1980

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

rok 1980 / MCMLXXX XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1978 « 1979 « 1980 » 1981 » 1982

Spis treści

1 Wydarzenia w Polsce
2 Wydarzenia na świecie
3 Urodzili się
4 Zmarli
5 Zdarzenia astronomiczne
6 Nagrody Nobla
7 Zobacz też
8 Święta ruchome

[edytuj] Wydarzenia w Polsce

1 stycznia - wprowadzono limity zużycia paliw i energii w jednostkach gospodarki uspołecznionej
19 stycznia - w Krakowie otwarto Ośrodek Teatru Cricot II w nowej siedzibie na ulicy Kanonicznej.
28 stycznia - uchwalono ustawę o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, przewidująca możliwość zaskarżenia decyzji administracji państwowej.
9 lutego - komunikat GUS o 1979 rok - przeciętna płaca wyniosła 5087 zł.
15 lutego - zakończył się VIII Zjazd PZPR; Edward Gierek ponownie został I sekretarzem.
18 lutego - rezygnacja Piotra Jaroszewicza z funkcji premiera. Nowym premierem został Edward Babiuch
14 marca - miała miejsce katastrofa lotnicza na Okęciu, w której zginęło 87 osób, a w niej m.in. znana piosenkarka Anna Jantar.
23 marca - wybory do Sejmu i wojewódzkich rad narodowych. Według danych oficjalnych głosowało 98,9% uprawnionych. Według danych Komitetu Obrony Robotników: 75-85%. Na listę Frontu Jedności Narodu oddano ponad 99% głosów; innej listy nie było.
25 marca - aresztowano Mirosława Chojeckiego, szefa nielegalnego wydawnictwa NOW-a, wzbudziło protesty.
3 kwietnia - inauguracyjne posiedzenie Sejmu VIII kadnecji; Henryk Jabłoński został przewodniczącym Rady Państwa, Edward Babiuch - premierem, Stanisław Gucwa - marszałkiem Sejmu.
28 kwietnia - w Warszawie odbyła się inauguracja Międzynarodowych Spotkań Teatralnych
7 maja - Konferencja Episkopatu Polski ostrzegła przed "niepokojącymi zjawiskami negatywnymi w życiu społecznym, kulturalnym, gospodarczym, i politycznym", wzywając władze do przeprowadzenia koniecznych reform.
11 maja - Władysław Kozakiewicz ustanowił rekord świata w skoku o tyczce z wynikiem 5,72 m
20 maja - W Gdyni podczas 344 dni samotnej żeglugi Henryk Jaskuła opłynął glob bez zawijania do portu.
12 czerwca - proces Mirosława Chojeckiego i Stanisława Grzesiaka oskarżonych o kradzież powielacza; kary: półtora roku więzienia.
24 czerwca - podczas posiedzenia Sejmu Edward Gierek powiedział: "Znając patriotyzm naszego narodu, wierząc w jego siły twórcze, z nadzieją patrzymy w przyszłość".
28 czerwca - biskupi zgromadzeni na Konferencji Episkopatu na Górze Św.Anny podkreślili "rosnące trudności w życiu społeczeństwa".
1 lipca - wybuch fali strajków. W lipcowych protestach uczestniczyło blisko 200 zakładów pracy.Wybuch spowodowało tzw. "rozszerzenie fali komercyjnej" - faktyczna podwyżka cen mięsa.
2 lipca - rozszerzenie strajków m.in. na Ostrów Wielkopolski, Włocławek, Tczew i Mielec. W stołówkach zakładowych cofnięto podwyżki cen, robotnikom obiecano "dodatek drożyźniany".
15 lipca - strajk PKP i licznych zakładów pracy w Lublinie. Po raz pierwszy pośród postulatów ekonomicznych, postulat wyborów do rad zakładowych.
20 lipca - porozumienie między strajkującymi w Lublinie a Komisją Rządową Mieczysława Jagielskiego. Podwyżka płac.
22 lipca - nagrody państwowe otrzymali m.in.: Hanna Januszewska, Zbigniew Zapasiewicz, Wojciech Kilar, Bronisław Zieliński, Gustaw Zemła, Marek Rostworowski
31 lipca - strajki lipcowe objęły około 81 tys. osób w 177 zakładach pracy.
14 sierpnia - początek strajku w Stoczni Gdańskiej. Powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy z Lechem Wałęsą na czele.
15 sierpnia - w Gdańsku do strajku przyłączają się kolejne zakłady, stocznie, port, komunikacja miejska. Zostaje zablokowana łączność z resztą kraju.
16 sierpnia - W Gdańsku powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy pod przewodnictwem Lecha Wałęsy
18 sierpnia - W Szczecinie utworzono Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) pod przewodnictwem Mariana Jurczyka. Sformułowano 36 postulatów.
19 sierpnia - katastrofa kolejowa między Otłoczynem a Brzozą Toruńską na linii Kutno - Toruń (czołowe zderzenie pociągów osobowego i towarowego) - 65 ofiar śmiertelnych, 64 osoby ranne. (według innych źródeł, rannych było 50 osób).
