Cmentarz żydowski w Warszawie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Plan cmentarza

Nowa brama na cmentarz

Cmentarz żydowski w Warszawie - jest największym cmentarzem żydowskim w województwie mazowieckim, drugim największym w Polsce i jednym z największych na świecie, a znajdujące się tam nagrobki (macewy) stanowią jedne z najcenniejszych zabytków małej architektury Warszawy i Polski. Cmentarz zajmuje powierzchnię ok. 33,3 ha, znajduje się na nim około 200 tysięcy nagrobków i zlokalizowany jest na Powązkach w dzielnicy Wola obok cmentarzy innych wyznań.

Teren cmentarza jest podzielony na kwatery: ortodoksyjną, postępową, dziecięcą, porządkową, wojskową i gettową, a w ortodoksyjnej jeszcze na kobiecą i męską oraz specjalną do chowania świętych ksiąg. Cmentarz jest cały czas czynny i służy żydowskiej społeczności Warszawy i okolic.

[edytuj] Historia cmentarza

Stara brama na cmentarz

Pompa przy wejściu

Zabytkowy wodotrysk

Zabytkowa latarnia

Aleja główna

Teren pod nowy cmentarz został zakupiony w 1806 roku na terenie warszawskiej Woli. Pierwszy oficjalny pochówek odbył się w 1807 roku. Był to pogrzeb Nachuma z Siemiatycz. Przez wiele lat cmentarz był traktowany jako elitarny i był wykorzystywany przez bogatszą społeczność żydowską. W 1824 roku dokonano pierwszego rozszerzenia cmentarza.

W 1828 roku został wzniesiony pierwszy dom przedpogrzebowy, ale już po trzech latach w 1831 roku został doszczętnie spalony przez wojska carskie. Rok później wzniesiono znów nowy, murowany dom przedpogrzebowy, który rozbudowano w 1854 roku. W 1840 i 1948 roku po raz kolejny dokonano rozszerzenia nekropolii. W 1873 roku za zgodą władz miejskich wybudowano mały most nad okopami, co ułatwiło konduktom pogrzebowym dotarcie na cmentarz prosto z ulicy Gęsiej. W 1860, 1863 i 1869 dokonano ostatnich rozszerzeń cmentarza.

W 1877 roku z inicjatywy zamożnych członków warszawskiej gminy żydowskiej, wybudowano okazały, późnoklasycystyczny budynek mieszczący synagogę oraz dwa domy przedpogrzebowe. Lewy dla zmarłych mężczyzn, a prawy dla kobiet. Na piętrze mieszkał rabin z rodziną. Całość zaprojektował architekt Adolf Schimmelpfennig. W 1882 przed budynkiem wzniesiono okazałą studzienkę.

Kiedy po zakończeniu I wojny światowej cmentarz został zupełnie zapełniony, wykorzystano system nasypów polegający na usunięciu nagrobków w kwaterze dziecięcej i usypaniu minimum 1 metra nowej warstwy ziemi na miejscach pochówku mających powyżej 50 lat. Jak dotąd dokonano 14 takich nasypów.

W drugiej połowie XIX wieku otworzono specjalną szkółkę ogrodniczą, dzięki której na cmentarzu posadzono wiele pięknych i ozdobnych drzew. W 1913 roku potwierdzono zapis dzielący cmentarz na cztery części, co przynajmniej w małym stopniu zmniejszyło konflikty między Żydami ortodoksyjnymi z postępowymi. Między tymi grupami dochodziło również do kilku innych konfliktów, m.in. w sprawie niehebrajskich napisów na nagrobkach, długości przetrzymywania zwłok w domu przedpogrzebowym czy wystawiania ciała zmarłego na katafalku.

W okresie międzywojennym cały cmentarz ogrodzono wysokim ceglanym murem. W 1936 dokonano ostatniego nasypu. Podczas II wojny światowej cmentarz był częściowo zdewastowany, dochodziło na nim do zbiorowych egzekucji i masowych pogrzebów zamordowanych osób w getcie warszawskim oraz poległych powstańców getta warszawskiego, partyzantów żydowskich i żydowskich powstańców z powstania warszawskiego. 15 maja 1943 roku hitlerowcy wysadzili w powietrze wszystkie budynki znajdujące się na cmentarzu, w tym okazały dom przedpogrzebowy z synagogą. Ocalała jedynie studzienka.

