Bollywood
Z Wikipedii
Bollywood jest nieoficjalnym określeniem przemysłu filmowego w Indiach.
Spis treści |
[edytuj] Nazwa
[edytuj] Pochodzenie nazwy
Nazwa powstała przez połączenie słów Bombaj (jedno z głównych centrów produkcji filmowej w Indiach) i Hollywood. Nazwa pojawiła się podobno w latach 70., ale Bombaj stał się najważniejszym centrum produkcyjnym tamtejszego kina już przed II wojną światową.
[edytuj] Pole znaczeniowe
Ponieważ nazwa jest umowna, w różnych kontekstach bywa stosowana w kilku wariantach:
- Jako nazwa samego ośrodka produkcyjnego w Bombaju, nawet retrospektywnie, czyli w odniesieniu do czasów, kiedy nazwy jeszcze nie było. Na takiej zasadzie za klasyków Bollywood uważane są takie filmy jak Mughal-e-Azam, inne filmy Mehbooba Khana, czy Raja Kapoora.
- Jako nazwa konwencji indyjskiego kina rozrywkowego, zwłaszcza przez osoby, które nie znają określenia masala movie.
- Jako nazwa całego indyjskiego przemysłu filmowego, choć jest on rozsiany w kilku ośrodkach, z których Bombaj jest największy, najsilniejszy rynkowo i najbardziej wpływowy kulturowo.
[edytuj] Informacje ogólne
Filmy bollywoodzkie są przeważnie (w 90%) tworzone w konwencji masala movie niesłusznie (z powodu dystansu kulturowego) utożsamianej na Zachodzie z kategorią musicalu; z licznymi sekwencjami taneczno-śpiewanymi, najczęściej w perfekcyjnym wykonaniu. Akcja zwykle opiera się na tradycyjnych melodramatycznych schematach, np. miłość od pierwszego wejrzenia, gniew rodziców, powroty po latach, dramatyczne zwroty fortuny, czy szczęśliwe zbiegi okoliczności. Niektórzy twórcy, przeważnie młodego pokolenia, próbują również tworzyć kino „ambitniejsze”, poruszające problemy współczesnych Indii.
Indyjska kinematografia jest największa na świecie. Pracuje w niej około 2,5 miliona ludzi, powstaje tam do tysiąca filmów rocznie. Aktorzy traktowani są jak bóstwa. Zarabiają nawet do 40% budżetu przeznaczonego na film.
Filmy powstają jednak w wielu ośrodkach i w wielu językach. W Bollywood sensu stricto powstają filmy w języku hindi, zwykle w odmianie hindustani, zawierającej wiele naleciałości urdu, dzięki czemu są one zrozumiałe w całych Indiach. Bo o ile kino tamilskie, syngaleskie, bengalskie i inne mniejsze kinematografie etniczne w Indiach są - z niewielkimi wyjątkami - adresowane zasadniczo do regionalnych społeczności (które i tak w liczbach bezwzględnych są bardzo duże, ze względu na demograficzne warunki subkontynentu), o tyle Bollywood to kinematografia nastawiona na całe Indie (i na eksport).
W Bollywood sensu stricto, czyli w Bombaju, powstaje 300-400 filmów rocznie, które mają największy udział w rynku krajowym i największy udział w eksporcie.
[edytuj] Twórcy Bollywood
[edytuj] Reżyserzy
współcześni
- Sanjay Leela Bhansali
- Farah Khan
- Karan Johar
- Yash Chopra
- Ashutosh Gowariker
- Satish Kaushik
- Mani Ratnam
historyczni
- Mehboob Khan
- Bimal Roy
- Raj Kapoor
[edytuj] Choreografowie
[edytuj] Aktorki
- Aishwarya Rai
- Sushmita Sen
- Kajol
- Jaya Bhaduri
- Priyanka Chopra
- Preity Zinta
- Rani Mukherjee
- Esha Deol
- Kareena Kapoor
- Seema Biswas
- Madhuri Dixit
[edytuj] Aktorzy
- Shah Rukh Khan
- Amitabh Bachchan
- Hrithik Roshan
- Abhishek Bachchan
- Aamir Khan
- Salman Khan
- Zayed Khan
- John Abraham
- Arjun Rampal
- Raj Kapoor
- Suniel Shetty
- Saif Ali Khan
- Uday Chopra
- Ajay Devgan
- Vivek Oberoi
[edytuj] Przykłady filmów Bollywood
- Czasem słońce, czasem deszcz (2001; hindi: Kabhi Khushi Kabhie Gham)
- Devdas (2002)
- Lagaan (2001; ang. Lagaan: Once Upon a Time in India) - nominowany do Oscara w kategorii najlepszy film zagraniczny.
- Aśoka Wielki (2001)
- Kuch Naa Kaho
- Coś się dzieje (Kuch Kuch Hota Hai)
- Jestem przy tobie (Main Hoon Na)
- Kaho Naa Pyaar Hai
- Dhoom
- Shabd
- Saathiya
- Fanaa
- Gdyby jutra nie było (Kal Ho Naa Ho)
- Żona dla zuchwałych
- Rebeliant (hindi Rang De Basanti) - nominowany do Oscara w kategorii najlepszy film zagraniczny.
[edytuj] Wybrana literatura
- Ch. Das Gupta, The Painted Face. Studies in India's Popular Cinema, Delhi 1991.
- T. Ganti Bollywood. A guide to popular Hindi cinema
- A. Karp Zrozumieć Bollywood, Encyklopedia Gazety Wyborczej, tom 21 (2005-2006) 2007
- E. Królikowska-Avis, Indie podbijają Zachód, "Film" 2002 nr 10
- K. Magiera, Różnorodność kina Bollywoodu, czyli bogactwo repertuarowe w rozrywkowym kinie indyjskim, "Panoptikum" nr 5 (12) 2006.
- V. Mishra, Bollywood Cinema: Temples of Desire, London-New York 2002.
- V. Mishra, Autorstwo i powab romansu, "Kwartalnik Filmowy" nr 51 (2005) - fragment powyższej książki.
- J. Pietrzak, Co Bollywood ma wspólnego z kiczem?, "Panoptikum" nr 5 (12) [1]
- J. Pietrzak, Skąd się bierze potęga Bollywood, "Przegląd" nr 35 (2006) [2]
- R. Smoczyński, Fabryka bogów, "Film" 2003 nr 2
- T. Szurlej, Bollywood. Indyjskie kino komercyjne, "Kwartalnik Filmowy" nr 51 (2005)
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Największa polska strona poświęcona Bollywood
- Polska strona poświęcona Bollywood
- Co Bollywood ma wspólnego z kiczem?
