Ухсай Яков Гаврилович
Wikipediaри материал
Ухсай Яков Гаврилович (чăн хушамачĕ Никифоров), — чăваш сăвăçи, драматургĕ, литературовечĕ, çыравçи. 1911 çулхи чӳк уйăхĕн 26-мĕшĕнче Пушкăрт Республикин Пелепей районĕнчи Слакпуç ялĕнче çуралнă. 1986 çулхи утă уйăхĕн 7-мĕшĕнче Шупашкарта вилнĕ, Слакпуç ялĕнче пытарнă.
1938 çултанпа СССР ÇП членĕ. 1945 çулта Чăваш АССРĕн тава тивĕçлĕ ӳнер ĕçченĕ, 1950 çулта Чăваш АССРĕн халăх сăвăçи ячĕсене тивĕçнĕ. 1971 çулта Чăваш АССРĕн К.В.Иванов ячĕллĕ патшалăх премийен, 1972 çулта А.М. Горький ячĕллĕ РСФСР патшалăх премийĕн лауриачĕ пулнă.
Вăрçăра Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин 1-мĕш тата 2-мĕш степеньлĕ медальсене тивĕçнĕ. Литература тĕлĕшĕнчи ĕçшĕн Ленин орденне, Октябрьти Революци орденне, Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав тата «Хисеп палли» орденĕсене тивĕçнĕ.
Унăн ятне 1984 çулта Чăваш Енĕн Ĕç Мухтавĕпе Паттăрлăхăн Хисеп Кĕнекине çырса кĕртнĕ.
Шупашкарта унăн ячĕпе пĕр урам ятне панă. Шупашкарта çавăн пекех Яков Ухсай ячĕллĕ культура керменĕ пур. Тăван ялĕнче музей йĕркеленĕ.
[тӳрлет] Пурнăçĕ
Мускав патшалăх университетĕнче вереннĕ. Унтах «Коммунар» чăвашла хаçат редакцийĕнче ĕçленĕ. Ĕпхӳри НИИ ЯЛИре вăй хунă. Патăрьелти тата Чĕмпĕрти педагогика училищисенче чăваш чĕлхипе литературине вĕрентнĕ.
1940-мĕш çултан пуçласа Шупашкарта пурăннă.
Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçине хутшăннă.
[тӳрлет] Ĕçĕсем
Унăн пурĕ 60 кĕнеке патнелле пичетленсе тухнă:
- «Вут чĕлхе» (сăвăсемпе поэмăсем);
- «Телей» (поэма);
- «Сăсар çĕлĕк» (сăвăллă калав);
- «Хура элчел» (сăвăллă трагеди, 1941);
- «К.В. Иванов» (биографиллĕ очерк);
- «Тутимĕр» (1941);
- «Кĕлпук мучи» (1950);
- «Ту урлă çул» (1952, 1965);
- тата ыттисем.
Вăл çавăн пекех К. В. Иванов пултарулăхĕ çинчен, Чăваш Енĕн юханшывĕсемпе çĕрĕсем çинчен публицистикăллă статьясем çырнă.