Po wojnie władze państwowe planowały przeprowadzić nową ulicę przez środek cmentarza i sunięcie przy okazji ponad 5400 nagrobków. Owe plany spełzły na niczym dzięki czemu teren cmentarza ocalał.

Obecnie cmentarz żydowski jest jednym z najcenniejszych zabytków Warszawy, Polski i Europy. W latach 90. Fundacja Rodziny Nissenbaumów, Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie oraz inne organizacje dokonały odnowienia cmentarza, m.in. odrestaurowano studzienkę, wodotrysk z 1907 roku, liczne groby, bramy wejściowe, oraz cudem ocalałą z pożogi wojennej XIX wieczna żelazna latarnia, która dziś po rekonstrukcji stoi na dziedzińcu przy wejściu na cmentarz. W międzyczasie wystawiono również kilka pomników.

Obecnie Gmina Wyznaniowa Starozakonnych w RP stara się o odbudowanie budynku synagogi oraz domów przedpogrzebowych, lecz Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie nie wyraziła na to zgody. Jak dotąd odkopano tylko fundamenty bożnicy oraz przedmioty tam znalezione, które są eksponowane na specjalnie do tego przeznaczonych wystawach.

Cmentarz jest cały czas czynny i służy społeczności żydowskiej z Warszawy i okolic. Rocznie odbywa się na nim do 30 pogrzebów. Wieloletnim opiekunem i dyrektorem nekropoli był Bolesław Szenicer, w 2003 roku zastąpił go Przemysław Szpilman. Cmentarz jest udostępniony do zwiedzania.

[edytuj] Lokalizacja

Obecnie cmentarz żydowski w Warszawie jest jedynym z wielu zachowanych fizycznych śladów wielowiekowej obecności Żydów w tym mieście. Zgodnie z judaistyczną tradycją, umiejscowiony był poza murami miejskimi i okopami, obecnie przy ulicy Okopowej 49/51.

Cmentarz zajmuje powierzchnię ok. 33,3 ha. Jest to pierwszy pod względem powierzchni cmentarz żydowski w województwie mazowieckim i drugi pod względem powierzchni w Polsce. Największy kirkut znajduje się w Łodzi - 41,3 ha, ale jest uboższy, jeżeli brać pod uwagę liczbę zachowanych macew. Całość jest ogrodzona ceglanym murem.

Dojazd do tego cmentarza zapewniają codziennie linie tramwajowe: 1, 22 i 27; linia autobusowa 180 oraz linie nocne 608 i 612. Przystanek: "Cm. Żydowski".

[edytuj] Nagrobki

Grób rodziny Bergsonów

Grób rodziny Lesserów

Na kirkucie znajduje się około 200 tysięcy nagrobków (macew), z których nastarszy pochodzi z 1809 roku. Większość nagrobków, mierzących od kilkudziesięciu centymetrów, do nawet 1,5 m wysokości, wykonanych jest z bogato zdobionych materiałów, m.in. granitu, różnokolorowego piaskowca czy kamienia. Zakończone są najczęściej trójkątnie lub półkoliście.

W części reformowanej można dostrzec szereg monumentalnych grobów, sargofagów, mauzoleów o bardzo bogatej stylistyce w których spoczywają liczni biznesmeni, przemysłowcy, bankowcy, ludzie kultury i sztuki, lekarze czy politycy. Ich groby znacznie odbiegają od tradycyjnych macew, wykonane są w stylu empire czy mauretańskim. Są przeważnie przyozdobione w kolumny, portyki, rzeźby oraz czasami są ogrodzone metalowymi, kutymi ogrodzeniami. Do ciekawszych należą m.in.:

Grobowiec Samuela Poznańskiego z motywami korony, ksiąg, orła i innych.
Sarkofag Wilhelma Landau.
Grobowiec rodziny Lesserów.
Grobowiec rodziny Czerniaków.
Grobowiec rodziny Eilsteinów.
Grobowiec rodziny Lewenfiszów.
Grobowiec rodziny Bergsonów.
Grobowiec rodziny Lichetnbaumów.
Grobowiec Gustawa i Leontyny Bergsonów.
Grób Ester Rachel Kamińskiej.
Mauzoleum trzech pisarzy: Szymona Anskiego, Icchaka Lejb Pereca, Jakuba Dinezona.

