Jan Kryst
Z Wikipedii
Jan Kryst, ps. Alan (ur. 6 kwietnia 1922 w Modlinie, zm. 22 maja 1943 w Warszawie), żołnierz Armii Krajowej.
Był synem Franciszka (kierowcy, członka PPS i AK). Uczęszczał do gimnazjum mechanicznego w Warszawie, które ukończył kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej. Zdobył srebrną odznakę strzelecką Przysposobienia Wojskowego, należał do Związku Harcerstwa Polskiego. We wrześniu 1939 uczestniczył ochotniczo w obronie Warszawy; w czasie okupacji pracował jako ślusarz.
Był żołnierzem AK, w Obwodzie Wola Okręgu Warszawa. Chorował na gruźlicę płuc; poznawszy diagnozę, która wróżyła mu rychłą śmierć, wystąpił wiosną 1943 do dowództwa o możliwość wzięcia udziału w akcji bojowej, bez względu na ryzyko. Dowództwo Kedywu przychyliło się do jego prośby, wyznaczając mu jako zadanie samotny atak na warszawską restaurację "Adria" (przy ul. Moniuszki 10), często odwiedzaną przez gestapowców. Kryst, zdając sobie sprawę, że szanse na przeżycie są minimalne, zastrzelił w "Adrii" trzech oficerów gestapo (według danych AK, w meldunku niemieckim jako ofiary wymieniono dwóch urzędników cywilnych gestapo i kaprala). Sam również poniósł śmierć. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Walecznych.
We wrześniu 1943 w ramach "małego sabotażu" członkowie organizacji "Wawer" wywiesili na ulicy Rogowskiej w Warszawie tabliczki z napisem "ulica Jana Krysta". Został upamiętniony również specjalną tablicą, odsłoniętą w "Adrii" w czasie Powstania Warszawskiego. Po II wojnie światowej imię Krysta nadano jednej z ulic na warszawskiej Woli.
Źródła:
- Andrzej Krzysztof Kunert, Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944, tom I, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987
