Haczów

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Haczów
Województwo	podkarpackie
Powiat	brzozowski
Gmina	Haczów
Powierzchnia	25 km²
Położenie	49° 40' N 21° 54' E
Wysokość	284 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	3370
Strefa numeracyjna (do 2005)	13
Kod pocztowy	36-213
Tablice rejestracyjne	RBR
Panorama Haczowa
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Położenie na mapie Polski Haczów

Drewniany kościół w Haczowie

Haczów – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Haczów (siedziba władz gminy).

Spis treści

1 Położenie

[edytuj] Położenie

Wieś leży na zachód od Brzozowa, na wschód od Krosna. Rozciąga się na długości 7 km wzdłuż rzeki Wisłok i zajmuje powierzchnię ok. 25 km².

Według podziału administracyjnego w latach 1975-1998 Haczów był położony w województwie krośnieńskim.

[edytuj] Historia

Pierwsze pisemne wzmianki o Haczowie pochodzą z 1352, kiedy Kazimierz III Wielki wydał przywilej lokacyjny dla niemieckiej kolonii Hanshoff (lub Hatshoff), zakładanej na prawie magdeburskim. 7 lutego 1388 dokument lokacyjny potwierdził Władysław Jagiełło w czasie pobytu w Sandomierzu, a 23 stycznia 1581 i 17 lutego 1583 - Stefan Batory. W latach 1340 do 1772 ziemia sanocka, województwo ruskie, od 1772 cyrkuł sanocki w kraju Galicja. Od 1918 województwo lwowskie, powiat brzozowski. Według dokumentów kościelnych jeszcze do 1604 miejscowa ludność mówiła po niemiecku, pochodzenie do dzisiaj rozpoznaje się jeszcze w nazwiskach niemieckich. W 1624 wieś została zniszczona przez Tatarów. W tym okresie przez wieś przetoczyły się również liczne epidemie cholery, a w 1698 zniszczeń dokonał pożar wsi. Dobra w sołectwie haczowskim posiadali między innymi: około 1520 Mikołaj Piotrowski, ochmistrz dworu królowej Jadwigi, w 1533 - Marcin Wolski, skarbnik i chorąży dworu królewskiego Zygmunta I Starego, w 1698 - Marcin Jerzy Wybranowski. Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 Haczów znalazł się w zaborze austriackim. Około 1900 Haczów miał 2 689 mieszkańców, z czego 2 150 wyznania rzymskokatolickiego, 486 wyznania greckokatolickiego i 50 żydów.

[edytuj] Kościół pw. Wniebowzięcia NMP

W Haczowie znajduje się drewniany gotycki kościół o konstrukcji zrębowej, zbudowany pod koniec XIV wieku. Wnętrze kościoła zdobi polichromia figuralna z 1494. Jest to największy drewniany kościół gotycki w Europie i jednocześnie najstarszy kościół drewniany w Polsce. W 2003 kościół ten wraz z kościołem w Bliznem oraz innymi zabytkowymi drewnianymi kościołami Małopolski został umieszczony na liście światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO. W czerwcu 2006 rozpoczęła się wymiana gontów dachowych świątyni, których całkowita powierzchnia wynosi 1,5 ha. Koszt wymiany gontów oszacowano na ponad 100 tysięcy euro.

Kościół znalazł się na wizerunku monet: 2- i 20-złotowych wyemitowanych przez Narodowy Bank Polski 13 września 2006 r.

[edytuj] Mieszkańcy

W spisach parafialnych mieszkańców Haczowa z lat 1432-1440 występuje wiele niemieckich nazwisk, m.in.: Benner (obecnie Bonar), Dressler (Dreslar), Weiss (Weys, Weisz), Nickel (Nikiel), Scholz (Szulc). , Gerlach (obecnie Gierlach, Gierloch), Glockenbrecht, Hansel, Sauhaar, Zöckler, Grob, Niebel 1523 Keller (Kyellar, obecnie Kielar/Kielur), Springler (Szprynglar), Krauss (Krausz), Meierth, Haechsler, Ross, Strampe, Paetzhold, Kolb, Rosenberg (Rozenbark, Rozembark, obecnie Rozenbajgier), Rautenkranz, Schindler (obecnie Szyndlar), Struner, Polnar (Pojnar), Kassner, Regel, Heckerth (Ekiert), Matthorn, Rothbart, Szmyd, Scheiner, Reichel, Vlamann, Fakenday, Rumpel, Reiss (Riss, obecnie Rysz), Schwarz,Tasz ,Schmidt, Büttner (obecnie Butnar/Bytnar).

W historiografii niemieckiej (z pierwszej połowy XX wieku) koloniści niemieccy i ich potomkowie na Podkarpaciu to tzw. Taubdeutsche (czyli pl. Głuchoniemcy), ludność spolszczona, nie identyfikująca się z Niemczyzną. Jedyne polskie nazwisko jakie występowało dawniej (XV wiek) w miejscowości Haczow to nazwisko Gorczyk. Obecnie mieszkańcy o nazwiskach pochodzenia niemieckiego stanowią 70% mieszkańców, pozostali mieszkańcy mają nazwiska rodowicie polskie albo pochodzenia ukraińsko-łemkowskiego.