Na cmentarzu w części ortodoksyjnej znajduje się również szereg oheli rabinów, cadyków i talmudystów. Są to głównie skromne prostopadłościenne, budynki bez żadnych ozdób i dekoracji. Do nastarszych należy zbudowany w 1822 roku bogato zdobiony ohel Berka Sonnenberga. Wśród wielu wybitnych rabinów należy wymienić:

Ohel

Ohele

Dob Baer Meisels (zm. 1870) - rabin krakowski i warszwski, zwolennik powstań narodowych.
Abram Hirsz Perelmutter (zm. 1930) - rabin Warszawy, poseł RP.
Szlom Henoch Rabinowicz - rabin.
Szlom Zalman Lipszyc (zm. 1839) - nadrabin Warszawy.
Chaim Sołowiejczyk - rabin.
Izaak Kramsztyk (zm. 1889) - rabin, zesłaniec na Sybir.
Chaim Dawidsohn (zm. 1854) - nadrabin Warszawy.
Modżycer Rebe (zm. 1921) - cadyk z Dęblina.
Mogielnicer Rebe (zm. 1882) - cadyk z Mogielnicy.
Nowominsker Rebe (zm. 1933) - cadyk z Mińska Mazowieckiego.
Ostrower Rebe (zm. 1873) - cadyk z Ostrowia.
Pilawer Rebe (zm. 1929) - cadyk z Pilawy.
Radzyminer Rebe (zm. 1874) - cadyk z Radzymina.
Przedborzer Rebe (zm. 1865) - cadyk z Przedborza.
Strykower Rebe (zm. 1917) - cadyk ze Strykowa
Wurker Rebe (zm. 1868) - cadyk z Warki
Chaim Pozner (zm. 1939) - rabin wojskowy.
Natan Szpigelglas (zm. 1873) - rabin.
Jeszaja Muszkat (zm. 1866) - rabin Pragi.
Samuel Poznański (zm. 1921) - rabin i kaznodzieja.
Szmuel Weinberg - rabin.

Na terenie nekropolii znajduje się także symboliczna kwatera Bundu oraz kwatera żydowskich żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego, którzy polegli w obronie Warszawy w 1939 roku. Znajduje się tu pomnik Żołnierzy i Oficerów Żydowskich Poległych w II Wojnie Światowej.

Do najsłynniejszych pochowanych na cmentarzu należą również:

