Kongo (Kinshasa)

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.

Democratische Rippebliek Kongo


Officieel taol	Frans
Houfstad	Kinshasa
Staotsvörm	Rippebliek (dictatuur)
Staotshouf	Joseph Kabila (sins 2001)
Groondgebeed % water	2,345,410 km² 18,41%
Einwoeners	58,3 miljoen
Munt	Congolese Frank (CDF)
Tiedzaone	UTC +1 - +2
Nationale fiesdaag	30 juni
Landcode	COD
TLD	.cd
Tillefoon	+243

De Congo (Kinshasa), officieel Democratische Rippebliek vaan de Kongo (Frans: République Démocratique du Congo) is e land in Middel-Afrika. Umtot nog 'n ander land mèt de naom Congo besteit neump me dit land veur verwirring te veurkoume mèt zien hoofstad Kinshasa; 't ander land hèt Congo (Brazzaville). Neve Kinshasa zien Kikwit, Kananga, Lubumbashi en Goma veurnaom stei. 't Land grèns aon de Congo (Brazzaville), de Centraalafrikaanse Rippebliek, Soedan, Oeganda, Roeanda, Boeroendi, Tanzania, Zambia en Angola.

[bewirk] Administratief indeiling

Kongo is ingedeild in 10 provincies. De hoofstad Kinshasa vèlt daoboete.

Bandundu
Equateur
Katanga
Maniema
Lieg-Congo (Bas-Congo)
Noord-Kivu (Nord-Kivu)
Oos-Kasai (Kasai Oriental)
Orientale
Wes-Kasai (Kasai Occidental)
Zuud-Kivu (Sud-Kivu)

[bewirk] Taole

De Congo bevat väöl versjèllende volker (wel 250) en dao weure 700 taole geneump, allewel tot väöl vaan die variëteite nao westerse maote dialekte zien. De variatie weurt lokaal door linguae francae euverbrögk: 't Swahili, 't Lingala, 't Kikongo en 't Tshiluba, en op nationaal niveau door 't Frans.

[bewirk] Historie

De ajdste spoere vaan minselike bewoening goon 10.000 jaor trök. In de zevende en achste ieuw vele de Bantoe 't gebeed vaanoet 't noorde binne; bij de aonkoms vaan de Europeane waor de oorsprunkelike bevölking al gaans verdreve.

't Gebeed, bestoonde oet dik, oondoordringber oorwaud, blaof laank oongekoloniseerd, en pas in de laote negentiende ieuw lukden 't Henry Morton Stanley veur 't gebeed in kaart te bringe. Op de Conferentie vaan Berlien vaan 1885 woort 't gebeed aon keuning Leopold II vaan 't Belsj touwgeweze. Heer maakden 't tot zie persuunlik bezit en doupden 't land de Vrijstaot Congo. Nao e paar jaor vaan verlusgevendheid wis Leopold zien kolonie winsgevend te make, door d'n aonlègk vaan 'ne spoorweeg. De negerbevolking mós röbber goon oegste veur de keuning, meh woort daobij zoe stèrk oetgebuut tot massastèrfde aon de orde vaan d'n daag waor. Ouch woort verzèt hendeg sterk oonderdrök. In 1908 mós de keuning zien kolonie aon de Belsje staot aofstoon. Daomèt normaliseerde de situatie get.

Vlag vaan de Ierste Rippebliek

Tijens d'n Twiede Wereldoorlog leverde 't leger slaog tege de Italiane in Noord-Afrika. Op 30 juni 1960 trok 't Belsj ziech trök oet de Kongo, naotot de inheimse intellectuele dao tien jaor veur gestreje hadde. Patrice-Eméry Lubumba woort leider vaan 't land. Bij de oonaofhenkelikheid braoke 'n aontal gevechte oet, die es de Congocrisis bekind stoon. Zoewel de Vereinegde Staote es de USSR bemeujde ziech mèt 't land. Oeteindelik kaom in 1965 kolonel Joseph Mobutu bovedrieve, dee gesteund woort door de VS.

Vlag vaan de Twiede Rippebliek

Mobutu begós nao zien machsgreep de bevooghede vaan president stèrk oet te brejje en bereikde al snel de alleinhiersjappij. Aof en touw hoolt heer verkezinge boe-in heer d'n einege kandidaat waor, en de rapporte euver 't violere vaan minserechte naome touw. Ouch verriekde heer ziechzelf en zien femilie ummer mie (door sumpelweeg bij bedrieve laanks te goon en de wins op te eise) en veurde heer 'ne cult vaan persoenverhierliking door. Evels blaof 't oonder zien regering relatief rösteg. Heer herduipde 't land in Zaïre en promootde stèrk 't Afrikaans cultuurgood. Wie de Kawwen Oorlog aofleep trokke de VS ummer mier hun hen aof vaan Mobutu. Oeteindelik woort heer in 1997 tot aoftrejje gedwonge door 'n rebellebeweging die ziech vaanoet 't ooste vaan 't land in snel tempo wesweerts bewoge. Laurent Kabila woort de nuie president. Wie dee in 2001 gesjote woort volgde ziene stiefzaon Joseph Kabila häöm op, dee begós te perbere de börgeroorlog veural in 't ooste te stoppe. Veur 2005 heet heer verkezinge belouf.

Len in Afrika
Algerieë \| Angola \| Benin \| Boeroendi \| Burkina Faso \| Centraal Afrika \| Comore \| Djiboeti \| Egypte \| Equatoriaal Guinee \| Eritrea \| Ethiopië \| Gabon \| Gambia \| Ghana \| Guinee \| Guinee-Bissau \| Ivoorkös \| Kaapverdië \| Kameroen \| Kenia \| Kongo (Brazzaville) \| Kongo (Kinshasa) \| Lesotho \| Liberia \| Libië \| Madagaskar \| Malawi \| Mali \| Marokko \| Mauretanië \| Mauritius \| Mozambiek \| Namibië \| Niger \| Nigeria \| Oeganda \| Roeanda \| São Tomé en Príncipe \| Seisjelle \| Senegal \| Sierra Leone \| Soedaan \| Somalië \| Swaziland \| Tanzania \| Togo \| Tsjaad \| Tunesië \| Westelike Sahara¹ \| Zambia \| Zimbabwe \| Zuud-Afrika
Aafhenkelike gebejer: Azore \| Canarische eilen \| Ceuta \| Madeira \| Mayotte \| Melilla \| Réunion \| Sint-Helena
1. Sins 1979 door Marokko bezat.