Zunne
Van Wikipedie
Zunne  |
|
|---|---|
 |
|
| Diameter | 1.392.000 km |
| Ôfplatten | ~1×10–5 (~7 km) |
| Massa | 1,989×1030kg (= 332.946×Aarde) |
| Gemiddelde dichthaid | 1,41 g/cm3 |
| Valversnellen aan oppervlak | 274 m/s2 (=27,9×gaarde) |
| Rotoatietied | 25,38 doagen (equator) 27,4 doagen (45° NB/ZB) |
| Omlooptied in melkweg | 225×106 joaren |
| Ôfstand tot sèntrum melkweg | 27.000 lichtjoaren |
| Ôfstand tot eerde | 149.598.000 km (1 AE) |
| Uutstroalde energie | 3,8×1026 J/s |
| Visuele kloarhaid | –26,8 magnitude |
| Tempratuur (oppervlak) | 5780 K (5510 °C) |
| Soamenstellen (oppervlak) | 70 massa-% H, 28% He, 0,9% O, 0,4% C, 0,15% Ne, 0,15% Fe, 0,09% N, 0,08% Si, 0,07% Mg, 0,05% S,... |
| Tempratuur in zèntrum | 15,5×106 K |
| Dichthaid in zèntrum | 148 g/cm3 |
| Drok in zèntrum | 2×1016 Pa |
De zunne is de steern dij zoch t dichtst bie de eerde bevindt en t helderste objekt aan de hemel is. t Vörmt t middelpunt van ons zunnesysteem. Alle planeten, astroiden en kommeten draaien om dizze steern hìn. De zunne stroalt licht en waarmte uut, woardeur wie minsken leven kennen.
Aandere minder gebruukte benoamens binnen Helios en Sol, dit binnen de noamen van de Griekse en Romeinse god van de zunne. t Steernkundege symbool is n cirkel mit n timp in t midden: 
Vrouger wuir de zunne ook voak as planeet zain, dit veural in de tied dat t geozentrisme nog as woar beschouwd wuir.
De zunne zindt radio-aktieve stroalen oet dij wie woarnemen as waarmte en lucht. Ook UV, Infra-Rood en andere Gamma-stroalen wordt van de zunne noar de eerde stuurt, moar dat wordt grotendails tegenholden deur de atmosfeer en t magnetisch veld.
Bie n zunnewind komt der hail veul stroalen en magnetische dailtjes vanof de zunne. As dij richten de eerde goan, worden dij dailtjes en dij stroalen noar de polen tou trokken. As t den in de atmosfeer komt, krigst t vernuimde Aurora Boralis of Aurora Australis (Noorder -en zuderlucht).
[bewark] Nedersaksisch
- Drèents, Grunnegs: zunne
- Stellingwarfs: zunne of Evert (ok wel luie Evert)
- Veluws: zunne of zon
- Tweants: zunne of zönne