Skromny grób Lucjana Wolanowskiego

Grób Pauliny Fajans

Groby przy alei głównej

Grobowiec

Mauzoleum trzech pisarzy

Grób Ester Rachel Kamińskiej

Grób Henryka Wawelberga

Grób Aleksandra Berkenheima

Grób Bernarda Marka

Grób Bronisława Manspera

Grób Chaima Słonimskiego

Grób Dawida Rosenthala

Grób Jakóba Tugendholda

Grób Józefa Jankielewicza

Grobowiec

Symboliczne groby ofiar holocaustu

Grobowiec

Macewy

Grób Rozalii Zweigerhaft

Henryk Wohl (zm. 1907) - skarbnik powstańczego Rządu Narodowego.
Mathias Bergsohn (zm. 1908) - historyk i filantrop
Hipolit Wawelberg (zm. 1901) - współzałożyciel Szkoły im. Wawelberga i Rotwanda.
Samuel Orgelbrand (zm. 1868) - jeden z najsłynniejszych polskich drukarzy i wydawców.
Szymon Askenazy (zm. 1935) - historyk, głównie stosunków międzynarodowych XVIII i XIX w.
Ludwik Zamenhof (zm. 1917) - lekarz, twórca sztucznego, międzynarodowego języka esperanto.
Edward Flatau (zm. 1932) - lekarz neurolog.
Ester Rachel Kamińska (zm. 1925) - jedna z najwybitniejszych żydowskich aktorek teatralnych.
Maurycy Fajans (zm. 1897) - przemysłowiec i pionier żeglugi parowej na Wiśle.
Majer Bałaban (zm. 1942) - historyk orientalista, najwybitniejszy badacz dziejów Żydów w Polsce.
Aleksander Lesser (zm. 1884) - malarz, specjalizujący się w obrazach o tematyce historycznej i bieżącej.
Ber Sonnenberg (zm. 1823) - sławny kupiec.
Józef Goldszmit (zm. 1896) - adwokat i ojciec Janusza Korczaka.
Adam Czerniaków (zm. 1942) - działacz społeczny, publicysta, prezes judenratu w getcie warszawskim.
Chaim Słonimski (zm. 1904) - astronom, matematyk.
Feliks Perl (zm. 1927) - działacz socjalistyczny i publicysta.
Julian Stryjkowski (zm. 1996) - dziennikarz i prozaik.
Bogdan Wojdowski (zm. 1994) - pisarz, krytyk literacki i teatralny, publicysta.
Lucjan Wolanowski (zm. 2006) - pisarz, reporter, podróżnik, tłumacz.
Majer Wolanowski (zm. 1900) - przemysłowiec i fabrykant.
Elżbieta Wassongowa (zm. 2007) - polska tłumaczka literatury pięknej, redaktor książek.
Jakub Mortkowicz (zm. 1931) - wydawca książek w międzywojennej Polsce.
Bernard Ber Mark (zm. 1966) - historyk żydowski, działacz komunistyczny.
Michał Landy (zm. 1861) - uczeń, uczestnik manifestacji patriotycznej 8 kwietnia 1861 roku.
Samuel Goldflam (zm. 1932) - lekarz internista i neurolog.
Leon Berenson (zm. 1943) - prawnik, obrońca w licznych procesach politycznych PPS.
Chewel Buzgan (zm. 1971 - reżyser oraz aktor teatralny i filmowy.
Gustaw Bergson (zm. 1908) - kupiec.
Michał Bergson (zm. 1919) - prezes warszawskiej gminy żydowskiej.
Szoel Berliner (zm. 1934) - matematyk.
Zygmunt Bychowski (zm. 1934) - neurolog, radny Warszawy.
Maurycy Brauman (zm 1879 - prezes warszawskiej gminy żydowskiej.
Sebastian Bregman (zm 1939 - prezes warszawskiej gminy żydowskiej.
Luba Blum-Bielicka (zm. 1973) - działaczka, pięlęgniarka.
Abrasza Blum (zm. 1943) - czlonek Bundu i ŻOB.
