Dolný Kubín
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°12'42" N 019°17'57" E
| Dolný Kubín | |
| Państwo |  Słowacja |
| kraj | żyliński |
| burmistrz | L'ubomír Bláha |
| Powierzchnia | 55,05 km² |
| Położenie | 49°12' N 19°17' E |
| Wysokość | 468 m n.p.m. |
| Ludność (2004) • liczba ludności • gęstość |
19 945 362,30 os./km² |
| Nr kierunkowy | 0 44 |
| Kod pocztowy | 026 01 |
| Tablice rejestracyjne | DK |
Położenie na mapie |
|
| Strona internetowa miasta | |
Dolný Kubín (węg. Alsókubin, niem. Unterkubin) - miasto powiatowe w środkowej Słowacji, w kraju żylińskim, w historycznym regionie Orawa.
Dolný Kubín leży na wysokości 570 m n.p.m. w dolinie Orawy, między pasmami górskimi Małej Fatry i Gór Choczańskich. Liczba mieszkańców miasta wynosi 19 945 osób [2002], powierzchnia miasta - 55,05 km2. Współrzędne geograficzne - 49°12'38 N, 19°17'51 E. Dzieli się na dzielnice:
- Beňova Lehota,
- Kňažia,
- Malý Bysterec,
- Medzihradné,
- Mokraď,
- Srňacie,
- Veľký Bysterec,
- Záskalie,
- Banisko,
- Brezovec.
Przez Dolný Kubín przebiega droga krajowa nr 59 (R3 / międzynarodowa trasa E77) z przejścia granicznego Chyżne - Trstená do Ružomberka. Od drogi tej odbija droga krajowa nr 70, która we wsi Stankovany łączy się z drogą krajową nr 18, stanowiąc skrót na drodze do Martina. Przez miasto przebiega linia kolejowa z Martina do Trsteny.
Najwcześniejsze ślady osadnictwa w okolicach miasta pochodzą ze średniej i młodszej epoki kamienia (IX-VII wiek p.n.e.) i pochodzą od ludów kultury łużyckiej. Stwierdzono również osadnictwo ludów kultury halsztackiej typu orawskiego z VII-IV wieku p.n.e. i kultury lateńskiej od przełomu er do IV wieku n.e. Już w czasach celtyckich przez Orawę wiódł szlak handlowy łączący wybrzeże adriatyckie z bałtyckim. W średniowieczu szlak ten, od towaru dominującego w obrocie, nazywano solnym.
Najstarsza pisemna wzmianka o osadzie Kubín pochodzi z 6 stycznia 1314. W 1325 osada została rozdzielona na dwie części: Vyšný Kubín przeszedł w ręce mieszczan z Revucy, zaś Dolný Kubín pozostał pod władzą królewską jako część dominium Zamku Orawskiego. W XIV wieku powstały wsie stanowiące dziś przedmieścia Dolnego Kubína. W 1380 powstała w Dolným Kubínie parafia rzymskokatolicka pod wezwaniem świętej Katarzyny Aleksandryjskiej. Miasto rozwijało się jako ośrodek rzemiosła, szczególnie kamieniarstwa, i handlu. Od 1558 panami Orawy stali się Thurzonowie, którzy wspierali rozwój miasta. W 1604 Dolný Kubín został zajęty przez powstańców antyhabsburskich i niemal doszczętnie spalony. W 1624 Dolný Kubín liczył 340 mieszkańców. 14 maja 1632 hrabia Kacper Illesházy nadał Dolnemu Kubínowi prawa miejskie. Przywilej ten zatwierdził 14 grudnia 1633 cesarz Ferdynand II. Miastem był już od 1412 Veľký Bysterec, który jednak się nie rozwijał i pod koniec XVI wieku spadł do rzędu wsi.
W niespokojnym XVII wieku miasto zostało jeszcze raz zniszczone przez wojska - tym razem wojska z Litwy, zmierzające pod Wiedeń w 1683. Dolný Kubín podniósł się z ruin dopiero blisko 10 lat później. W 1712 miasto stało się w końcu oficjalną siedzibą władz komitatu orawskiego. W XVII i XVIII wieku trwały w mieście spory między katolikami i ewangelikami, zakończone dopiero patentem tolerancyjnym cesarza Józefa II w 1784. Wiek XVIII, mimo wielkiego głodu lat 1715 i 1716, był wiekiem intensywnego rozwoju miasta - zbudowano ratusz, nowy szpital, browar, gmach władz komitatu, aptekę, i pierwszy, drewniany most przez Orawę. Powstały nowe cechy, które pod koniec XVIII wieku zjednoczyły się w jednolity cech ogólnorzemieślniczy (istniejący do 1871). Na początku XIX wieku przez miasto przeprowadzono cesarski gościniec z Kraľovan do Trsteny. rozwój trwał również w wieku XIX, mimo wielkiej powodzi w 1813 i wielkich pożarów w latach 1893 i 1895. W 1910 ludność miasta liczyła 1,8 tys. osób, z czego 1,1 tys. Słowaków, 0,6 tys. Węgrów i 0,2 tys. Niemców.
W latach 30 XIX wieku Dolný Kubín, podobnie jak reszta Orawy, stał się ośrodkiem słowackiego ruchu narodowego. W 1837 narodowcy założyli swój pierwszy związek, a na zebraniu 24 kwietnia 1848 we wsi Gäceľ wystąpili z żądaniami wobec cesarskich władz. W 1858 w Dolným Kubínie powstało towarzystwo opieki nad wielkim księgozbiorem pozostawionym miastu i Orawie w 1839 przez tutejszego bibliotekarza Wawrzyńca Czaplowicza. W latach sześćdziesiątych XIX wieku w Dolným Kubínie powstał amatorski słowacki teatr, który działał do połowy XX wieku.
Po powstaniu Czechosłowacji w mieście powstała rada narodowa, w której skład wszedł między innymi słowacki wieszcz Pavol Országh Hviezdoslav. Powstawały kolejne słowackie organizacje społeczne, kulturalne i gospodarcze. Po II wojnie światowej Dolný Kubín stał się ośrodkiem przemysłowym.
Linki zewnętrzne:
