Jerzy Prokopiuk
Z Wikipedii
Jerzy Prokopiuk (ur. 5 czerwca 1931 w Warszawie) - religioznawca, filozof, psycholog, gnostyk, antropozof, pisarz-eseista, tłumacz literatury i filozofii, redaktor naczelny pisma Gnosis (od 1991 roku).
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Jerzy Prokopiuk urodził się w polskiej rodzinie katolickiej. Za bardzo ważne uważa, że urodził się w znaku Bliźniąt, któremu ma patronować Hermes. W młodości zaczął się interesować ezoteryką. W latach pięćdziesiątych był więziony za działalność antykomunistyczną, został wyrzucony z ZMP pod zarzutem "arystokratycznego stosunku do mas"[1]. Studiowiał na Uniwersytecie Warszawskim filologię Wschodu Starożytnego, której nie ukończył, bo nie pozwolono mu napisać pracy magisterskiej[2]. Jego nauczycielem antropozofii był Robert Walter, który nakłonił go w latach pięćdziesiątych do lektury dzieł Rudolfa Steinera w oryginale. Podróżował do Francji, w rejony, gdzie swoje siedziby mieli katarzy; dzięki podróżom miał dotęp do obcojęzycznej literatury, która w Polsce była niedostępna, poznał także wielu zachodnich antropozofów. Utrzymywał kontakty z peerelowskimi i współczesnymi kręgami literackimi oraz intelektualistami katolickimi: przyjaźnił się m.in. z Robertem Stillerem[3]; prowadził zapisane rozmowy w formie wywiadów z byłym jezuitą Stanisławem Obirkiem[4]. Przetłumaczył na polski dzieła Karla Gustava Junga, Rudolfa Steinera, Novalisa, Goethego, Schillera, Schleiermachera, Hegla, Zygmunta Freuda, Hermanna Hessa, Mistrza Eckharta i wielu innych autorów. Ukazywały się one w PRL w nakładach PWN. Do lat siedemdziesiątych zajmował się prawie wyłącznie tłumaczeniami, wtedy zaczął spisywać swoje myśli, które obecnie wydawane są pod tytułem Światłość i radość. Jego pierwsze dzieło Gnoza i gnostycyzm ukazało się w 1998 roku, wcześniej ukazywały się tylko pojedyncze eseje w prasie lub jako posłowia lub wstępy do tłumaczonych książek. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Należy do RACJI Polskiej Lewicy, dawniej znanej pod nazwą Antyklerykalnej Partii Postępu RACJA[5]. Od początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku prowadzi zajestrowany sądownie jako stowarzyszenie Klub Gnosis, gdzie zapraszał m. in. ateistę i masona Andrzeja Nowickiego. Współtworzy ten klub razem z astrologiem Światosławem Florianem Nowickim. Ma on na celu popularyzację gnozy i antropozofii w Polsce, wszystkie spotkania mają charakter otwarty. Podczas spotkań wygłaszane są odczyty na temat historii religii, literatury i filozofii. Obecnie mieszka w Warszawie. W Warszawie prowadzi tzw. "Jednorożca", na którego spotkaniach w wąskim kręgu omawia się tematy ezoteryczne; prawie wszyscy uczestnicy to młodzi studenci i doktoranci.
