Pádraig Mac Piarais
Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Ba oide, file, scríbhneoir agus gníomhaire polaitiúil é Pádraig Anraí Mac Piarais (as Béarla, Patrick Henry Pearse; (10 Samhain 1879 – 3 Bealtaine 1916). Rugadh i mBaile Átha Cliath é sa bhliain 1879. Ba dhealbhadóir Sasanach é a athair. Fuair sé a chuid oideachais ó na Bráithribh agus san Ollscoil Ríoga. Chuaigh sé le dlí i dtosach, ach níor lean sé den cheird sin. Chuir sé Scoil Éanna ar bun, an chéad scoil dhátheangach sa tír le blianta fada. Léirigh sé a dhearcadh faoin oideachas ina leabhar 'The Murder Machine'. Bhí suim aige sa nGaeilge ó thús a óige, chláraigh sé le Conradh na Gaeilge sa bhliain 1896 agus bhí sé ina bhall den Choiste Gnó nuair a bhí sé fiche bliain d'aois.
B’iomaí tréimhse a chaith sé i gConamara ag foghlaim na teanga. Thóg sé teach beag ceanntuí dó féin i Ros Muc agus chuir sé aithne mhaith ar mhuintir na háite. Chaith sé tamall ina fhear eagair ar an gClaidheamh Soluis. Nuair a cuireadh na hÓglaigh ar bun, bhí lámh aige san obair sin, freisin - bhunaigh sé buíon díobh i Ros Muc. Ba bhall gníomhach de Bhráithreacht na Poblachta (The Irish Republican Brotherhood) é.
Scríobh sé dánta agus scéalta agus drámaí i nGaeilge, m. sh. An Mháthair, Íosagán, an Rí, srl. Scríobh sé cuid mhaith i mBéarla, chomh maith , ag gríosadh na nGael chun saoirse.
Bhí an-tionchar ag a óráid ag sochraid an tsean-Fhinínigh, Diarmaid Ó Donnabháin Rossa ar mheon pholaitiúil na tíre.
Ghlac sé páirt in Éirí Amach na Cásca in Éirinn i 1916. Toghadh é ina uachtarán ar Phoblacht na hÉireann agus léigh sé Forógra na Poblachta lasmuigh de Ardoifig an Phoist ag tús Éirí Amach na Cásca. Mhair an Éirí Amach ar feadh seachtaine ach nuair chonaic an Piarsach an slad a bhí á dhéanamh ar Bhaile Átha Cliath de bharr na troda bheartaigh sé géilleadh d'Arm na Breataine. Daoradh chun báis é ag na Gaill agus lámhachadh é féin, a dheartháir Liam (Willie) agus dáréag eile de cheannairí an Éirí Amach.
