ADHD
Z Wikipedii
 |
|||
|
|||
|---|---|---|---|
| Zaburzenia hiperkinetyczne (zespoły nadpobudliwości ruchowej) | |||
| Kod ICD-10 | F90 | ||
|
F90.0 Zaburzenie aktywności i uwagi |
|||
| F90.1 Hiperkinetyczne zaburzenie zachowania | |||
| F90.2 {{{X.2}}} | |||
| F90.3 {{{X.3}}} | |||
| F90.4 {{{X.4}}} | |||
| F90.5 {{{X.5}}} | |||
| F90.6 {{{X.6}}} | |||
| F90.7 {{{X.7}}} | |||
| F90.8 Inne zaburzenia hiperkinetyczne | |||
| F90.9 Zaburzenie hiperkinetyczne, nieokreślone | |||
|
|||
| Deficyty uwagi i destrukcyjne zaburzenia zachowania | |||
| Kod DSM IV | |||
|
{{{kodDSM}}}.0 {{{XX.0}}} |
|||
| {{{kodDSM}}}1 {{{XX.1}}} | |||
| {{{kodDSM}}}2 {{{XX.2}}} | |||
| {{{kodDSM}}}3 {{{XX.3}}} | |||
| {{{kodDSM}}}4 {{{XX.4}}} | |||
| {{{kodDSM}}}5 {{{XX.5}}} | |||
| {{{kodDSM}}}6 {{{XX.6}}} | |||
| {{{kodDSM}}}7 {{{XX.7}}} | |||
| {{{kodDSM}}}8 {{{XX.8}}} | |||
| {{{kodDSM}}}9 {{{XX.9}}} | |||
|
314.00 Zespół deficytu uwagi z nadpobudliwością |
|||
| 314.9 Zespół deficytu uwagi z nadpobudliwością niewyspecyfikowany gdzie indziej | |||
| 312.81 Zaburzenia zachowania | |||
| 313.81 Zaburzenie opozycyjno - buntownicze | |||
| 312.9 Destrukcyjne zaburzenie zachowania niewyspecyfikowane gdzie indziej | |||
| {{{kodDSM6}}} {{{XXX.5}}} | |||
| {{{kodDSM7}}} {{{XXX.6}}} | |||
| {{{kodDSM8}}} {{{XXX.7}}} | |||
| {{{kodDSM9}}} {{{XXX.8}}} | |||
| {{{kodDSM10}}} {{{XXX.9}}} | |||
ADHD – skrót z ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, czyli Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, określany w literaturze jako zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi lub zaburzenia hiperkinetyczne.
W przypadku zaburzeń uwagi i braku nadpobudliwości ruchowej mówimy o ADD (Attention Deficit Disorder).
Jest to grupa zaburzeń charakteryzujących się wczesnym początkiem (zazwyczaj w pierwszych pięciu latach życia), brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania poznawczego, tendencją do przechodzenia od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich oraz zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną nadmierną aktywnością.[1]
Uważa się, że ADHD występuje u 4-8% dzieci w wieku wczesnoszkolnym (6-9 lat), głównie chłopców, niezależnie od rasy i kultury. Następnie częstość występowania zmniejsza się o 50% na każde 5 lat, jednakże u 60% dorosłych utrzymują się niektóre cechy zespołu (zwłaszcza dotyczące deficytów uwagi). Noszą wtedy nazwę AADD -ang. Adult attention-deficit disorder.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się czego brakuje i – jeśli jesteś w stanie – uzupełnij braki.
Spis treści |
[edytuj] Gdzie zaklasyfikować nadpobudliwość?
Zgodnie z obowiązującymi również w Polsce międzynarodowymi klasyfikacjami zaburzeń zdrowia, takimi jak np. DSM–III R, nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci zaliczana jest do grupy zaburzeń związanych z zachowaniami destrukcyjnymi. Natomiast wg cytowanej ICD–10, należy do zaburzeń zachowania i emocji rozpoczynających się zwykle w dzieciństwie i wieku młodzieńczym.
[edytuj] Przyczyny
| Schemat aktywności fal theta w EEG |
|---|
 |
| u osoby zdrowej (14 lat) |
 |
| u osoby z ADHD (14 lat) |
[edytuj] biologiczne
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest zespołem zaburzeń o podłożu genetycznym, który powoduje powstawanie objawów z trzech grup impulsywności, nadruchliwości i zaburzeń koncentracji uwagi, spowodowany jest zaburzeniami równowagi pomiędzy dopaminą i noradrenaliną w CUN.
Objawy nadpobudliwości mogą również występować w wyniku uszkodzenia centralnego układu nerwowego, a także przy innych zespołach objawowych np. u pacjentów z łamliwym chromosomem X.
[edytuj] korelacja czynników biologicznych ze społecznymi
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej ma podłoże biologiczne to znaczy, że nie wynika on z błędów wychowawczych, czy czynników psychogennych.