21 sierpnia - do Stoczni Gdańskiej przyjeżdża Komisja Rządowa z Mieczysławem Jagielskim jako przewodniczącym.
23 sierpnia - powstaje pierwszy numer Strajkowego Biuletynu Informacyjnego "Solidarność". Inż. Bogdan Pietruszka przedstawia projekt pomnika ku czci zabitych w 1970 - Pomnika Poległych Stoczniowców.
23 sierpnia - po 12 latach budowy następuje otwarcie Stadionu Miejskiego w Poznaniu, w meczu inauguracyjnym pada remis KKS Lech Poznań - Motor Lublin 1:1
24 sierpnia - w Gdańsku powstała Komisja Ekspertów przy gdańskim MKS. Przewodniczącym został Tadeusz Mazowiecki
24 sierpnia - IV Plenum KC PZPR, zaszły zmiany w Biurze Politycznym, odwołanie Edwarda Babiucha; stanowisko premiera zajął Józef Pińkowski
26 sierpnia - Częstochowska homilia prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego, wzywająca do przerwania strajków. Strajkujący nie posłuchali apelu.
27 sierpnia - fala strajków solidarnościowych w całym kraju. Trwały rozmowy komisji rządowych i MKS-ów w Gdańsku i Szczecinie
28 sierpnia - ambasador ZSRR Borys Aristow żądał od Gierka użycia siły w stosunku do strajkujących w Polsce. Gierek odmówił.
29 sierpnia - utworzenie MKS-u w Jastrzębiu, który opracował własne postulaty.
30 sierpnia - podpisanie porozumień w Szczecinie.
31 sierpnia - Gdańsk - podpisanie porozumień sierpniowych w sali BHP Stoczni Gdańskiej z reprezentacją strony rządowej przez Lecha Wałęsę i Mieczysława Jagielskiego. Porozumienie gwarantowało m.in. powstanie pierwszych niezależnych związków zawodowych. Wydarzenia te przyjmuje się jako początek procesu obalenia systemu komunistycznego we wschodniej Europie.
1 września - rozpoczęcie działalności przez Naczelny Sąd Administracyjny.
1 września - opublikowanie w prasie protokołów porozumień w Szczecinie i w Gdańsku
1 września - wypadek w kopalni "Halemba". Zginęło 8 górników.
3 września - podpisanie porozumień w Jastrzębiu. Zakłady Śląska przystąpiły do pracy.
6 września - Edward Gierek ustąpił ze stanowiska I sekretarza KC PZPR, jego następcą został Stanisław Kania.
17 września - powołanie w Gdańsku przez przedstawicieli z całej Polski NSZZ "Solidarność".
20 września - w Warszawie, urodził się Radosław Śpiegowski
21 września - pierwsza od 40 lat transmisja radiowa mszy świętej
24 września - złożenie w Warszawskim Sądzie Wojewódzkim wniosku o rejestrację NSZZ "Solidarność" z siedzibą w Gdańsku.
3 października - na wezwanie "Solidarności" odbyły się w wielu zakładach pracy jednogodzinne strajki na znak protestu przeciwko opieszałej realizacji porozumień sierpniowych.
10 października - Nowym rektorem Uniwersytetu Warszawskiego został Henryk Samsonowicz.
19 października - zwycięzcą X Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina został Wietnamczyk Thai Song Dang
21 października - spotkanie Stanisława Kani z prymasem Stefanem Wyszyńskim.
27 października - powołanie w Toruniu Komisji Konsultacyjno Porozumiewawczej Organizacji Partyjnych (tzw. struktury poziome)
31 października - spotkanie Józefa Pińkowskiego z Lechem Wałęsą. Rząd obiecał do 10 lutego 1981 rozpatrzyć odwołanie w sprawie statutu. Krajowa Komisja Porozumiewawcza (KKP) ogłosiła na 12 listopada 1980 gotowość strajkową.
31 października - Stefan Bratkowski prezesem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.
10 listopada - rejestracja Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" przez Sąd Najwyższy
14 listopada - spotkanie Stanisława Kani z Lechem Wałęsą w Warszawie
21 listopada - Jerzy Ozdowski, poseł katolicki, został wicepremierem.
2 grudnia - w Warszawie podczas VII Plenum KC PZPR usunięto Edwarda Gierka z KC i obarczono go odpowiedzialnością za kryzys ekonomiczny, społeczny i wewnątrzpartyjny.
9 grudnia - erupcja ropy i gazu w Karlinie
12 grudnia - wybór nowych władz PAN, prezesem został Aleksander Gieysztor
14 grudnia - zjazd "solidarności wiejskiej" w Warszawie
16 grudnia - Gdańsk - odsłonięcie Pomnika Poległych Stoczniowców 1970.
19 grudnia - zgodnie z decyzją VII Plenum KC PZPR na posiedzeniu Sejmu mandaty złożyli m.in.: Edward Gierek, Piotr Jaroszewicz, Jerzy Łukaszewicz, Jan Szydlak.
29 grudnia - XXI Zjazd ZLP, prezesem został Jan Józef Szczepański

