Afrikaans
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
| Afrikaans | ||
|---|---|---|
| Inheimse name: | Afrikaans | |
| Gekald in: | Zuid-Afrika, Namibië | |
| Classificatie: | Indo-Europees Germaans Wes-Germaans Nederduits Nederfrankisch Hollands Afrikaans |
|
| Aantal sjpraekers: | zeker 6 miljoen vaan gebuurde, zeker 10 miljoen es vreem taol |
|
| Cónservatiegraod: | neet bedreig | |
| Officieel taal: | Zuid-Afrika | |
| ISO-639-code: | af, afr, afr | |
't Afrikaans of Zuid-Afrikaans is de einege dochtertaol vaan 't Nederlands en weurt gesproke in Zuid-Afrika en Namibië. 't Is ein vaan de elf officieel taole vaan Zuid-Afrika. De taol is oontstoon oet de veural Hollandse dialekte vaan de immigrante oet de zeventiende ieuw. Allewel tot ze ziech vaanaof 't begin vaan 't Hollands heet losgemaak, woort de taol pas in 1923 erkind; daoveur gebroekde me 't Nederlands es cultuurltaol.
Inhawd |
[bewirk] Versjèlle mèt 't Nederlands
[bewirk] Grammair
Aon de Afrikaanse grammair vèlt direk op tot ze hendeg versumpeld is. De verbe höbbe meistes nog meh twei vörm: eine veur d'n infinitief en 't preses, en eine veur 't verleje participium -- bij de meiste verbe is d'n imperfect verdwene (oetz. beveurbild Ek was so bang, dat die kakies my sou vang). Nao persone weure verbe neet verveug.
't Afrikaans heet 'n dobbel negatie, meh neet dezelfde wie in 't Frans of awwer Lèmburgs. 't Houfwoord kump ierst op ziene vertrojde plaots, boenao aon 't eind vaan de zin nog ins nie volg (Ek sou dit nooit seg nie; vergliek 't ajd-Mestreechs Iech en zouw dat noets doen).
[bewirk] Oetspraok
De v en z koume in gesproke Afrikaans trök es f en s, allewel tot de v welbehawwe gebleven is in de spèlling. De ee en oo zien, wie in 't vreuger Hollands en noe nog in 't Zieuws, daolende twiekleng. (In de meiste Lèmburgse dialekte zien 't volkome twiekleng: ei en ou.) De -@n en -Ct zien, (sjus wie in 't Lèmburgs!), vervalle.
[bewirk] Imago
't Afrikaans had in de negentiende ieuw weineg prestiezj; 't waor lètterlik de taol vaan de Boere. Nao de vörming vaan de Zuid-Afrikaanse Unie in 1910 kraog de gemeinsjap vaan Afrikaanders evels 'n groete rol in 't laandsbestuur, boemèt 't prestiezj vaan de taol väöl steeg. 't Waore evels de promotors vaan de apartheid boemèt me 't Afrikaans nog 't meist associeerde. Nao de afsjaffing daovaan in 1990 woort 't Afrikaans vaan ein van de twie officieel taole ein vaan de elf. In alle domeine boe de zwarte bevolking noe begós te dominere woort 't Afrikaans opzij gezet veur de Bantoetaole, of veur 't Ingels. Allewijl weurt 't Afrikaans ummer mie de taol vaan de Boere allein.