Ignacy Bernstein (zm. 1909) - zbieracz przysłów.
Elchanan Cajtin (zm. 1942) - literat, dziennikarz.
Izrael Białkowicz (zm. 1959) - aktor.
Salomon Baumann (zm. 1876) - kupiec, fundator szpitala.
Maks Baumritter (zm. 1892) – bankier.
Salomon Belis-Legis (zm. 1995) – literat.
Aleksander Berkenheim (zm. 1932) - działacz spółdzielczy.
Cwi Naftali Berlin (zm. 1893) - rektor jesziwy.
Hersz Berliński (zm. 1944) - członek Poalej Syjon i ŻOB.
Adolf Bernhardt (zm. 1870) - chirurg.
Karol Bernstein (zm. 1890) - księgarz, wydawca.
Majer Bersohn (zm. 1873) - fabrykant, fundator szpitala.
Iza Bieżuńska-Małowist (zm. 1995) - historyk starożytności.
Adina Blady-Szwajger (zm. 1993) - lekarz.
Anna Braude-Hellrowa (zm. 1943) - lekarz naczelny szpitala dziecięcego.
Mieczysław Braun (zm. 1941) - poeta, adwokat.
Jan Breslauer (zm. 1897) - księgarz.
Herc Cenceminer (zm. 1819) - kupiec, fundator cmentarza.
Natan Ceranka (zm. 1979) - adwokat.
Ludwik Chwat (zm. 1914) - chirurg, ordynator szpitala żydowskiego.
Izaak Cylkow (zm. 1908) - kaznodzieja Wielkiej Synagogi.
Szymon Datner (zm. 1989) - historyk.
Noe Dawidsohn (zm. 1928) - okulista, działacz syjonistyczny.
Zygmunt Dekler (zm. 1919) - lotnik.
Samuel Dickstein (zm. 1939) - profesor, matematyk.
Gerszon Dua (zm. 1948) - działacz komunistyczny.
Bolesław Eiger (zm. 1923) - fabrykant, radny Warszawy.
Antoni Eisenbaum (zm. 1852) - dyrektor Szkoły Rabinów.
Fryderyka Eisenbaum (zm. 1856) - przełożona szkoły.
Izaak Eliasberg (zm. 1929) - lekarz, społecznik.
Jakub Elsenberg (zm. 1886) - literat, pedagog.
Pola Elster (zm. 1944) - członek Poalej Syjon i KRN.
Adam Epstein (zm. 1870) - bankier, filantrop.
Jakub Epstem (zm. 1843) - kupiec, założyciel szpitala żydowskiego.
Mikołaj Epstein (zm. 1863) - powstaniec styczniowy.
Piotr Erlich (zm. 1982) - aktor.
Henryk Ettinger (zm. 1929) - adwokat.
Joel Ettinger (zm. 1847) - nauczyciel.
Jakub Karol Ettinger (zm. 1907) - ordynator szpitala żydowskiego.
Maksymilian Fajans (zm. 1890) - litograf, rysownik.
Leon Feiner (zm. 1945) - adwokat, działacz Bundu i Żegoty.
Moses Feinkind (zm. 1869) - kupiec, prezes warszawskiej gminy żydowskiej.
Elie Dawid Finkiel (zm. 1918) - dziennikarz.
Adolf Forbert (zm. 1992) - operator filmowy.
Maksymilian Frankfurt (zm. 1962) - fotooperator.
Azriel Natan Frenk (zm. 1924) - historyk, tłumacz.
Dawid Friszman (zm. 1922) - pisarz, wydawca.
Abraham Szalom Frydberg (zm. 1902) - pisarz.
Mieczysław Gantz (zm. 1939) - laryngolog.
Abraham Gepner (zm. 1943) - prezes Centralnego Związku Kupców.
Jan Glücksberg (zm. 1859) - księgarz, wydawca.
Natan Glücksbeig (zm. 1831) - księgarz.
Michał Glücksberg (zm. 1907) - księgarz, wydawca.
Rafał Glücksman (zm. 1962) - założyciel wydawnictwa "Auriga".
Uri Nissan Gnessin (zm. 1913) - pisarz..
Abraham Goldberg (zm. 1933) - redaktor naczelny "Hajntu".
Adolf Goldfeder (zm. 18??) - bankier.
Samuel Goldflam (zm. 1932) - neurolog, prezes TPD.