[edytuj] Wydarzenia na świecie

14 stycznia - Partia Kongresowa Indiry Gandhi przejęła władzę w Indiach.
22 stycznia - Andriej Sacharow aresztowany i skazany na wewnętrzne wygnanie do miasta Gorki
25 stycznia - Abolhasan Bani-Sadr został wybrany prezydentem Islamskiej Republiki Iranu.
27 stycznia - otwarcie granicy między Izraelem a Egiptem,
1 lutego - masakra gwatemalskich studentów i chłopów okupujących pokojowo ambasadę Hiszpanii dokonana przez reżim wojskowy Gwatemali,
17 lutego - pierwsze zimowe wejście na Mount Everest dokonane przez polskich himalaistów, Leszka Cichego i Krzysztofa Wielickiego
13-25 lutego - XIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Lake Placid,
20 lutego - USA postanowiły zbojkotować Letnią Olimpiadę w Moskwie w ramach sankcji za interwencję w Afganistanie
24 marca - zabójstwo arcybiskupa Oscara Romero,
18 kwietnia - Zimbabwe, brytyjska Rodezja, uzyskało niepodległość.
25 kwietnia - nieudana próba uwolnienia amerykańskich zakładników w Iranie
5 maja - Konstandinos Karamanlis został prezydentem Grecji.
8 maja - Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła świat wolny od ospy.
18 maja - wybuch wulkanu St. Helens,
29 czerwca - pierwsza kobieta w Europie na stanowisku prezydenta: Vigdis Finnbogadóttir - prezydent Islandii,
19 lipca - 3 sierpnia - XXII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Moskwie,
30 lipca - powstało państwo Vanuatu.
2 sierpnia - zamach bombowy prawicowych ekstremistów na dworzec kolejowy w Bolonii spowodował śmierć 80 osób.
12 września - przewrót wojskowy w Turcji,
21 września - wybuch wojny iracko-irańskiej,
26 września - zamach bombowy na Oktoberfest spowodował śmierć 13 osób, a rannych zostało 219 osób.
5 listopada - Ronald Reagan został wybrany 40. prezydentem USA
W amerykańskim mieście Athens (stan Georgia) uformował się zespół R.E.M.

