Qamar

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.

Dan l-artiklu huwa abbozz (stub). Jekk tista', ikkontribwixxi issa biex ittejbu, dejjem skond il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija.

Għal-lista kompluta ta' abbozzi, ara l-kategorija relatata.

Il-Qamar huwa l-uniku satellita naturali tal-Art. Ġie li jissejjaħ Luna (mill-Kelma Latina għal qamar), jew Selene. Is-simbolu tal-Qamar hu nofs-qamar (Unicode:). Minbarra l-kelmtejn qamri u lunari, it-termini Selene/Seleno- u Cynthjan (ismijiet l-allat Selene u Cynthia) jirreferu wkoll għall-Qamar (aposelene, selenoċentriku, selenografija, pericynthjan, eċċ.).

Tlugħ l-Art hekk kif jidher mill-Qamar fuq Apollo 8, 24 Diċembru 1968

Id-dijametru tal-Qamar huwa madwar kwart ta’ dak ta’ l-Art. Is-satelliti naturali tal-pjaneti l-oħra huma wkoll msejjħa qmura għall-qamar terrestri.

Il-ġibda gravitazzjonali tal-Art u l-Qamar tikkawża il-mili u tifrigħ tal-baħar (tides). L-istess effett għal fuq il-Qamar ikkaġuna is-sakra tidali: il-perijodu rotazzjonali tiegħu huwa l-istess bħaż-żmien li huwa jieħu biex jorbita madwar l-Art. Riżultat ta’ dan, aħna naraw dejjem l-istess parti ta’ wiċċ il-Qamar.

Hekk kif il-Qamar jdur ma’ l-Art, partijiet differenti minn wiċċu jiġu lluminati mix-Xemx, dan iwwasal għall-fażijiet lunari.

Il-Qamar jista’ jaffetwa drastikament l-iżvillup u l-ħajja fuq l-Art billi jimmodifika it-temp. Evidenzi palejontoloġiċi u simulazzjonijiet bil-kompjuter juru kif it-tilt tal-assi terrestri hija stabbilita mill-interazzjonijiet tidali mal-Qamar.

Xi tejoristi jsostnu illi mingħajr din l-istabbilizzazjoni kontra it-torqijiet aplikati mix-Xemx u l-pjaneti lil nefħa ekwatorjali ta’ l-Art, l-assi rotazzjonali jista’ jkun instabbli għall-aħħar, bħalma jidher li hu għal Marte.

Il-Qamar huwa biżżejjed viċin l-Art li jidher relattivament l-istess daqs tax-Xemx, (ix-Xemx hija 400 darba ikbar mill-Art iżda l-Qamar hu 400 darba eqreb) dan jippermetti l-eklissi totali u anulari tax-Xemx.

L-Art u l-qamar fuq skala.

L-iżjed tejorija aċċetta dwar l-oriġini tal-Qamar hija, it-tejorija tal-impatt ġgantesk, li tgħid li ġie ffurmat minn kolliżjoni ta’ protopjaneta id-daqs ta’ Marte ma’ l-Art bikrija. Din l-ipoteżi tispjega (flimkien ma’ affarijiet oħra) in-nuqqas relativ ta’ ħadid u elementi volatili fil-Qamar, u l-fatt illi l-kompożizzjoni tiegħu hija kważi identika għal dik ta’ wiċċ l-Art.

Werrej

1 Fażijiet Lunari
- 1.1 Il-Qamar bħala satellita ta' l-Art għal-komunikazjoni
2 Il-Qamar u l-isfera ċelesti
3 Kollegamenti interni
- 3.1 Riferenzi

[editja] Fażijiet Lunari

Din hija illustrazzjoni tal-fazijiet lunari kollha bil-Malti.

Qamar Mitluf	Qamar Gdid	L-ewwel Kwart	Qamar Muzqaq
Qamar Kwinta	Qamar Muqsar	L-ahhar Kwart	Qamar Xih (l-ahhar felli)
Qamar Mitluf

[editja] Il-Qamar bħala satellita ta' l-Art għal-komunikazjoni

'Earth-Moon-Earth' (EME) [1] hija forma ta' kommunikazjoni bir-radju fejn is-sinjali mid-dinja jiġu mibgħuta lejn il-Qamar u dawn jiġu riflessi mill-wiċċ tal-qamar lura lejn id-dinja. Din is-sistema tintuża mid-diletanti tar-radju. [[2]]

[editja] Il-Qamar u l-isfera ċelesti

Bejn wieħed u ieħor, kull 28 jum, il-Qamar jagħmel orbita sħiħa ta' l-isfera ċelesti. ida għal minn josserva mill-Art jogħod ċirka 29,5 jum Minn qamar ġdid għal l-ieħor li jmiss (ara fażijiet lunari), dan miħabba l-moviment kontemporanju ta' l-Art. Il-Qamar jibqa' dejjem f'reġjun wieħed tas-sema li hija iż-Żodijaku, li jestendi ċirka 8 gradi 'l fuq u 'l isfel mill-eklittika. Din tiġi maqsuma mill-Qamar kull ġimagħtejn.