Dmytro Doncow
Z Wikipedii
Dmytro Doncow (ukr. Дмитро Донцов, ang. Dmytro Doncov) (ur. 30 sierpnia 1883 w Melitopolu, zm. 30 marca 1973 w Montrealu) – doktor prawa , ukraiński pisarz, dziennikarz, działacz polityczny. Twórca koncepcji integralnego nacjonalizmu, przyjętej w latach trzydziestych XX wieku przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów za podstawę ideologiczną działalności politycznej.
Postulował zwrot Ukrainy na Zachód - całkowite zerwanie więzów politycznych i kulturalnych Ukrainy z Rosją i bliską współpracę z Europą Zachodnią.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Dmytro Doncow w 1900 roku rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie w Petersburgu, tam też działał w Hromadzie i w partii Ukraińskich Rewolucjonistów. W roku 1905 aresztowany za działalność rewolucyjną, wyszedł na wolność w styczniu 1906 na mocy powszechnej amnestii. Przeniósł się do Kijowa, gdzie wstąpił w szeregi Ukraińskiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej (USDRP), z którą to partią był związany do 1914 roku. Ponownie aresztowany trafia na osiem miesięcy do aresztu. W latach 1909-1911 kontynuował studia prawnicze w Wiedniu.
W latach 1914-1916 kierował serwisem informacyjnym w Berlinie z ramienia Ukraińskiego Klubu Parlamentarnego w Wiedniu. Między rokiem 1916 a 1917 był kierownikiem biura Narodów Rosji w Bernie i wydawcą biuletynu tegoż biura. W 1917 roku we Lwowie uzyskał na wydziale prawa doktorat. Po przeprowadzce do Kijowa, objął kierownictwo biura prasowego rządu hetmana Pawła Skoropadskiego i kierował Ukraińską Agencją Telegraficzną. Po obaleniu hetmanatu i restytucji Ukraińskiej Republiki Ludowej kierował w latach 1919-1921 sekcją prasową i informacyjną misji dyplomatycznej URL w Bernie. Od 1922 roku do 1939 roku mieszkał we Lwowie. Wydał tam pisma: "Literaturno - naukovyi vistnyk" (1922-1932), "Zahrava" (1923-1924) i "Vistnyk" (1933-1939). Był współorganizatorem Ukraińskiej Partii Pracy Narodowej, która w roku 1925 weszła w skład UNDO. Doncow wycofał się wówczas z bieżącej działalności politycznej, skupiając się na pisarstwie i publicystyce.
W konsekwencji sowieckiego najazdu na Polskę i represji policyjnych NKWD wobec działaczy ukraińskich emigrował przez Gdańsk i Berlin do Bukaresztu[1], gdzie przez dwa lata wydawał dziennik "Batava" (1940-1941). Po zajęciu Rumunii przez Armię Czerwoną w sierpniu 1944 wyjechał do Pragi. Od maja 1945 przebywał w amerykańskiej strefie okupacyjnej, by przez Paryż, Anglię i Stany Zjednoczone Ameryki dostać się do Kanady. W latach 1949-1952 wykładał literaturę ukraińską na francuskojęzycznym Uniwersytecie w Montrealu. Zmarł w 1973 roku.
