Haker (slang komputerowy)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy informatyków entuzjastów. Zobacz też: artykuł o osobach szukających i ew. wykorzystujących luki w zabezpieczeniach oraz kontrowersjach wokół definicji terminu haker.

Haker (ang. hacker) – osoba o bardzo dużych, praktycznych umiejętnościach informatycznych (lub elektronicznych) która identyfikuje się ze społecznością hakerską. Hakerzy odznaczają się bardzo dobrą orientacją w Internecie, znajomością wielu języków programowania, a także świetną znajomością systemów operacyjnych, w tym zwłaszcza z rodziny Unix (GNU/Linux, BSD itp.).

Uważanie kogoś za hakera jest wśród innych hakerów i osób identyfikujących się z subkulturą hakerską wyrazem wielkiego szacunku. Jest to jednocześnie określenie całkowicie nieformalne, którego nie można otrzymać w sposób oficjalny. Słownik żargonu hakerskiego Jargon File tworzony przez Erica Raymonda sugeruje, że jedynie inny haker może nadać to miano osobie wcześniej za hakera nieuznawanej.

Stosuje się także odpowiednio skwantyfikowane określenia, np. Perl hacker oznaczające osobę bardzo dobrze znającą język Perl lub security hacker – na określenie wybitnego specjalisty od bezpieczeństwa komputerowego.

[edytuj] Etymologia

Angielskie słowo hacker pochodzi od hack, co znaczy poprawka, drobna modyfikacja. Termin hack wśród studentów Massachusetts Institute of Technology w latach 60. odnosił się do płatanych żartów, takich jak np. owinięcie górującej nad kampusem uniwersyteckim kopuły folią odbijającą promienie świetlne. Aby zasłużyć na to określenie żarty musiały się wyróżniać szczególną pomysłowością i stylem.

Miano hakera nadawali sobie wzajemnie niektórzy członkowie Tech Model Railroad Club (Modelarskiego Klubu Kolejowego) i Artificial Inteligence Laboratory działającego na tej uczelni. Część z nich przeniosła później swoje zainteresowanie na komputery – można ich uważać za pierwowzór dzisiejszych hakerów.

[edytuj] Technologia

Większość hakerów jest w mniejszym lub większym stopniu związana z kulturą hakerską, jednak bycie hackerem oznacza przede wszystkim wysokie umiejętności techniczne.

Nie wszystkie środowiska komputerowe są w równym stopniu podatne na hakowanie. Wiele środowisk, szczególnie często tych szczególnie "przyjaznych dla użytkownika", bardzo utrudnia wejście do środka, żeby zobaczyć co tak naprawdę się dzieje, czy wprowadzenie ciekawych i użytecznych modyfikacji i obserwację ich skutków.

Wiele systemów operacyjnych (np. Microsoft Windows) nie zawiera domyślnie nawet tak podstawowego narzędzia jak kompilator czy użyteczny dla zastosowań programistycznych edytor tekstu. Hakerów z tego powodu spotyka się dużo częściej wśród użytkowników systemów uniksowych, szczególnie systemów Open Source takich jak Linux, choć również zamknięte uniksy zwykle są bardzo przyjazne dla programisty.

Najpopularniejszymi językami programowania wśród hakerów są te, które umożliwiają szybkie stworzenie interesujących i użytecznych programów, i dają programiście bardzo dużą kontrolę nad programem. Do takich języków należą C (współcześnie również C++) i Perl, oraz wiele nowych języków interpretowanych (Python, PHP, Ruby itd.), zaś wręcz przysłowiowo znienawidzony przez hakerów jest COBOL.

Hakerzy używają głównie Wolnego Oprogramowania. Wolne Oprogramowanie dostarcza im dużo więcej kontroli nad systemem, niż mieliby w przypadku zamkniętych systemów, a także nie ogranicza im możliwości dzielenia się zmianami i poprawkami, które wprowadzą.

[edytuj] Kultura i społeczność hakerów

Hakerzy nigdy nie mieli instytucji, które unifikowałyby całą ich społeczność, choć Internet przyniósł wiele kanałów, które zwiększają stopień jej integracji. Specyficzne dla społeczności cechy rozpowszechniają się jedynie przez kontakt pomiędzy poszczególnymi grupami, tak więc czasami element kultury hakerskiej powszechny w jednej części środowiska jest rzadko spotykany w innej.

Istnieje też drugi mechanizm rozpowszechniania cech kultury hakerskiej - konwergencja. W kulturze hakerskiej, będącej właściwie swoistą subkulturą jednymi z najważniejszych wartości są umiejętności techniczne i technika sama w sobie, jednak wartościami, które scalają społeczność hakerów to przede wszystkim ruchy wolnościowe, mi.in ruch na rzecz wolnego oprogramowania i późniejszy ruch na rzecz dostępności kodu źródlowego. Ponieważ technologie informacyjne rozwijane są we wszystkich miejscach jednocześnie, te same wytwory kultury hakerskiej mogą się niezależnie rozprzestrzeniać w wielu autonomicznych społecznościach. Taki charakter miało rozpowszechnienie się m.in. Linuksa, Perla czy Open Source - rozpowszechniały się one jednocześnie wśród wielu hakerów i ich lokalnych środowisk, ze względu na swój bardzo korzystny wpływ na możliwości hackowania, a nie ze względu na wpływ centralnych instytucji.