Niektóre objawy podobne do zespołu nadpobudliwości psychoruchowej mogą występować u dzieci wychowywanych bez systemów zasad i konsekwencji, ale także np. u dzieci maltretowanych fizycznie lub psychicznie.
[edytuj] Objawy
[edytuj] sfera ruchowa
- wyraźny niepokój ruchowy w zakresie dużej i małej motoryki
- niemożność pozostawania w bezruchu przez nawet krótki czas
- podrywanie się z miejsca
- bezcelowe chodzenie
- zwiększona szybkość i częsta zmienność ruchów (wrażenie ciągłego pośpiechu)
- bieganie
- przymusowe wymachiwanie rękami
- podskakiwanie
- wzmożone drobne ruchy kończyn (machanie nogami, poruszanie palcami rąk, ciągłe zajmowanie się rzeczami, które leżą w zasięgu rąk lub nóg, kiwanie się na krześle itp.)
[edytuj] sfera poznawcza
- trudności w skupieniu uwagi (uwaga chwiejna, wybitnie zależna od czynników afektywnych)
- brak wytrwałości w przypadku małego zainteresowania i niedostrzegania bezpośredniej korzyści z działania
- wzmożony odruch orientacyjny
- pochopność
- znaczna męczliwość w pracy intelektualnej i związana z tym nierównomierna wydajność
- pobieżność myślenia
- przerzucanie uwagi z obiektu na obiekt (udzielanie nieprawidłowych, nieprzemyślanych odpowiedzi na pytania lub nieprawidłowe rozwiązywanie zadań)
- w badaniach inteligencji niektórzy autorzy stwierdzają poziom "poniżej spodziewanego", głównie w skalach wykonawczych
- trudności wizualno-motoryczne
- trudności syntetyzowania w myśleniu
- brak umiejętności planowania
- u wielu dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi występują pewnego rodzaju zaburzenia mowy lub języka, do których należą:
- opóźnienie rozwoju mowy
- kłopoty z artykulacją
- problemy ze struktura zdania
- nieprawidłowe układanie dźwięków
- Trudności stanowi również pisemne wyrażanie myśli i słowa
[edytuj] sfera emocjonalna
- nieopanowane, nieraz bardzo silne reakcje emocjonalne
- wzmożona ekspresja uczuć
- zwiększona wrażliwość emocjonalna na bodźce otoczenia
- wybuchy złości
- impulsywność działania
[edytuj] Główne cechy osobowości dziecka z zaburzeniami koncentracji uwagi
- nieustępliwość
- niskie poszanowanie własnej godności
- okresowo występująca depresja
- niedojrzałe zachowanie
- zaburzenia snu:
- wczesne budzenie się
- trudności z zaśnięciem
- niespokojny sen
- lunatykowanie lub mówienie przez sen (somnambulizm)
- koszmary nocne
- zaburzenia apetytu:
- przejadanie się
- wybredność
- specyficzny gust smakowy
[edytuj] Diagnoza i wykrywanie
Diagnoza różnicowa z zespołem Aspergera. - nawet do 35% osób może mieć problemy typowe dla zespołu Aspergera.
[edytuj] We wczesnym dzieciństwie
Diagnoza ADHD możliwa jest we wczesnym dzieciństwie na podstawie wymienionych niżej wystarczajacych objawów:
- ciągła aktywność ruchowa
- opóźniony rozwój mowy
- problemy ze snem
- problemy z jedzeniem, łącznie z występowaniem wymiotów, lub słaby odruch ssania
- ataki kolki, które mogą wynikać z uczulenia, ale również mogą być wynikiem zaburzeń koncentracji uwagi
- dzieci nadpobudliwe nie lubią (wg opinii wielu rodziców), gdy się je przytula
[edytuj] W wieku szkolnym
- niedostosowanie do wymagań szkolnych (zajęcia w pozycji siedzącej)
- nadmierna gadatliwość i impulsywność, która narzuca dziecku rolę błazna w oczach klasy
- problemy z koordynacją objawiające się przede wszystkim nieprawidłowym chwytaniem ołówka lub brakiem umiejętności zabawy w grupie
- coraz wyraźniejsze problemy z mową
[edytuj] Działanie diagnostyczne i terapeutyczne
[edytuj] Ocena profilu psychoedukacyjnego...
...w skład którego wchodzi:
- test na inteligencję
- ocena osiągnięć dziecka w zakresie pięciu podstawowych umiejętności: czytania, literowania, liczenia, pisania i mówienia
- testy inteligencji przeprowadza się z dwóch powodów:
- aby ocenić ogólne możliwości dziecka oraz zorientować się, czy istnieje znacząca różnica między możliwym a aktualnym poziomem osiągnięć w zakresie podstawowych umiejętności
- dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi maja charakterystyczną dużą rozpiętość w wynikach IQ
- stwierdzenie pewnego stopnia niedojrzałości ośrodkowego układu nerwowego dziecka, np. poprzez korowe potencjały wywołane (EEG), co pozwala na dokładne stwierdzenie zaburzeń koncentracji uwagi u dzieci, a nawet na ich sklasyfikowanie.