Izaak Goldman (zm. 1888) - nauczyciel Szkoły Rabinów.
Cecylia Goldman-Landauowa (zm. 1935) - dyrektor gimnazjum.
Leon Goldsobel (zm. 1926) - lekarz, powstaniec styczniowy.
Leon Goldstand (zm. 1858) - bankier.
Maurycy Grodzieński (zm. 1927) - architekt.
Izrael Leon Grosglik (zm. 1904) - sekretarz gminy żydowskiej.
Bronisław Grosser (zm. 1912) - działacz Bundu.
Szymon Grycendler (zm. 1917) - kantor.
Adolf Hantke (zm. 1859) - kupiec.
Maksymilian Heilpern (zm. 1924) - przyrodnik.
Aleksander Hertz (zm. 1928) - producent filmowy.
Ludwik Hirszfeld (zm. 1876) - profesor, chirurg.
Aleksander Hochgemain-Homański (zm. 1930) – adwokat.
Marek Holzman (zm. 1982) - fotografik.
Józef Janusz (zm. 1868) - kupiec.
Józef Jankielewicz (zm. 1920) - działacz Bundu.
Leon Jeannot (zm. 1997) - reżyser filmowy.
Kacper Junghof (zm. 1830) - kupiec, major ułanów.
Aleksander Kempner (zm. 1924) - profesor, ekonomista.
Eliahu Kirszbraun (zm. 1931) - poseł RP, działacz Agudat Israel.
Józef Kirszrot-Prawnicki (zm. 1906) - adwokat.
Michał Klepfisz (zm. 1943) - członek Bundu i ŻOB.
Wilhelm Kohn (zm. 1882) - ordynator szpitala żydowskiego.
Leon Konitz (zm. 1895) - ginekolog.
Estera Kowalska (zm. 1980) - aktorka.
Zygmunt Kramsztyk (zm. 1920) - lekarz szpitala żydowskiego.
Henryk Kroszczor (zm. 1979) - historyk, publicysta.
Magnus Kryński (zm. 1916) - publicysta.
Bronisław Krystall (zm. 1983) - mecenas sztuki.
Izabella Krystall (zm. 1918) - skrzypaczka.
Adam Kwaterko (zm. 1993) - redaktor "Fołks Sztyme".
Wilhelm Landau (zm. 1899) – bankier.
Bernard Lesman (zm. 1878) - księgarz, dziadek Bolesława Leśmiana.
Lewi Lesser (zm. 1870) - kupiec.
Józef Leszczyński (zm. 1935) - działacz Bundu.
Izydor Lotto (zm. 1927) - skrzypek.
Filip Lubelski (zm. 1879) - lekarz, powstaniec listopadowy.
Marian Małowist (zm. 1988) - historyk.
Bronisław Mansperl (zm. 1915) - porucznik I Brygady Legionów.
Rafał Medres (zm. 1934) - inżynier elektryk, ojciec W. Grosza.
Uszer Izrael Mendekon (zm. 1935) - poseł i senator RP.
Stanisław Mendelson (zm. 1913) - działacz socjalistyczny.
Helena Merenholc (zm. 1997) - pedagog, reżyser radiowy.
Henryk Merzbach (zm. 1874) - księgarz, wydawca.
Zygmunt Merzbach (zm. 1852) - księgarz, wydawca.
Herman Meyer (zm. 1898) - kupiec.
Leopold Meyer (zm. 1912) - adwokat, literat, kolekcjoner.
Bolesław Milewicz (zm. 1982) - działacz oświatowy.
Abraham Morewski (zm. 1964) - aktor, pisarz.
Janina Mortkowicz (zm. 1960) - pisarka, tłumaczka.
Mojżesz Moszkowski (zm. 1904) - bibliotekarz Wielkiej Synagogi.
Simche Natan (zm. 1946) - aktor.
Henryk Natanson (zm. 1895) - księgarz, bankier.
Jakub Natanson (zm. 1884) - profesor, chemik.
Ludwik Natanson (zm. 1896) - lekarz, prezes gminy żydowskiej.
Zelig Natanson (zm. 1879) - kupiec, bankier.
Daniel Neufeld (zm. 1874) - wydawca pisma "Jutrzenka”.
Ignacy Neufeld (zm. 1880) - uczeń.
Szymon Neuman (zm. 1927) - bankier.