Według Manuela Castellsa, twórcy trzytomowego dzieła poświęconego społeczeństwu informacyjnemu pt. The Age of Information kultura hakerska opiera się przede wszystkim na kulturze technomerytokratycznej, która z kolei opiera się na podnoszeniu kwalifikacji technicznych. Podnoszone kwalifikacje techniczne z kolei pozwalają na ciągłe dzielenie się wiedzą związaną z dostępnością do kodu źródłowego.

Jedną z naczelnych wartości w środowisku hakerów według Castellsa jest wolność - w trzech wymiarach:

wolność tworzenia
wolność w dostępie do wiedzy
wolność form dzielenia się wiedzą

Castells kulturę hakerów określa także jako kulturę daru.

Drugą z istotnych wartości jest uznanie, prestiż jaki może zyskać haker w środowisku poprzez udostępnianie własnych nowatorskich programów, czy rozwiązań w istniejących już programach. Prestiż wynikający z twórczego wykorzystania wiedzy dla tworzenia nowych technologii i dzielenia się z nimi, jest podstawą do budowania autorytetu w środowisku hakerów. Formalne wykształcenie natomiast nie przekłada się na uznanie hakerów, większość z nich to jednak studenci, szczególnie kierunków technicznych i nauk ścisłych.

Mimo, iż hakerzy mają możliwość spotykania się poza internetem, najczęściej interakcje między nimi mają charakter wirtualny. Komunikacja także ma charakter nieformalny, dlatego też nie używają oni imion i nazwisk, tworząc swoją tożsamość wokół stworzonych przez siebie nicków.

[edytuj] Żargon hakerów

Hakerzy posługują się specyficznym, do pewnego stopnia hermetycznym językiem. W Polsce jest to zwykle mieszanina polskiego, angielskiego, słownictwa technicznego i słów typowych dla kultury hakerskiej.

Eric Raymond redaguje Jargon File, angielskojęzyczny słownik żargonu hakerów. Nie istnieje jak na razie tego typu opracowanie dla polskiego żargonu hakerskiego.

Używanie żargonu jest dla hakerów koniecznością, ponieważ muszą się oni efektywnie komunikować w wielu tematach, które nie są obecne w głównym nurcie języka, choćby ze względu na ich nowość. Dotyczy to nie tylko słów ściśle technicznych, lecz również mniej technicznych określeń, które jednak są dużo krótsze i precyzyjniejsze od tych udostępnianych przez tradycyjne formy języka, takich np. BOFH (dosłownie bastard operator from hell, czyli administrator-drań z piekła w znaczeniu administrator o bardzo niskim poziomie tolerancji na błędy i głupotę użytkowników), trywialne (w sensie bez potencjału do hackowania, nie zasługujące na zainteresowanie - widać tu odniesienie do żargonu matematycznego), czy thinko (w znaczeniu błąd spowodowany chwilowym zaburzeniem procesów myślowych, który jest potem oczywisty dla osoby która go popełniła, od think - myśleć przez analogię do typo - literówka spowodowana nieuważnym pisaniem na klawiaturze).

[edytuj] Emblemat hakerów

W październiku 2003 roku Eric Raymond zaproponował emblemat hakerski: szybowiec z Game of Life (ang. gra w życie). Został on bez większych głosów sprzeciwu zaakceptowany przez społeczność, chociaż część hakerów uważa, że społeczność nie powinna mieć godła jako takiego.

Więcej na ten temat:

[edytuj] Znaczący hakerzy

[edytuj] Słowo haker w mediach

Znaczenie słowa "haker" zostało przeinaczone w mediach. Media powszechnie używają go wobec osób łamiących zabezpieczenia systemów komputerowych, co w słownictwie informatycznym określa się mianem "crackingu", a osoby łamiące te zabezpieczenia mianem "crackerów".

Łamanie zabezpieczeń wymaga często bardzo wysokich umiejętności technicznych, można więc powiedzieć, że część crackerów stanowią hakerzy. Dotyczy to zwłaszcza łamania zabezpieczeń w oprogramowaniu, które wymaga wysokich umiejętności. Crackingiem sieciowym zajmują się jednak również osoby mające bardzo niewielkie pojęcie o komputerach. Wśród hakerów funkcjonuje wiele pogardliwych określeń takich osób, np. script kiddie (dosłownie skryptowy dzieciak - osoba łamiąca zabezpieczenia gotowym programem, nie potrafiąca jednak napisać takiego programu ani nie rozumiejąca nawet w zarysie metody jego działania). Crakerzy są zazwyczaj odrzucani przez subkulturę hakerską.

Dość rozpowszechnione zjawisko określania przez media crackerów mianem "hackerów" jest bardzo źle widziane w środowisku, i jednoznacznie identyfikowane jako poważny błąd. Sama społeczność crakerów pojawiła się na marginesie kultury hakerów i poprzez swoją działalność naraża na utratę reputacji w społeczeństwie samych hakerów. Zdarza się bowiem, że wśród crakerów znajdują się osoby, które poprzez bunt wobec polityki czy korporacji, dokonują spektakularnych akcji sabotażu jak np. przejęcie kontroli nad brytyjskim satelitą w 2004 roku, co kłóci się z etyką hakerską, która sprzeciwia się cyberprzestępczości.

W Polsce w mediach pojęcie hakera pojawiło się wcześniej niż publikacje naukowe dotyczące kultury hakerskiej, dlatego też najczęściej jest ono używane w kontekście działań nielegalnych.

Zobacz też: kontrowersje wokół definicji terminu haker.