Antoni Małecki
Z Wikipedii
Antoni Małecki (1821-1913)
Antoni Małecki (ur. 16 lipca 1821 w Objeżerzach koło Poznania, zm. 7 października 1913 we Lwowie pochowany na cmentarzu Łyczakowskim) - historyk literatury, mediewista, językoznawca, filolog klasyczny, heraldyk, dramaturg, rektor Uniwersytetu Lwowskiego.
W 1841, po ukończeniu Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, wstąpił na uniwersytet w Berlinie, gdzie w owym czasie licznie kształciła się młodzież polska. Studiował filologię m. in. pod kierunkiem K. L. Micheleta i historię u Leopolda Rankego. Fryderyk Henryk Lewestam w "Tygodniku Ilustrowanym" z 12 grudnia 1863 pisał o studentach polskich kształcących się na uniwersytecie berlińskim:
Ruch umysłowy w tej młodzieży, jej zapał do nauki, jej przeświadczenie o ważności duchowego swojego posłannictwa, rokowały najpiękniejsze nadzieje. Podczas kiedy studenci niemieccy trwonili dnie i noce na pijackich hulankach i pojedynkach, młodzi Polacy, ze wzrokiem niewzruszenie w świątynię nauk wlepionym, uzupełniali jednostronność cudzoziemskiej wszechnicy poważnymi studiami nad własną przeszłością, nad jej dziejami, literaturą, instytucjami społecznymi. Małecki był jednym z najgorliwiej i najgoręcej zabierających się do pracy około literatury ojczystej.
W grudniu 1844 obronił doktorat z filologii na podstawie rozprawy o szkole Platona. W lutym 1845 złożył w Berlinie egzamin na nauczyciela gimnazjalnego. W tym też roku rozpoczął prace w poznańskim Gimnazjum św. Marii Magdaleny jako wykładowca języka polskiego, łaciny, greki oraz historii.
W latach 1850-1852 był profesorem nadzwyczajnym filologii klasycznej na Uniwersytecie Krakowskim. W grudniu 1852 został usunięty z uniwersytetu za "brak politycznej lojalności" - sprzeciwiał się wprowadzeniu języka niemieckiego jako wykładowego do szkół średnich. W czerwcu 1853 na polecenie policji musiał opuścić Kraków. Udał się do Poznania, gdzie otrzymał pracę w miejskiej szkole realnej jako wykładowca języka polskiego. Od 1854 do 1856 był profesorem filologii klasycznej na Uniwersytecie w Innsbrucku. Od 1856 był profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Lwowskim (katedra literatury i języka polskiego; prowadził także wykłady z historii). Przyczynił się do polonizacji Uniwersytetu Lwowskiego. Związał się na stałe ze Lwowem. Od 1864 był członkiem austriackiej Rady Szkolnej (Unterichtsrat) w Wiedniu. Współorganizował i był członkiem galicyjskiej Rady Szkolnej Krajowej. W latach 1872-1873 był rektorem Uniwersytetu Lwowskiego. W grudnia 1874 przeszedł na emeryturę.
Związany z Ossolineum - w latach 1869 - 1872 i 1882 - 1913 pełnił funkcję zastępcy kuratora Zakładu. Od 1871 był członkiem Rady Miejskiej Lwowa. W 1872 został członkiem Akademii Umiejętności; był także członkiem korespondentem Serbskiego Towarzystwa Naukowego w Belgradzie. Długoletni poseł na sejm krajowy galicyjski (1876-1889), a w 1881 został dożywotnim członkiem austriackiej Izby Panów. Był współzałożycielem Macierzy Polskiej we Lwowie, od 1888 na czele jej Rady Wykonawczej. W 1891 został honorowym obywatelem Lwowa, uhonorowano go nadając jeszcze za jego życia jednej z ulic Lwowa imię Antoniego Małeckiego.
W latach 1873-1893 był współwydawcą serii "Monumenta Poloniae Historica".
[edytuj] Autor prac
- Dramaty:
- Prace filologiczne:
- Prace historyczne:
- Panowanie Bolesława Krzywoustego, 1873;
- Biskupstwa w pierwotnej epoce Polski oraz klasztory w Polsce w obrębie wieków średnich, 1875;
- Rewizja dziejów Polski w pierwszych dwóch wiekach politycznego istnienia 962-1146 (w:) Z przeszłości dziejowej pisma pomniejsze, t. 1, Kraków 1897 (pierwodruk 1875);
- Studia heraldyczne, T. 1-2, 1890;
- Lechici w świetle historycznej krytyki, 1897;
- W kwestii fałszerstw dokumentów, 1904.
[edytuj] Literatura
- Halecki O., Antoni Małecki jako badacz dziejów piastowskich, „Kwartalnik Historyczny”, 1914;
- Gubrynowicz B., Anatol Małecki 1821-1913, Lwów 1920.