Dzięki wszechstronnemu badaniu dziecka, w skład którego wchodzi badanie lekarskie, badanie psychopedagogiczne, badania neurofizjologiczne, ocena mowy oraz terapia zajęciowa, tylko u nielicznych dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi diagnoza nie ujawnia problemu.
Zdecydowana większość będzie sklasyfikowana jako pacjenci z łagodną, średnią lub ciężką postacią zaburzeń koncentracji uwagi. Badania wykażą też, czy nadpobudliwość jest częścią obrazu klinicznego choroby, czy nie. W ten sposób zdiagnozowane dziecko, można poddać właściwej terapii.
[edytuj] Sposoby działania
- Terapia behawioralna: celem jest modyfikacja zachowania dziecka poprzez wygaszanie złych nawyków, a wzmacnianie dobrych (zasada nagradzania i karania). Postępy widoczne są po długim czasie.
- Nauczanie wyrównawcze: dodatkowe zajęcia podczas których, dziecko nabywa pewnych nawyków pomocnych w uczestniczeniu w zajęciach. Ważne jest tutaj zaangażowanie rodziców.
- Terapia mowy i języka: u dzieci nadpobudliwych psychoruchowo mogą występować zaburzenia mowy (takie jak jąkanie, problemy z artykulacją), dlatego w takich przypadkach niezbędna jest pomoc logopedy.
- Terapia zajęciowa: nacisk głównie na prawidłowy rozwój motoryczny dziecka (u dzieci nadpobudliwych, często występuje lateralizacja skrzyżowana, co może powodować duże problemy w funkcjonowaniu).
- Kontrola dietetyczna: istnieje przypuszczenie, że spożywanie takich produktów jak: kakao, środki konserwujące, barwniki, salicylany i cukier mogą dodatkowo wzmagać aktywność dziecka – jednak brak na ten temat dokładnych badań naukowych.
- Leczenie farmakologiczne: w Polsce jest bardzo rzadko stosowane. Leki takie jak Ritalin, Dexedrine, Cylert, poprawiają przebieg procesów neurochemicznych zachodzących w mózgu.
[edytuj] Ogólne zasady dotyczące postępowania wychowawczego
- Cel, do którego ma prowadzić działanie dziecka, nie może być zbyt odległy (niecierpliwość).
- Konsekwentne przyzwyczajanie dziecka do kończenia każdego rozpoczętego zadania.
- Stała kontrola i przypominanie o zobowiązaniach:
- zakres określonych obowiązków musi być dostosowany do możliwości i ograniczeń dziecka
- trzeba zaoszczędzić wystąpienia dodatkowych niepotrzebnych bodźców
- nie dać się zdominować dziecku
- należy przygotować dziecko do przezwyciężania trudności (a nie chronić przed nimi)
- po wystąpieniu konfliktu – należy go przedyskutować z dzieckiem w atmosferze spokoju i rzeczowości, po uspokojeniu dziecka
- należy unikać agresji słownej i fizycznej, która bardzo mocno pobudza dodatkowo dziecko (może doprowadzić do objawów nerwicowych takich jak: lęki, moczenie nocne, natręctwa, czy też reakcje obronne: arogancka postawa, agresja, kłamstwa, a nawet doprowadzić do niewłaściwego rozwoju osobowości);
- Pomoc w nauce
- czytanie – ze względu na małą zdolność koncentracji, opowiadania powinny być ciekawe
- czytanki powinny być opowiedziane przez dziecko (w celu skontrolowania zapamiętanego tekstu)
- odrabianie lekcji powinno się odbywać o regularnych porach (w domu powinien wtedy panować względny spokój)
- dziecko powinno wykonywać prace zręcznościowe (uczą cierpliwości, a także skrupulatności)
- zasada trzy R: rutyna, regularność, repetycja.
Nauka powinna odbywać się pod kontrolą rodziców.
[edytuj] Polecana literatura
- Iwona Górka: Mały nieszczęśliwy człowiek z ADHD, 2005, ISBN 83-923080-0-X
- Ratey John J., Hallowell Edward M.: W ŚWIECIE ADHD. Nadpobudliwość psychoruchowa z zaburzeniami uwagi u dzieci i dorosłych, 2004, ISBN 83-7278-111-7
- Gordon Serfontein: Twoje nadpobudliwe dziecko, The hidden handicap, 1999, ISBN 83-7469-109-3
- Tomasz Wolańczyk, Artur Kołakowski, Magdalena Skotnicka: Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci, 1999, ISBN 83-87991-07-4
