏng-sék huák-sĕng cêng duâi gì biéng-huá.
20 sié-gī, ìng-lôi lĭk-sṳ̄ siông có̤i duâi gì sié-gái dâi-ciéng dŭ sê iù Ĕu-ciŭ kăi-sṳ̄. Nê Ciéng giék-sók hâiu, Siâ-huôi-ciō-ngiê gì Sŭ-lièng gâe̤ng gì-tă Cṳ̆-buōng-ciō-ngiê gì Să̤-huŏng guók-gă bô kăi-sṳ̄ Lēng Ciéng. 1991 nièng Sŭ-lièng gāi-tā̤, Lēng Ciéng giék-sók.
Buóh liēu-gāi Ĕu-ciŭ ùng-huá, cêu găi-dŏng liēu-gāi ĭ gì 2 ciáh nguòng-tàu: Gū Hĭ-lăk gâe̤ng Gĭ-dók-gáu.
[Siŭ-gāi] Ciō-iéu guók-gă
- Dáik-guók
- Dăng-măk
- É-dâi-lé
- Hĭ-lăk
- Hò̤-làng
- Huàng-dá̤-gŏng
- Huák-guók
- Hŭng-làng
- Ĭng-guók
- Ngò̤-lò̤-sṳ̆
- Nò̤-ŭi
- Pŏ̤-làng
- Può-dò̤-ngà
- Să̤-băng-ngà
- Sôi-diēng
- Sôi-sê̤ṳ
- Ŭ-káik-làng
Sié-gái dâi-lṳ̆k gâe̤ng dâi-iòng
|