[edytuj] Krytyka polityczna
Dmytro Doncow był twórcą ideologii integralnego nacjonalizmu, przyjętej przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów. Na czele narodu ukraińskiego miał stać "wódz nacji", mający do dyspozycji tzw. "mniejszość inicjatywną", której obowiązkiem było stosowanie "twórczej przemocy" wobec pozostałej masy narodu ukraińskiego. Według doktryny Doncowa, o państwo ukraińskie należało walczyć przy pomocy wszystkich bez wyjątku środków, w tym też drogą masowych mordów obcoplemieńców, którzy znaleźli się na ziemi ukraińskiej, oraz drogą likwidowania Ukraińców, którzy z takimi metodami działalności nie zgadzają się. ("Nacionalizm", Londyn, 1966, s. 283 inne fragmenty cytatów z Doncowa [2])
[edytuj] Dmytro Doncow - publikacje, linki zewnętrzne
- 1913 – Nowoczesne Moskalofilstwo
- 1913 – Aktualne polityczne położenie narodu i nasze obowiązki
- 1919 – Kultura prymitywizmu: główne podstawy kultury rosyjskiej
- 1921 – Postawy naszej polityki
- 1926 – Nacjonalizm
- 1928 – Polityka pryncypialna i oportunistyczna
- 1935 – Duch Ukrainy: ukraiński wkład w kulturę światową
- 1938 – Gdzie szukać naszych historycznych tradycji
- 1944 – Duch naszej starożytności
- 1955 – Rosja czy Europa
- 1957 – Od mistyki do polityki
- 1966 – Nacjonalizm, Londyn, 1966
- Prace Doncowa w wersji elektronicznej (w języku ukraińskim)
- Doncow o Leninie, leniniźmie i komuniźmie
[edytuj] Przypisy
- ↑ Jerzy Giedroyc : Dla mnie wielkim przeżyciem była historia Dmytro Doncowa, jednego z przywódców ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego, wybitnego publicysty i redaktora lwowskiego „Wiestnika” stojącego na stanowisku dosyć faszyzującym. Wiadomo, że problem ukraiński był w II RP zaogniony. Doncow w chwili wybuchu wojny siedział w Berezie, zamknięty przez premiera Sławoj-Składkowskiego. Został uwolniony przez Niemców, którzy rychło wywieźli go do Berlina i próbowali przeciągnąć na swoją stronę. Ale parę miesięcy później – na początku 1940 roku – Doncow zdołał przedostać się do polskiej ambasady w Bukareszcie. Pracowałem tam wtedy. Pamiętam zaskoczenie: przychodzę z rana do ambasady i widzę... czekającego Doncowa. Pytam, o co chodzi. On mówi: przyszedłem wziąć polski paszport. Tygodnik Powszechny 1998 [[1]
- ↑ "Nacjonalizm" wydanie z roku 1926. "Fanatyzm narodowy to broń narodów silnych przy pomocy której dokonywane są wielkie czyny" (str. 218). "W historii siła jest jedynym miernikiem znaczenia, bowiem ona jest tym samym co życiowość, a życiowość oznacza prawo do życia - co oznacza bezapelacyjna prawdę. Racje ma silniejszy (str. 218) "Sensem życia jest posiadanie i panowanie; jego istota jest walka o przewagę, o rozrost i poszerzenie o potężność, bowiem żądza potężności jest właśnie żądzą życia" (str.233) "Dążenia które postrzegamy wśród ras ludzkich dążenia do zawładnięcia cudzych ziem, właściwe są wszystkim gatunkom organizmów" (str. 234) "Prawo przyrody jest prawem siły ekspansja jest nie tylko samoutwierdzeniem własnej woli życia ale jednocześnie zaprzeczeniem jej u innych" (str.235) "Wrogość jest nieunikniona, bowiem każda wola istnieje dla siebie jako różna i przeciwstawna innym silom" (str. 239). "Społeczeństwo, które odrzuca ekspansje jest w stanie upadku" (str240). "Wola życia i wola władzy przekształcają się w wole wojny. Wola wojny między narodami jest wieczna" (str. 243).
[edytuj] Bibliografia
- Encyclopedia of Ukraine, vol.1 (A-F) edited by V. Kubijovyič, Toronto 1984.
- Hrycak J., Historia Ukrainy 1772-1999. Narodziny nowoczesnego narodu, Lublin 2000.
- Markovsky-Nahaylo P., Dmytro Doncow. O politycznym debiucie nacjonalistycznego ideologa, (w:) Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace historyczne, z.102 pod red. M. Pułaskiego, Kraków 1993.
- Olszański T. A., Historia Ukrainy XX wiek, Warszawa.
- Piotrowski T., Ukrainian integral nationalism chronological assessment and bibliography, Toronto 1997.
- Poliszczuk Wiktor, Legal and political assessment of the OUN and UPA, Toronto 1997.
- Poliszczuk Wiktor, Ideologia nacjonanlizmu ukrańskiego, Toronto 1996
- Poliszczuk Wiktor, Doktryna Dmytra Doncowa - tekst i analiza, Toronto 2006
- Waldenberg M., Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej, Warszawa 2000.
- Wysocki R., Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów w Polsce w latach 1929-1939, Lublin 2003
