De Ruyter (krążownik 1936)
Z Wikipedii
De Ruyter - holenderski lekki krążownik okresu II wojny światowej, siódmy okręt o tej nazwie.
Spis treści |
[edytuj] Historia powstania
Przyczyną rozwijania przez Holandię klasy krążowników była potrzeba ochrony rozległych kolonii w Indiach Wschodnich (obecnej Indonezji). Wobec rozbudowy japońskiej floty wojennej, rząd holenderski, borykający się z ograniczeniami budżetowymi, postanowił w 1932 zbudować trzeci lekki krążownik dla uzupełnienia pełniących już służbę w koloniach dwóch starszych krążowników typu Java. Nowy okręt był zasadniczo wzorowany na typie Java. Przy podobnej wielkości i odporności miał być w założeniu pozbawiony jego niedostatków, rozwijać większą prędkość i mieć nowocześniejsze uzbrojenie. Jednocześnie, na projekcie odcisnęła się chęć oszczędności budżetowych, skutkując zbudowaniem okrętu o umiarkowanie silnym uzbrojeniu i opancerzeniu. Podobnie jak w przypadku Javy, projekt opracowało niemieckie biuro Krupp-Germania, dlatego okręt uzyskał nieco podobną sylwetkę do niemieckich "pancerników kieszonkowych" typu Deutschland.
Okręt początkowo miał nosić nazwę "Celebes", jednakże przed wodowaniem zmienioną ją na "De Ruyter", na cześć XVII-wiecznego admirała Michiela de Ruyter (przy tym, dotychczas noszący tę nazwę niszczyciel "De Ruyter" przemianowano na "Van Ghent"). Stępkę położono 14 września 1933 w stoczni Wilton Fijenoord w Schiedam. Okręt wodowano 11 maja 1935, wszedł do służby 2 października 1936.
[edytuj] Ocena projektu
W porównaniu do czołowych zagranicznych lekkich krążowników, "De Ruyter" miał umiarkowaną wielkość (znacznie poniżej limitu traktatu waszyngtońskiego 10.000 ton), co pociągało za sobą nieco słabsze opancerzenie i uzbrojenie, jednakże był nowoczesnym i jak na swoją wielkość udanym okrętem, z dobrze rozmieszczonym opancerzeniem. Przy podobnej wyporności i mocy siłowni do postawionych za punkt odniesienia okrętów typu Java, dzięki dłuższemu i smuklejszemu kadłubowi oraz lepszemu wykorzystaniu masy, rozwijał większą prędkość. W konstrukcji kadłuba szeroko zastosowano spawanie, dzielił się na 21 przedziałów wodoszczelnych, a pancerz burtowy był jednocześnie elementem konstrukcyjnym. Mimo nieco cieńszego pancerza od typu Java, miał podobną odporność na ostrzał, natomiast nieco lepszą odporność na wybuchy podwodne, która jednak i tak okazała się niewystarczająca. Działa artylerii głównej były kalibru typowego dla lekkich krążowników. Mimo zmniejszenia w stosunku do typu Java ilości dział o 3, ilość dział w salwie burtowej była taka sama - 7. Mimo to, "De Ruyter" miał mniejszą ilość dział w porównaniu z większością konstrukcji zagranicznych (8-9). Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych działek przeciwlotniczych 40 mm Boforsa na stabilizowanych podstawach Hazemeyer, okręt miał silną artylerię przeciwlotniczą małego kalibru, przy jednoczesnym braku dział przeciwlotniczych średniego kalibru. Plusem było wyposażenie okrętu w katapultę dla wodnosamolotów, lecz były one słabo chronione przed wpływami atmosferycznymi z powodu braku hangaru.
[edytuj] Służba
12 stycznia 1937 okręt został skierowany przez Kanał Sueski do Indii Holenderskich, gdzie stał się okrętem flagowym floty kolonii, z główną bazą w Surabai. Po wstąpieniu Holandii do wojny po stronie aliantów w maju 1940, a następnie po ataku Japonii na alianckie siły w Azji Południowo-Wschodniej 7 grudnia 1940, zaczęła się intensywna służba bojowa "De Ruyter". Okręt początkowo eskortował konwoje, a 3 lutego 1941 wszedł w skład międzynarodowego Zespołu Uderzeniowego ABDA, pod dowództwem kontradmirała Karela Doormana, którego stał się okrętem flagowym. 4 lutego, podczas ataku japońskich samolotów na siły zespołu koło wysp Kangean na północ od Bali, "De Ruyter" został lekko uszkodzony odłamkami blisko upadających bomb. 15 lutego zespół wyruszył w celu przechwycenia japońskich transportowców w pobliżu wyspy Bangka, lecz operacja nie powiodła się wobec ataku japońskiego lotnictwa pokładowego. 19 lutego w nocy zespół podzielony na części zaatakował dwa japońskie niszczyciele i transportowce w cieśninie Badung między Jawą a Bali, jednakże mimo przewagi aliantów, bitwa w cieśninie Badung zakończyła się niepowodzeniem. "De Ruyter" brał udział w pierwszej krótkiej fazie starcia, nie odniósł przy tym uszkodzeń.
27 lutego 1942 okręt wraz z innymi okrętami sił ABDA wziął udział w bitwie na Morzu Jawajskim z japońskimi krążownikami. Podczas bitwy, o godz. 23:34 został storpedowany jedną torpedą przez japoński ciężki krążownik "Haguro", po czym zatonął po 3 godzinach, 28 lutego, z większością załogi - 344 osób (uratowano 90). Zginęli również dowódca kmdr E. Lacomble i kontradmirał Doorman, którzy nie opuścili tonącego okrętu.
[edytuj] Dane techniczne:
- wyporność:
- standardowa: 6442 t (inne dane 6500 t)
- pełna: 7548 t (inne dane 7669 t)
- wymiary:
- długość: 170,9 m
- szerokość: 15,7 m
- zanurzenie: 5,3 m
- napęd: 2 turbiny parowe o mocy 66000 KM, 6 kotłów parowych, 2 śruby
- prędkość maksymalna: 32 w
- zasięg: 6800 mil morskich przy prędkości 12 w (11000 Mm przy maksymalnym zapasie)
- zapas paliwa: 750 t., max. 1100 t
- załoga: 435 (pokój) - 473
[edytuj] Uzbrojenie i wyposażenie:
- 7 dział 150 mm Bofors (3xII, 1xI): 6 dział Mk IX w dwudziałowych wieżach (1 na dziobie i 2 na rufie), jedno działo Mk X osłonięte maską pancerną na dziobie. Długość lufy L/50 kalibrów, kąt podniesienia do 60°, donośność maksymalna 21.200 m, masa pocisku 46,7 kg, rzeczywisty kaliber 149,1 mm.
- 10 automatycznych działek przeciwlotniczych 40 mm Bofors Mk III podwójnie sprzężonych (5xII), z systemem stabilizacji i kierowania ogniem Hazemeyer.
- 8 wkm plot 12,7 mm (4xII)
- 2 wodnosamoloty Fokker CXIW, katapulta
[edytuj] Opancerzenie:
- pas burtowy: 50-30 mm (długość 133 m, wysokość do 3,66 m)
- wewnętrzny pokład pancerny: 50 mm (inne dane: 30 mm)
- wieże dział artylerii głównej: 100-30 mm
- stanowisko dowodzenia: 30 mm
- masa pancerza: 1100 t