[edytuj] Urodzili się

14 stycznia - Piotr Konca, polski gitarzysta
28 stycznia - Nick Carter, amerykański piosenkarz z zespołu Backstreet Boys
7 lutego - Magdalena Schejbal, polska aktorka
20 lutego - Artur Boruc, polski piłkarz (bramkarz)
12 lutego - Christina Ricci, amerykańska aktorka filmowa
13 lutego - Wojciech "Fokus" Alszer, polski raper
15 lutego - Conor Oberst, wokalista zespołu Bright Eyes
21 marca - Ronaldinho Gaucho,brazylijski piłkarz
26 marca - Pati Yang polska piosenkarka.
17 kwietnia - Marcin Kołodyński, dziennikarz, aktor i prezenter telewizyjny (zm. 2001)
20 kwietnia - Wojciech Fabianowski, polski piłkarz
24 kwietnia - Anna Mucha, polska aktorka
7 maja - Maciej Zakościelny, polski aktor
15 maja- Adam "O.S.T.R." Ostrowski- polski raper, freestylowiec
30 maja - Steven Gerrard- angielski piłkarz
13 czerwca - Sarah Connor, niemiecka piosenkarka
21 lipca - Anna Wyszkoni, polska piosenkarka (Łzy)
4 sierpnia - Miguel, portugalski piłkarz
17 sierpnia - Jan Kromkamp, holenderski piłkarz
17 sierpnia - Natasza Urbańska, polska aktorka, piosenkarka i aktorka
26 sierpnia - Macaulay Culkin, amerykański aktor
24 września - John Arne Riise, norweski piłkarz
18 listopada - François Duval, belgijski kierowca rajdowy
13 grudnia - Agnieszka Włodarczyk, polska aktorka
18 grudnia - Christina Aguilera, amerykańska piosenkarka
20 grudnia - Ashley Cole, angielski piłkarz
31 grudnia - Agnieszka Hałas, polska autorka fantasy
7 grudnia - John Terry, angielski piłkarz
19 grudnia - Mio Hasselborg, szwedzka curlerka
Nadia Bjorlin, amerykańska aktorka.

[edytuj] Zmarli

13 lutego - Marian Rejewski, polski matematyk, kryptolog
19 lutego - Bon Scott, członek legendarnego australijskiego zespołu heavy metalowego AC/DC, z pochodzenia Szkot.
2 marca - Jarosław Iwaszkiewicz, polski pisarz (ur. 1894)
14 marca - Anna Jantar, polska piosenkarka (ur.1950), zginęła w katastrofie lotniczej
18 marca - Erich Fromm, amerykański psychoanalityk, filozof i psycholog (ur. 1900)
24 marca - Oscar Romero, arcybiskup Salwadoru, obrońca praw człowieka,
31 marca - Jesse Owens, lekkoatleta amerykański (ur. 1913)
4 kwietnia - Aleksander Ford, polski reżyser filmowy
4 kwietnia - Władysław Tatarkiewicz, polski filozof, estetyk i etyk, historyk sztuki (ur. 1886)
15 kwietnia - Jean-Paul Sartre, francuski filozof i pisarz
29 kwietnia - Alfred Hitchcock, reżyser brytyjski (ur.1899)
4 maja - Josip Broz Tito, polityk i marszałek jugosłowiański (ur. 1892)
18 maja - Ian Curtis, wokalista rockowej formacji Joy Division
7 czerwca - Henry Miller, amerykański pisarz
18 czerwca - Kazimierz Kuratowski, polski matematyk
30 czerwca - Halina Snopkiewicz, polska powieściopisarka i tłumaczka (ur. 1934)
5 lipca - Ary Sternfeld, jeden z pionierów kosmonautyki polskiego pochodzenia (ur. 1905) w Sieradzu
11 lipca - Zygmunt Berling,polski generał
21 lipca - Roman Nowak, polski polityk (ur. 1900)
24 lipca - Peter Sellers, angielski aktor filmowy, teatralny i kabaretowy
25 lipca - Włodzimierz Wysocki, rosyjski poeta, pieśniarz i aktor
27 lipca - Mohammed Reza Pahlawi, ostatni szach Iranu, (ur. 1919)
26 sierpnia - Tex Avery, amerykański twórca filmów animowanych (ur. 1908)
25 września - John Bonham, perkusista rockowy, członek zespołu Led Zeppelin
7 listopada - Steve McQueen, aktor amerykański (ur. 1930)
20 listopada - John McEwen, australijski premier (ur. 1900)
5 grudnia - Stanisława Walasiewicz (Stella Walsh), polska lekkoatletka mieszkająca w USA
8 grudnia - John Lennon, brytyjski muzyk pop, współzałożyciel The Beatles, został zastrzelony w Nowym Jorku (ur. 1940)
16 grudnia - Hellmuth Walter, niemiecki inżynier (ur. 1900)
18 grudnia - Aleksiej Kosygin, radziecki polityk (ur. 1904)
19 grudnia - Conrad Ahlers, niemiecki dziennikarz i polityk (ur. 1922)
24 grudnia - Karl Dönitz, Grossadmiral Kriegsmarine, ostatni wódz III Rzeszy Niemieckiej