Edith Stein

Z Wikipedii

Edyta Stein (św. Teresa Benedykta od Krzyża), ur. 12 października 1891 we Wrocławiu - zginęła ok. 9 sierpnia 1942 w obozie Auschwitz) - Żydówka z pochodzenia, obywatelka Prus (później Niemiec), filozof, karmelitanka bosa.

Beatyfikowana (1 maja 1987), kanonizowana (11 października 1998) i ogłoszona patronką Europy (1 października 1999) przez papieża Jana Pawła II. W Lublińcu, który był jej ukochanym miastem, znajduje się Muzeum św. Edyty Stein oraz kościół pod jej wezwaniem. Wspomnienie liturgiczne Edyty Stein - Święto św. Teresy Benedykty od Krzyża, Dziewicy i Męczennicy, Patronki Europy - jest obchodzone w Kościele katolickim 9 sierpnia.

[edytuj] Biografia

Edith Stein urodziła się w święto Jom Kippur w licznej, ale zamożnej rodzinie żydowskiej na wrocławskim Ołbinie, przy dzisiejszej ulicy Dubois. Była najmłodszym z jedenaściorga dzieci wrocławskiego handlarza drzewem, Zygfryda. Ojciec zmarł, kiedy miała tylko dwa lata, od tego czasu matka, Augusta zajmowała się zarówno dziećmi, jak i dużą firmą swego zmarłego męża. Pomimo żywej wiary całej rodziny, a zwłaszcza matki, w 14 roku życia Edyta zadeklarowała iż jest ateistką. Studiowała na Uniwersytecie Wrocławskim germanistykę i historię pod kierunkiem Williama Sterna, twórcy skali IQ. Od 1912 roku studiowała w Getyndze pod kierunkiem Edmunda Husserla. Napisała i obroniła u niego rozprawę doktorską "O zagadnieniu wczucia". Spotkała wtedy Maxa Schelera, stykając się jednocześnie z nietypowym dla niej spojrzeniem na katolicyzm. Dzięki także Schelerowi fenomen wiary znowu zaczął pojawiać się przed nią powodując zmiany. Poznała wtedy także swego późniejszego przyjaciela, Romana Ingardena, świadka jej duchowych przemian. Po gwałtownej śmierci swojego dobrego znajomego w czasie walk I wojny światowej - Adolfa Reinacha - miała wpaść w apatię i rozdarcie duchowe. Wstąpiła do Niemieckiej Partii Demokratycznej. Podbudowana postawą jego żony, ewangeliczki zaczęła przeżywać nawrócenie. Swoją kulminację miało to w domu Jadwigi Conrad-Martius. Edyta wspomina w swej autobiografii: "Sięgnęłam na chybił trafił i wyjęłam książkę sporej objętości. Nosiła tytuł: Życie św. Teresy z Avila spisane przez nią samą. Zaczęłam czytać, zachwyciłam się natychmiast i nie przerwałam lektury aż do jej ukończenia. Gdy zamknęłam książkę, powiedziałam sobie: To jest prawda". 1 stycznia 1922 przyjęła chrzest w Kościele katolickim. Jej wiara zostaje pogłębiona podczas studiowania m.in. prac świętego Tomasza z Akwinu, którego zaczęła tłumaczyć. Rozpoczęła także serie wykładów i pogadanki w radiu. Po dojściu Hitlera do władzy została jednak zwolniona z pracy. 13 października 1933 roku pożegnała się z rodziną. Jej matka nigdy nie pogodziła się z decyzjami jej i swoich innych dzieci. Następnego dnia wstąpiła do Karmelu w Kolonii i przyjęła imię Teresa Benedykta od Krzyża. Na duchowych opiekunów wybrała św. Teresę z Avila i św. Jana od Krzyża.

W obliczu narastających prześladowań Żydów 31 grudnia 1938 została przeniesiona do Holandii. Cztery lata później 2 sierpnia 1942 aresztowało ją Gestapo, widziano ją następnie na dworcu we Wrocławiu. W czasie aresztowania miała powiedzieć swojej siostrze, Róży: "Chodź, idziemy cierpieć za swój lud". W tym samym roku (prawdopodobnie 9 sierpnia) została zagazowana w Auschwitz.

[edytuj] Działalność naukowa

Edyta Stein prowadziła bardzo bogatą działalność naukową, przede wszystkim filozoficzną. Początkowo była czystej wody fenomenologiem, później zaczęła porównywać fenomenologię z tomizmem. Zajmowała się tłumaczeniami tekstów świętego Tomasza z Akwinu oraz J. H. Newmana. Jako karmelitanka bosa o niezwykle bogatym życiu wewnętrznym dała wyraz pięknu i wartości przeżyć mistycznych pisząc pracę poświęconą św. Janowi od Krzyża "Wiedza Krzyża".

Z wielu względów filozofia Edyty Stein bywa określana mianem "filozofii światła". Jest poświęcona przede wszystkim człowiekowi jako istocie świadomej, myślącej i wolnej oraz Bogu i drodze, która do niego prowadzi.

[edytuj] Pamięć o Edycie Stein

We Wrocławiu, w dawnym domu Steinów, działa Towarzystwo im. Edyty Stein. W pobliskim kościele św. Michała znajduje się poświęcona jej kaplica, z której skradziono relikwię - fragment obozowego pasiaka. Przy kościele działa Prywatne Gimnazjum Salezjańskie im. Św. Edyty Stein. Ukazują się jej książki w języku polskim.

[edytuj] Najważniejsze dzieła

• Problem "wczucia się". Rozprawa doktorska (Zum Problem der Einfühlung. Dissertation), Halle 1917.
• Fenomenologia Husserla a filozofia św. Tomasza z Akwinu. Księga pamiątkowa ku czci Husserla (Die Phänomenologie Husserls und die Philosophie des hl. Thomas von Aquin. Jubiläumsausgabe für Husserl), Halle 1929.
• Św. Tomasza z Akwinu badania dotyczące zagadnienia prawdy (Des hl. Thomas von Aquino Untersuchungen über die Wahrheit), t. 1-2, Breslau 1931.
• Byt skończony a byt wieczny (Endliches und ewiges Sein), 1937, wydane: Freiburg im Breisgau 1950. - Pozycja jest własną przeróbką pracy habilitacyjnej pt. Możność i akt (Potenz und Akt. Habilitationsschrift).
• Wiedza Krzyża. Studium o św. Janie od Krzyża (Kreuzeswissenschaft. Studie über Johannes vom Kreuz), niedokończone 1942, nowe niemieckie wydanie: Herder Verlag, Freiburg im Breisgau 2003.
• Twierdza duchowa (Welt und Person. Beitrag zum christlichen Wahrheitsstreben), ISBN 83-7298-920-6, Zysk i S-ka, 2006.

[edytuj] Bibliografia

• Edyta Stein. Siostra Teresa Benedykta od Krzyża. Filozof i karmelitanka, na podstawie wspomnień i listów opracowała s. Teresa Renata od Ducha Świętego, ISBN 283160521, Editions du Dialogue, Paris 1987.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona Karmelu polskiego poświęcona Edycie Stein
• Strona Towarzystwa im. Edyty Stein
• Strona Karmelu austriackiego poświęcona Edycie Stein
• Życiorys na stronach Stolicy Apostolskiej
• Instytut Filozoficzno-Teologiczny im. Edyty Stein w Zielonej Górze (sekcja zamiejscowa Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego)
• Dom rodzinny Steinów w latach 20.
• Prywatne Gimnazjum Salezjańskie im. św. Edyty Stein