Kòrejańskô Lëdowò-Demokratnô Repùblika
From Wikipedia
 |
 |
| ò fanie | ò céchù |
| Mòtto: fëlëje òficjalné rzëczenié (''Nieòficjalnô: Mòże bëc gwësnym dobëcô, eżlë mô sã wiarã w lëdzy ë spùscë so na nich) |
|
 |
|
| Òficjalny jãzëk | kòrejańsczi |
| Stolëca | P'yŏngyang |
| Fòrma państwa | totalitarizm |
| Przédnik kraju | Przédnik Nôrodny Kòmisëji Òbrony Kim Jong-il |
| Szef kraju | Premiéra Pak Pong-ju |
| Wiéchrzëzna - całownô - westrzódlądowe wòdë |
97. na swiece 120 540 km² 0,1% |
| Lëdztwò - całkowita (2005) - gãscëzna lëdzy |
47. na swiece 22 912 177 182,25 sztatur/km² |
| Dëtkòwô jednota | nordowòkòrejańsczi won (KPW) |
| Czasowô cona | UTC +9 |
| Himn | Aegukka |
| Kòd ISO 3166 | KP |
| Jinternet | felënk (zarezerwowóné je .kp) |
| Telefónowi kòd | +850 |
 |
|
Kòrejańskô Lëdowò-Demokratnô Repùblika (kòr. 조선민주주의인민공화국, hanja 朝鮮民主主義人民共和國, MCR. Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk, Nordowô Kòreja, skrodz. KLDR)) je pòrénkòwòazjatëcczim państwã, chtërne pòwsta w nordowim dzélu Kòrejańsczégò Półòstrowa pò II swiatowi wòjnie na òbéńdach zajëmniãtich przez Czerwòną Armijã. Òficjalno je to kòmùnisticznô jednopartijna systema, chtërnej prowôdnikã je Kim Jong-Il. Totalitarną wëszëznã sprôwiô òpiartô na deji juche Partëja Ròbòtë Kòreji. Greńczy z Ruską na nordowim pòrénkù, Chinama na nordze, Pôłniową Kòreją na pôłnim. W Chinach a téż w sami Nordowi Kòreji, krôj zwóny je Pukchosŏn ("Nordowi Chosŏn"; 북조선; 北朝鮮). Bukhan ("Nordowi Han"; 북한; 北韓) to òglowé miono westrzód mieszkańców Pôłniowi Kòreji na krôj sąsadów.
[edicëjô] Historëjô
Pò japòńsczi òkùpacëji Kòreji, chtërna skùńczëła sã razã z przegraną Japòńsczi w II swiatowi wòjnie w 1945, Kòreja òsta pòdzélonô na dwa partë zdłużą 38 równoleżnika. Sowiecczi Związk kòntrolowôł nordowi dzél a USA pôłniowi. Kòrejanë z zelgã pòwitôle wëzwòlenié òd Japònów, leno nie chcele zgòdzëc sã na wprowôdzanié cëzëch praw na òbéńdã półòstrowa. Rusczé ë Amerikane nie chcele zôs zgòdzëc sã na wespólne sprôwianié Kòreją. Dotëgòwało to do ùsôdzeniô w 1948 rokù apartnëch rządów w nordowim ë pôłniowim parce, jaczé zarôzkù ògłoszëłë sã jedinyma legalnëma rządama całowny Kòreji.
Narôstającé napiãcé ë greńcowi biôtczi midze òba krôjama doprowôdzëłë do domôcy kòrejańsczi wòjnë. 25 czerwińca 1950 rokù (Nordowô) Kòrejańskô Lëdowô Armija narëszëła 38 równoleżnik abë sparłãczëc òba państwa w jedną pòliticzną systemã pòd swòjim przédnictwã. Wòjna dérała do 27 lëpińca 1953 rokù, czedë òddzélë Zrzëszonéch Nôrodów, Kòrejańsczi Lëdowi Armiji ë Armijô Chińsczëch Dobrowòlników pòdpisale przedspòkój (zgòdã na spòkój) ë ùsôdzëlë Zdemilitarizowóną Conã midze Nordową a Pôłniową Kòreją.
[edicëjô] Ùrzãdny pòdzélk
Nordowô Kòreja pòdzélonô je na dzewiãc prowincjów, trzë specjalnë òbéńdë ë dwa gardë sprôwióny bez rząd (chikhalsi, 직할시, 直轄市).
| Miono | Hangeul | Hanja |
|---|---|---|
| Prowincëje | ||
| Chagang-do | 자강도 | 慈江道 |
| Nordowi Hamgyŏng | 함경북도 | 咸鏡北道 |
| Pôłniowi Hamgyŏng | 함경남도 | 咸鏡南道 |
| Nordowi Hwanghae | 황해북도 | 黃海北道 |
| Pôłniowi Hwanghae | 황해남도 | 黃海南道 |
| Kangwŏn-do | 강원도 | 江原道 |
| Nordowi P'yŏngan | 평안북도 | 平安北道 |
| Pôłniowi P'yŏngan | 평안남도 | 平安南道 |
| Ryanggang-do * | 량강도 | 兩江道 |
| Òbéńdë | ||
| Kaesŏng Kong-ŏp Chigu | 개성공업지구 | 開城工業地區 |
| Kŭmgangsan Kwangwang Chigu | 금강산관광지구 | 金剛山觀光地區 |
| Sinŭiju T'ŭkpyŏl Haengjŏnggu | 신의주특별행정구 | 新義州特別行政區 |
| Gardë sprôwióny direkt bez rząd | ||
| P'yŏngyang | 평양직할시 | 平壤直轄市 |
| Rasŏn | 라선(라진-선봉)직할시 | 羅先(羅津-先鋒)直轄市 |
* Czasã pisóné "Yanggang".
- Przédny gardë
- Sinuiju
- Kaesong
- Nampho
- Chongjin
- Wonsan
- Hoeryong
- Hamhung
- Haeju
- Kanggye
- Hyesan
To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.
