Jan Stanisław Sapieha

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jan Stanisław Sapieha
Herb	Lis
Data urodzenia	25 października 1589
Miejsce urodzenia	Mołodeczno
Data śmierci	10 kwietnia 1635
Miejsce śmierci	Lachowicze

Rodzina	Sapieha
Rodzice	Lew Sapieha Halaszka Radziwiłł
Małżonek	Anna Scholastyka Chodkiewicz Gryzelda Wodyńska

Jan Stanisław Sapieha herbu Lis (ur. 25 października 1589 w Mołodecznie, zm. 10 kwietnia 1635 w Lachowiczach), marszałek wielki litewski od 1621, marszałek nadworny litewski od 1617, starosta słonimski.

Był synem Lwa, bratem Krzysztofa Michała i Kazimierza Leona. W latach 1599-1603 uczył się u jezuitów w Akademii Wileńskiej, następnie w latach 1603-1605 w kolegium jezuickim w Braniewie. Dalszą naukę kontynuował za granicą w Würzburgu, Frankfurcie nad Menem i Paryżu. Do kraju powrócił w 1608. W 1609 został przyjęty na dwór Zygmunta Wazy. W charakterze dworzanina brał udział w wyprawie smoleńskiej, gdzie po upadku Smoleńska otrzymał za zasługi urząd podstolego litewskiego (grudzień 1611). W 1612-1613 odbył drugą podróż zagraniczną po krajach Rzeszy i po Włoszech. Asystował przy wyborze nowego cesarza Rudolfa II.

W 1621 został mianowany marszałkiem wielkim litewskim. W tym też czasie zaprzyjaźnił się z królewiczem Władysławem. Wypowiadał się za zwiększeniem wysiłków w zajęciu przez Władysława tronu moskiewskiego, prewencyjnej likwidacji Chanatu krymskiego oraz jak najszybszemu rozwiązaniu problemu szwedzkiego na drodze pokojowej, przez ustępstwa terytorialne w Inflantach i rezygnację Zygmunta III Wazy z tytułu króla szwedzkiego.

W latach 1611 - 1625 co najmniej sześciokrotnie posłował na sejm. Brał udział w wojnie ze Szwecją od roku 1625. Nie posiadając talentów wojskowych dał się zaskoczyć armii szwedzkiej pod Walmozją, gdzie jego korpus został całkowicie rozbity. Zebrawszy resztki wojsk zaczął współdziałać z hetmanem polnym Krzysztofem Radziwiłłem, rozpoczynając działania zaczepne. Ze względu na nadciągające większe siły szwedzkie byli jednak zmuszeni się wycofać. W czerwcu 1626 dowództwo nad wojskiem litewskim powierzono Aleksandrowi Gosiewskiemu, a Jan Stanisław udał się ze swoim pocztem do Prus, gdzie przebywał Zygmunt III.

Począwszy od roku 1627 zaczął podupadać na zdrowiu, zapadając na nie do końca rozpoznaną chorobę psychiczną. W latach 1628-1629 wyjeżdżał do wód do Czech i Włoch. W 1630 przebywał na dworze cesarskim we Wiedniu. Po powrocie do kraju brał udział w sejmach 1631 i 1632. Przygotowywał własne oddziały na wyprawę Smoleńską Władysława IV w 1633. Król tolerował go w swoim otoczeniu, mimo iż oznaki choroby były coraz bardziej wyraźne. Ostatnie wystąpienie publiczne Jana Stanisława odbyło się w początkach 1635.