Agnieszka Piastówna
Z Wikipedii
Agnieszka (ur. w 1137, zm. po 1182) – księżniczka polska, księżna perejasławska, włodzimiersko-wołyńska, wielka księżna kijowska z dynastii Piastów. Córka księcia Polski Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu. Żona księcia perejasławskiego, włodzimiersko-wołyńskiego, wielkiego księcia kijowskiego Mścisława II. Matka wielkiego księcia kijowskiego Romana Halickiego. Babka wielkiego księcia kijowskiego i króla Halicza Daniela Halickiego.
Spis treści |
[edytuj] Roczna data narodzin
Agnieszka - przedostatnie dziecko i najmłodsza córka Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu - urodziła się w 1137 r. Znajomość rocznej daty jej narodzin zawdzięczamy Ortliebowi, benedyktynowi z Zwiefalten przebywającemu w 1140 i na początku 1141 r. na dworze księżnej Salomei w Łęczycy, który w swojej relacji wspomniał, że Agnieszka miała trzy lata. Jako że w 1138 r. Salomea wydała na świat Kazimierza II Sprawiedliwego, z dużą dozą prawdopodobieństwa można uznać, że Agnieszka przyszła na świat rok przed swym młodszym bratem.
[edytuj] Wiec w Łęczycy
Na przełomie lat 1140/41 matka Agnieszki Salomea zwołała wiec do Łęczycy, na którym wraz z synami (głównie Bolesławem i Mieszkiem) oraz możnymi z ich ziem miała zadecydować o przyszłości Agnieszki. Do wyboru były dwie możliwości: przeznaczenie jej do klasztoru benedyktynów w Zwiefalten lub wydanie za jednego z dynastów. Ostatecznie postanowiono zaślubić ją z którymś z książąt ruskich. Nie wiadomo dokładnie z którym. Historycy wysuwają dwie hipotezy. Pierwsza (posiadająca w literaturze więcej zwolenników) mówi, że miał to być Mścisław II. Przemawia za nią fakt, iż Agnieszka dziesięć lat później go poślubiła. Drugi pogląd jako kandydata do ręki Agnieszki wskazuje na Jarosława, syna wielkiego księcia kijowskiego Wsiewołoda II. Związek ten miałby na celu osłabienie siły Władysława II Wygnańca, który był w sojuszu wojskowym z potężnym księciem Kijowa. Jednakże Wsiewołod II pozostał wiernym sojusznikiem księcia śląskiego.
Na wiec do Łęczycy nie został zaproszony Władysław II Wygnaniec, który jako senior miał mieć decydujący głos w tej sprawie. W odwecie za pominięcie jego osoby na tym zjeździe w zimie 1142/43 r. wsparty posiłkami ruskimi przeprowadził zbrojną akcję przeciwko Salomei i jej synom. Pierwsze starcie pomiędzy przyrodnimi braćmi zakończyło się sukcesem najstarszego z synów Bolesława III Krzywoustego.
[edytuj] Małżeństwo z Mścisławem II
Między 1151 a 1152 r. Agnieszka poślubiła Mścisława II z dynastii Rurykowiczów (z linii Monomachowiczów). Mąż Agnieszki panował najpierw w księstwie perejasławskim, następnie we włodzimiersko-wołyńskim, a w latach 1167-1169 był wielkim księciem kijowskim.
Całą wiedzę o małżeństwie Agnieszki z Mścisławem czerpiemy przede wszystkim z Kroniki polskiej Wincentego Kadłubka. Kadłubek, który dobrze znał koligacje Piastów z Rurykowiczami, nie wspomniał wprost, że Agnieszka została wydana za Mścisława. W swej kronice wspomniał, że Kazimierz II Sprawiedliwy był wujem księcia halickiego Romana. Dodatkowo autor Latopisu hipackiego zaznaczył, że wujem tego samego Romana był Mieszko III Stary. Mścisław II musiał więc poślubić jedną z córek Bolesława III Krzywoustego, a jedyną, która mogłaby go poślubić, była Agnieszka.
Ostatnia wzmianka o Agnieszce pochodzi z Kroniki polskiej Wincentego Kadłubka. Opisując wyprawę Kazimierza II Sprawiedliwego na Brześć, Kadłubek napisał: To miasto postanowił przywrócić pierworodnemu synowi swej siostry, wygnanemu przez braci. Walki o Brześć toczyły się w 1182 r. Można przyjąć, że Agnieszka zmarła po tym wydarzeniu. Jednakże trzeba też zaznaczyć, że wydarzenia te mogły mieć miejsce po jej śmierci.
Mścisław II zmarł w 1170 r. Z jego związku z Agnieszką na świat przyszło dwóch synów: Roman Halicki i Wsiewołod.
[edytuj] Genealogia
| Władysław I Herman ur. ok. 1043 zm. 4 VI 1102 |
Judyta Przemyślidka ur. ok. 1056 zm. 25 XII 1086 |
Henryk z Bergu ur. XI w. zm. przed 1138 |
NN |
||||||||||
| Bolesław III Krzywousty ur. 20 VIII 1085 zm. 28 X 1138 |
Salomea z Bergu ur. 1093/1101 zm. 27 VII 1144 |
||||||||||||
Mścisław II Rurykowicz ur. przed lub w 1137 zm. 19 VIII 1170 OO 1151/52 |
Agnieszka Piastówna ur. 1137 zm. po 1182 |
||||||||
| Roman Halicki ur. ok. 1150 zm. 19 VI 1205 |
Wsiewołod Rurykowicz ur. po 1151 zm. kwiecień 1195 |
||||||||
[edytuj] Bibliografia
- A. Marzec, Agnieszka, (w:) Piastowie. Leksykon biograficzny, s. 99-101, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999.
