दिल्ली

Wikipedia कडून

दिल्ली हे उत्तर भारतातील एक महानगर आहे. तांत्रिकदृष्ट्या दिल्ली एक विशेष केंद्रशासित प्रदेश आहे, ज्याचा कारभार केंद्र सरकार, दिल्ली राज्य शासन आणि तीन महानगर पालिका पाहतात. नवी दिल्ली, जी भारतीय प्रजासत्ताकाची राजधानी आहे, ती दिल्ली या महानगरातील एक शहरी भाग आहे. दिल्लीची लोकसंख्या सुमारे दीड कोटी (इ.स. २००५) असून ते जगातील सातवे सगळ्यांत जास्त लोकसंख्या असलेले महानगर आहे.

अनुक्रमणिका

१ भूगोल
२ इतिहास
- २.१ जिल्हे
- २.२ भारतीय राज्ये आणि प्रदेश

[संपादन] भूगोल

दिल्ली व परिसराला मिळून अनौपचारिकपणे राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्र असे म्हणतात. त्यात दिल्लीव्यतिरिक्त शेजारच्या हरियाणातील फरीदाबाद व गुडगाव आणि उत्तर प्रदेशातील नॉयडा आणि गाजियाबाद या शहरांचा समावेश होतो. राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्राची एकत्र लोकसंख्या सुमारे पावणे दोन कोटी इतकी आहे. नैरृत्येकडील अरावली पर्वतरांगा आणि पूर्वेकडील यमुना नदी यांच्यामध्ये वसलेली दिल्ली इतिहास काळापासून महत्त्वाचे ठिकाण आहे.

[संपादन] इतिहास

विशिष्ट भौगोलिक रचनेमुळे वायव्य हिंदुस्थानातून गंगेच्या खोऱ्यात जाणाऱ्या जुन्या व्यापारमार्गांवर दिल्लीने दबदबा राखला. दिल्ली पुरातन भारतातील अनेक साम्राज्यांची राजधानी होती. दिल्लीत स्थलांतरीत होणाऱ्यांची संख्या वाढत गेल्याने ते संस्कृती आणि बुद्धिजनांचे माहेरघर बनले.

परंतु वाढत्या लोकसंख्येमुळेच आज दिल्ली प्रदूषण, वाहतुकीची कोंडी, वीजटंचाई आणि पाणी टंचाई अशा अनेक समस्यांना तोंड देत आहे.

[संपादन] जिल्हे

दिल्ली राज्यात १ जिल्हा आहे.

संकेत	जिल्हा	प्रशासकीय केन्द्र	लोकसंख्या (२००१ची गणना)	क्षेत्रफळ (किमी²)	घनता (प्रती किमी²)
DL	दिल्ली	दिल्ली	१,३७,८२,९७६	१,४८३	९,२९४

[संपादन] भारतीय राज्ये आणि प्रदेश
आंध्र प्रदेश - अरुणाचल प्रदेश - आसाम - उत्तरांचल - उत्तर प्रदेश - ओरिसा - कर्नाटक - केरळ - गोवा - गुजरात - तामीळनाडू - त्रिपुरा - दिल्ली - नागालँड - पश्चिम बंगाल - पंजाब - पॉँडिचेरी - बिहार - मणिपूर - मध्य प्रदेश - महाराष्ट्र - मिझोरम - मेघालय - छत्तीसगढ - जम्मू आणि काश्मीर - झारखंड - हरियाणा - हिमाचल प्रदेश - राजस्थान - सिक्किम

केंद्रशासित प्रदेश: अंदमान आणि निकोबार - चंदिगढ - दमण आणि दीव दादरा आणि नगर-हवेली लक्षद्वीप

राजधानी: नवी दिल्ली