Gorczyca czarna
Z Wikipedii
| Gorczyca czarna | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | kaparowce |
| Rodzina | kapusta |
| Rodzaj | gorczyca |
| Gatunek | gorczyca czarna |
| Nazwa systematyczna | |
| Brassica nigra (L.) Koch. | |
Gorczyca czarna, kapusta czarna, kapusta gorczyca (Brassica nigra) - gatunek roślin jednorocznych z rodziny kapustowatych. Pochodzi prawdopodobnie z południowowschodniego rejonu Morza Śródziemnego, ale uprawiana jest niemal w całej Europie, Azji, Ameryce i Afryce. W Polsce spotyka się ją często w stanie zdziczałym (archeofit). Mimo iż należy do rodzaju kapusta, w języku polskim potocznie nazywana jest gorczycą.
[edytuj] Charakterystyka
- Łodyga
- Wzniesiona, wyprostowana, dołem rzadko owłosiona. Dorasta 30-150 cm wysokości.
- Liście
- Ogonkowe, całobrzegie. Dolne lirowatego kształtu, górne lancetowate. Wszystkie liście o żywozielonym kolorze.
- Kwiaty
- Niewielkie, żółte. Kielich mają początkowo stulony, później odstający. W słupku 5-11 zalążków.
- Owoc
- Przylegająca do osi owocostanu łuszczyna o długości 1-2 cm, na długiej szypułce.
- Biotop, wymagania
- Pola, brzegi rzek, zarośla, rowy, pola uprawne (chwast). Roślina ruderalna. Wymaga żyznych gleb.
Jej nazwa związana jest z jej charakterystycznym gorzkim smakiem, który zawdzięcza synapinie - związkowi zawartemu w nasionach. W przeciwieństwie do innych przypraw, nasiona pozbawione są jednak zapachu.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna : Głównymi producentami gorczycy są: Dania, Francja, Wielka Brytania, kraje Beneluxu.
- Sztuka kulinarna : Gorczyca jest przede wszystkim głównym składnikiem musztardy. Nasiona stosowane są do przyprawiania marynat, wędlin, maseł ziołowych, majonezów, surówek. Świetnie nadają się również do kwaszonych i konserwowanych ogórków i innych warzyw z octem. W kuchni indyjskiej używa dodaje się zmieloną gorczycę do chutneyów i innych sosów. Zwykle przed dodaniem do potraw nasiona praży się w gorącym oleju, aby uzyskały ostry aromat.
- Roślina lecznicza : W medycynie gorczyca dziś jest stosowana rzadziej między innymi jako środek moczopędny. Nasiona te stosowane są w chorobach przewodu pokarmowego, jako lek tak zwany śluzowy, czyli powlekający, przeciwzapalny, przeczyszczający. Wyciąg z gorczycy podaje się przy chorobach przewodu pokarmowego, takich jak przewlekłe stany zapalne żołądka i jelit, zaburzenia trawienia, zaparcia, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Zewnętrznie zalecane są przy zapaleniu migdałków i gardła (do płukania). Olejek lotny tej rośliny jest podstawowym surowcem farmakologicznym. Służy do sporządzania plastrów łagodzących bóle reumatyczne i przeziębienia. Olejek gorczyczny ma różnorodne działanie, m.in. pobudza wydzielanie soku trzustkowego i żołądkowego. Działa żółciopędnie, ułatwiając trawienie pokarmów. Ma również właściwości antybakteryjne oraz obniża ciśnienie krwi. Substancja stosowana jest również do produkcji wyciągów oraz maści. Nasiona gorczyc zawierają znaczne ilości olejku tłustego (od 18 do 40%) i surowiec ten służy też do wydobywania z niego oleju technicznego i jadalnego.
- Nasiona czarnej gorczycy, spożyte w większych dawkach, mogą uszkodzić nerki i drogi moczowe powodując krwiomocz i białkomocz, a u kobiet silne przekrwienie macicy, zaś w przypadku ciąży nawet poronienie, w końcu porażenie ośrodkowego układu nerwowego.
- W lecznictwie ludowym wykorzystuje się promieniowanie wywołane przez nasiona gorczycy i stosuje zewnętrznie przy bólach reumatycznych (w postaci poduszek gorczycowych wypełnionych nasionami). Nasiona zachowują zdolność promieniowania przez 4 lata.
