Liepru Ewropew

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.

Liepru Ewropew jew Liepru kannella ta' l-Ewropa
Liepru Ewropew jew Liepru kannella ta' l-Ewropa Lepus europaeus
Scientific classification
Renju: Animalia Fajlum: Chordata Klassi: Mammalia Sottoklassi: Theria Infraklassi: Eutheria Superordni: Euarchontoglires Ordni: Lagomorpha Familja: Leporidae Ġeneru: Lepus Speċi: L. europaeus
Isem binominali
Lepus europaeus (Pallas, 1778)
Sottospeċi
Lepus europaeus caspicus Lepus europaeus connori Lepus europaeus creticus Lepus europaeus cyprius Lepus europaeus cyrensis Lepus europaeus europaeus Lepus europaeus hybridus Lepus europaeus judeae Lepus europaeus karpathorum Lepus europaeus medius Lepus europaeus occidentalis Lepus europaeus parnassius Lepus europaeus ponticus Lepus europaeus rhodius Lepus europaeus syriacus Lepus europaeus transsylvanicus

Il-Liepru Ewropew jissejjaħ b' ħafna ismijiet komuni fosthom, Liepru kannella ta' l-Ewropa, Liepru komuni u Fenek ħmar tal-Lvant. Xjentifikament magħruf bħala Lepus europaeus u huwa speċi ta' mammiferu plaċentat tal-familja Leporidae (leporidu), fl-ordni Lagomorpha (lagomorfu), nativ tal-kotinenti ta' l-Ewropa u l-Asja.

Il-Liepru Ewropew huwa mammiferu ta' ħeffa kbira u kapaċi jilħaq veloċità ta' 70 kilometru jew 45 mil fis-siegħa. Dan jikber bejn 50 u 70 ċentimetru eskluż id-denb li ġeneralment ikun bejn 7 u 11-il ċentimetru ieħor u l-piż ta' liepru adult jista jvarja minn sottospeċi għal oħra bejn 2.5 u 6.5 kilogrammi.

Għalkemm normalment il-Liepru Ewropew Lepus europaeus huwa mammiferu ta' natura mistħijja u jgħix ħajja solitarja jew bħala par, dan jibdel l-attitudni tiegħu lejn ir-Rebbiegħa fejn dawn jibdew jiġru wara xulxin matul il-ġurnata fid-dawl tax-xemx f'nofs il-kampanja. Din l-imġieba hija xejn aktar ħlief kompetizjoni bejn l-irġiel biex jakkwistaw id-dominanza u b'hekk aċċess għal aktar nisa biex jirriproduċu magħhom. Waqt dan iż-żmien ta' freneżija fost il-liepri, wieħed jista' jarahom jagħtu u jiġġieldu bl-idejn. Għal żmien twil ħafna kienu jaħsbu li dan kien ikun ġlied ta' kompetizjoni bejn l-irġiel, iżda minn osservazjonijiet aktar fil-qrib irrisulta li dan ma kienx ħlief ġlied bejn in-nisa u l-irġiel, biex in-nisa juru jew li għadhom m'humiex lesti għat-tgħammir jew biex jaraw id-determinazjoni ta' l-irġiel.

Il-Liepru Ewropew, ma jgħix bħal biċċa l-kbira tal-fniek f' bejta taħt l-art u dan lanqas meta jasal iż-żmien taż-żrameġ. It-twelid taż-żgħar isir ġo bejta magħmulha minn ħofra baxxa magħrufa bħala "il-forma" jew fil-ħaxix mirfus u mgħaffeġ mill-omm. Din m'hijiex problema għaż-żrameġ għax huma addattati għan-nuqqas ta' protezjoni fisika billi jitwieldu miksijjin bil-pil u b'għajnejhom miftuħa, b'hekk ftit żmien wara t-twelid dawn ikunu kapaċi jaħsbu għalihom infushom.

Werrej 1 Distribuzjoni 2 Klassifikazjoni 3 Gallarija 4 Referenzi 5 Link Esterni

[editja] Distribuzjoni

Dan il-liepru mifrux mit-Tramuntana, għall-Punent, sa ċ-Centru ta' l-Ewropa u fil-Punent ta' l-Asja għalkemm illum il-ġurnata id-distribuzjoni ta' dan il-liepru kibret billi ġie ntrodott mill-bniedem fil-Lvant tal-kontinent ta' l-Amerika ta' fuq fejn jissejjaħ Fenek ħmar tal-Lvant, fil-Lbiċċ lejn in-Nofs in-nhar tal-kontinent ta' l-Amerika ta' isfel, fil-Lvant tal-kontinent ta' l-Awstralja u f' New Zealand.

[editja] Klassifikazjoni

Dan il-liepru huwa 1 minn 10 speċi li qegħdin klassifikati fis-sottoġeneru Eulagos u l-ispeċi maqsuma minn ta' linqas f' 16-il sottospeċi.

• Ordni Lagomorpha
  • Familja Leporidae
    • Sottofamilja Leporinae
      • Tribù Leporini
        • Ġeneru Lepus
          • Sottoġeneru Eulagos
            • Liepru Ewropew jew Liepru kannella ta' l-Ewropa Lepus europaeus
              • Sottospeċi
              • Lepus europaeus caspicus (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
              • Lepus europaeus connori (Robinson, 1918)
              • Lepus europaeus creticus (Barrett-Hamilton, 1903)
              • Lepus europaeus cyprius (Barrett-Hamilton, 1903)
              • Lepus europaeus cyrensis (Satunin, 1905)
              • Lepus europaeus europaeus (Pallas, 1778)
              • Lepus europaeus hybridus (Desmarest, 1822)
              • Lepus europaeus judeae (Gray, 1867)
              • Lepus europaeus karpathorum (Hilzheimer, 1906)
              • Lepus europaeus medius (Nilsson, 1820)
              • Lepus europaeus occidentalis (de Winton, 1898)
              • Lepus europaeus parnassius (Miller, 1903)
              • Lepus europaeus ponticus (Ognev, 1929)
              • Lepus europaeus rhodius (Festa, 1914)
              • Lepus europaeus syriacus (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
              • Lepus europaeus transsylvanicus (Matschie, 1901)

[editja] Gallarija

Żarmuġ ta' Liepru Ewropew

Żarmuġ ta' Liepru Ewropew imgezzez fil-forma

Żarmuġ ta' Liepru Ewropew fil-forma

Żarmuġ ta' Liepru Ewropew moħbi qalb il-ħaxix

[editja] Referenzi

• Hoffmann, Robert S.; Andrew T. Smith (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds): Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press. ISBN 0-801-88221-4.
• Lagomorph Specialist Group (1996).Lepus europaeus. 2006 IUCN Red List of Threatened Species.
• The Paleobiology Database.
• Tassonomija tal-Mammiferi.

[editja] Link Esterni

• Il-Proġett tat-3 Liepri "The Three Hares Project"