Hersz Dawid Nomberg (zm. 1927) - pisarz, poseł RP.
Alfred Nossig (zm. 1943) - pisarz, publicysta.
Hilary Nussbaum (zm. 1895) - publicysta, historyk.
Rudolf Okręt (zm. 1906) - redaktor "Gazety Handlowej".
Adolf Paprocki (zm. 1852) - nauczyciel Szkoły Rabinów.
Samuel Peltyn (zm. 18??) - redaktor "Izraelity".
Adolf Peretz (zm. 1933) - ekonomista, publicysta.
Jakub Pik (zm. 1892) - optyk, działacz społeczny.
Szohem Matatiahu (zm. 1937) - poeta.
Szaja Prywes (zm. 1903) - kupiec.
Jakub Przeworski (zm. 1935) - księgarz, wydawca.
Marek Przeworski (zm. 1943) - wydawca, księgarz.
Markus Przeworski (zm. 1894) - fabrykant, właściciel cukrowni.
Wincenty Raabe (zm. 1927) - działacz socjalistyczny.
Edward Rajber (zm. 1984) - przewodniczący TSKŻ.
Izaak Rosen (zm. 1848) - bankier, powstaniec 1830.
Mathias Rosen (zm. 1865) - bankier, prezes gminy żydowskiej.
Albert Rosental (zm. 1922) - ordynator szpitala Jana Bożego.
Dawid Rosenthal (zm. 1889) - lekarz naczelny szpitala żydowskiego.
Mateusz Rotwand (zm. 1898) - ordynator szpitala żydowskiego.
Jakub Rotwand (zm. 1913) - publicysta, sekretarz gminy żydowskiej.
Mordka Rozenfeld (zm. 1860) - kupiec, porucznik WP z 1830 r.
Majer Rundstein (zm. 1923) - prezes gminy żydowskiej, radny Warszawy
Feliks Sachs (zm. 1935) - lekarz, działacz socjalistyczny.
Józef Sandel (zm. 1962) - historyk sztuki, publicysta.
Józef Seidenbeutel (zm. 1923) - malarz.
Chone Shmeruk (zm. 1997) - profesor literatury jidysz na Uniwersytecie Jerozolimskim.
Józef Słonimski (zm. 1934) - literat, lingwista.
Orko Sołowiejczyk (zm. 1942) - chirurg.
Kazimierz Sterling (zm. 1933) - adwokat.
Izaak Stera (zm. 1864) - nauczyciel Szkoły Rabinów.
Henryk Stifelman (zm. 1938) - architekt.
Dawid Mojżesz Szeroszewski (zm. 1915) - bankier.
Michał Szuldenfrei (zm. 1965) - adwokat, członek Bundu, poseł.
Baruch Szulman (zm. 1906) - członek OB PPS, zamachowiec.
Michał Szwejlich (zm. 1995) - aktor.
Zofia Szymańska (zm. 1978) - psychiatra dziecięcy.
Samuel Tenenblatt (zm. 1982) - redaktor "Fołks-Sztyme".
Zygmunt Toeplitz (zm. 1934) - przemysłowiec.
Adolf Truskier (zm. 1941) - przemysłowiec, senator RP.
Jakub Tugendhold (zm. 1871) - dyrektor Szkoły Rabinów.
Józef Urstein (zm. 1923) - aktor rewiowy.
Leon Wagenfish (zm. 1911) - powstaniec styczniowy.
Helena Wajcman (zm. 1995) - dokumentalista, pracownik ŻIH.
Icchak Majer Wajsenberg (zm. 1938) - pisarz.
Jakub Leopold Weiss (zm. 1889) - kantor.
Aleksander Wertheim (zm. 1849) - bankier.
Mieczysław Węgierko (zm. 1933) - ogrodnik cmentarza.
Stefania Wilczyńska (zm. 1942) - pedagog.
Alfred Wiślicki (zm. 1995) - profesor Politechniki Warszawskiej.
Wacław Wiślicki (zm. 1935) - prezes Centralnego Związku Kupców, poseł RP.
Bogdan Wojdowski (zm. 1994) - pisarz.
Roman Zimand (zm. 1992) - krytyk literatury.
Jakub Zonszajn (zm. 1962) - poeta.
Mojżesz Zylberfarb (zm. 1934) - działacz syjonistyczny.

