Georgi Benkowski
Z Wikipedii
Georgi Benkowski (bułg. Георги Бенковски) właściwie Gawrił Gruew Chłytew (bułg. Гаврил Груев Хлътев) - ur. między 1841 a 1844 w Kopriwszticy, zm. 12 maja 1876, bułgarski działacz niepodległościowy, jeden z organizatorów i przywódców powstania kwietniowego.
Urodził się w niezamożnej rodzinie kupieckiej. Z powodu śmierci ojca w 1848 roku zmuszony był zakończyć edukację w trzeciej klasie w lokalnej szkole podstawowej i rozpocząć naukę rzemiosła - krawiectwa. W 1866 roku był już renomowanym krawcem i handlował w Azji Mniejszej. W tym okresie życia wiele podróżował, odwiedzając między innymi Izmir, Stambuł, Anatolię, a także Egipt. W 1875 roku dotarł do Bukaresztu, gdzie związał się z bułgarskim ruchem niepodległościowym. W lecie tego samego roku włączył się do grupy spiskowców kierowanej przez Stojana Zaimowa planujących podpalenie Stambułu i zabójstwo sułtana Abd-ul-Aziza w celu zwrócenia uwagi europejskich mocarstw na sprawę Bułgarii i zainicjowania powstania narodowego. W Stambule otrzymał paszport Polaka Antona Benkowskiego. Później zmienił imię Anton na Georgi i pod tym imieniem i nazwiskiem przeszedł do historii. Z uwagi na niepowodzenie spisku Zaimowa Benkowski powrócił do Rumunii, gdzie kontynuował działania na rzecz wybuchu powstania. Komitet powstańczy w Giurgiu skierował go do IV okręgu powstańczego w Płowdiwie do pomocy "apostołowi" (agitatorowi) Panajotowi Wołowowi. Wybitne zdolności organizacyjne Benkowskiego spowodowały, że Wołow odstąpił mu później tytuł głównego "apostoła".
20 kwietnia 1876 roku wybuchły walki w Kopriwszticy. Benkowski znajdował się wówczas w Panagiuriszte, gdzie szybko sformował konny oddział zbrojny (tzw. czetę) i podjął walkę z regularnymi wojskami osmańskimi. Agitacja i działania zbrojne prowadzone przez czetę Benkowskiego odegrały kluczową rolę w przebiegu powstania.
Po stłumieniu walk przez znacznie silniejszą i lepiej uzbrojoną armię turecką, Benkowski wraz z resztą powstańców zbiegł w góry Stara Płanina. 12 maja 1876 na skutek zdrady wpadł w zasadzkę zorganizowaną koło wsi Ribarica (gmina Tetewen w obwodzie Łowecz) i został zastrzelony.
Rodzinny dom Benkowskiego w Kopriwszticy, zbudowany w 1831 roku, jest obecnie jednym z domów-muzeów. W tym samym mieście znajduje się również pomnik Benkowskiego.