Do dnia dzisiejszego nie zachowały się nagrobki Samuela Adalberga, Eli Kochańskiego, Samuela Kronenberga oraz Gecla Zalesteina. Lokalizacja ich pochówku również nie jest znana.

Na cmentarzu znajduje się kilka pomników, upamiętniających głównie pomordowanych w czasie II wojny światowej. Należą do nich:

Pomnik Janusza Korczaka

Pomnik Pamięci Dzieci

Pomnik żydowskich oficerów Wojska Polskiego

Pomnik Pamięci Dzieci - Ofiar Holokaustu - kształtem nawiązujący do wysokiego muru getta z drutem kolczstym, a przed nim stos kamieni, na których znajdują się zdjęcia żydowskich dzieci. Pod nimi znajduje się tabliczka w trzech językach: polskim, hebrajskim oraz angielskim o treści: "Pamięci miliona żydowskich dzieci zamordowanych przez niemieckich barbarzyńców 1939 - 1945". Pomnik ufundowany przez Jacka Eisnera.

Na pomniku znajdują się jeszcze symboliczny grób rodziny Szteinman, zamordowanych w czasie Holocaustu oraz dwie tablice pamiątkowe:

Pierwsza w językach polskim, hebrajskim oraz angielskim o treści: "Babcia Masza miała dwadzieścioro wnucząt. Babcia Hana miała jedenaścioro, tylko ja ocalałem".

Druga w językach polskim, hebrajskim oraz angielskim z tekstem wiersza Henryki Lazowertówny "Mały Szmugler".

Pomnik Janusza Korczaka - upamiętniający osobę Janusza Korczaka oraz dzieci, wychowanków jego domu dziecka. Pomnik pełni role jego symbolicznego grobu.

Pomnik żydowskich oficerów Wojska Polskiego - upamiętniający zamordowanie kilkuset żydowskich oficerów i intelektualistów w Katyniu, Miednoje, Kozielsku, Ostaszkowie i Charkowie, odsłonięty 19 kwietnia 1997 roku.

Treść w językach polskim, jidysz i hebrajskim brzmi: "Pamięci Żydów oficerów Wojska Polskiego zamordowanych przez NKWD wiosną 1940 r. w Katyniu, Miednoję i Charkowie".

Pomnik Żołnierzy i Oficerów Żydowskich Poległych w II Wojnie Światowej - upamiętniający żołnieży żydowskich poległych w czasie II wojny światowej.

Treść w językach polskim, jidysz, hebrajskim i angielskim brzmi: "Ku pamięci Żydów żołnierzy Wojska Polskiego, bojowników gett, ruchu oporu i partyzantów poległych w walce z okupantem hitlerowskim w II wojnie światowej, których miejsca pochowania są nieznane".

[edytuj] Symbolika

Macewy znajdujące się na cmentarzu żydowskim w Warszawie są niezwykle bogato zdobione. Ornamenty odnajdowane na nagrobkach mówią wiele o zmarłymi spoczywającymi pod nimi.

Motywy najczęściej pojawiające się na macewach:

Świecznik

Dłonie kapłana

Baran i złamane drzewo

dłonie kapłana - ułożone w geście symbolicznego błogosławieństwa, najczęściej na grobach osób pełniących posługę w świątyni, uważanych za potomków arcykapłana Aarona, osoby pochowane w grobach z takimi nagrobkami najczęściej noszą nazwisko Cohen.
lew - oznacza osobę o imieniu Jehuda Arie lub Lejb (odpowiednio w hebrajskim i jidysz - lew), albo też kogoś niezwykle silnego lub odważnego.
złamany kwiat lub drzewo - symbol niespodziewanej i gwałtownej śmierci.
dłoni trzymającej nóż - symbol mohela (rzezaka), dokonującego rytualnego obrzezania.
dłoń lejąca wodę z dzbana - na grobach osób z rodu Lewiego, obmywających dłonie kapłana przed nabożeństwem.
księga - pochowany był uczonym w piśmie, rabinem.
jeleń - synmbol pokolenia Naftalego.
gwiazda Dawida - symbol przynależności religijnej lub narodowej zmarłego.
świecznik - występuje przedewszystkim na nagrobkach kobiet. Jest aluzją do zapalania i błogosławieństwa przez żydowskie kobiety świateł szabatu.
baran - symbol miesiąca nisan.