[edytuj] Myśli
Jerzy Prokopiuk bardzo krytycznie odnosi się do współczesnej polskiej rzeczywistości; krytyka ta dotyczy duchowości Polaków. W polskiej kulturze wysoko ocenia epokę romantyzmu i Młodej Polski. W antropozofii Rudolfa Steinera dostrzega analogie do twórczości Juliusza Słowackiego, chociaż Steiner nie znał Słowackiego. Jest człowiekiem wszechstronnie oczytanym w literaturze i filozofii, także tej uważanej przez niektórych za zapomnianą, czego wyraz daje w swoich pracach. Czyta dzieła magów i okultystów (Aleistera Crowleya czy Eliphasa Léviego), literaturę religioznawczą, Tadeusza Micińskiego, Andrzeja Towiańskiego itd. Myśl Karola Marksa odrzuca z powodu materializmu, który ma źródła u Kartezjusza, Fryderyka Nietzschego z powodu jej neopogaństwa. W swoich dziełach przedstawił program dla polskiej kultury, w której miałyby się połączyć mesjanizm romantyczny (Adama Mickiewicza i Józefa Marii Hoene-Wrońskiego), antropozofia i Młoda Polska przy inspiracjach wysoką kulturą zachodnią, zwłaszcza francuską, niemiecką i angielską [6]:
- "Duchowy "inkubator", a zarazem wzór dla takiego przedsięwzięcia - zarówno terapii kultury polskiej, jak i stworzenia ruchu otwarcia się na nowe duchowe intuicje, inspiracje i imaginacje, które przyniosłyby nam - inicjatywy Ducha Narodu - twórczą alternatywę kulturową - widzę w antropozofii Rudolfa Steinera."[7]
Swój obecny światopogląd nazywa holistycznym spirytualizmem. Za podstawę swojego światopoglądu uznaje antropozofię Rudolfa Steinera, a w dalszej kolejności psychologię Carla Gustava Junga. O swoim obecnym stosunku do Junga tak się wyraził:
- "Ostatnimi laty wycofuję się w sposób jakby naturalny z tego jungowskiego kręgu myślowego, choć nie jest to wycofywanie się wrogie czy niechętne; przeciwnie - uważam, że jest to najwspanialsza szkoła psychologiczna, jaka powstała w XX wieku, tyle, że po prostu już nie odczuwam tak intensywnej potrzeby życia tymi kategoriami pojęciowymi, jakie ta psychologia zawiera, jak to w moim wypadku było przez pół wieku."[8]
Za punkt centralny swojego światopoglądu uznaje człowieka, chciałby go także interpetować jako symbol, jako most między światem duchowym a fizycznym[9]. Jego myśl mieści się w nurcie ruchu Nowej Ery (ang. New Age). Dużo miejsca w swoich pracach poświęcił demonozofii steinerowskiej. Można w nich dostrzec sentyment do Lucyfera, czyli demona[10], który w demonozofii steinerowskiej oznacza złudzenie i reprezentuje sztukę i literaturę, ponieważ Robert Walter twierdził, że sam Steiner był postacią lucyferyczną. Obcy jest mu jednak sentyment do Arymana, który w demonozofii steinerowskiej reprezentuje zniszczenie ducha, na przykład poprzez dominację techniki nad człowiekiem i potrzeb materialnych nad duchowymi. Fascynuje się manicheizmem, mimo to określa się mianem chrześcijanina, szacunkiem darzy buddyzm, ale uważa, że dla człowieka Zachodu odpowiedniejsze są wzorce europejskie, czyli na przykład ezoteryczne chrześcijaństwo bez wpływu chrześcijańskiej ortodoksji. W nauce postuluje przejście do paradygmatu wyobraźni. Dzieło Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka ma charakter autobiograficzny, zawiera elementy psychologicznej autoanalizy, ogólny zarys światopoglądu i projekt świata alternatywnego, w którym seks miałby zostać oddzielony od prokreacji, a prokreacja miałaby się odbywać poprzez słowo, pozostałe są tylko i wyłącznie wykładnią idei. Dzieło Światłość i radość przypomina w formie Myśli Pascala. Jego dzieła napisane są wykwitną, czasem archaizującą polszczyzną.
[edytuj] Dzieła
- Gnoza i gnostycyzm, Warszawa 1998, Daimonion ISBN 83-901306-7-X
- Labirynty herezji, Warszawa 1999, Muza, ISBN 83-7200-132-4
- Ścieżki wtajemniczenia. Gnosis aeterna, Warszawa 2000, doM wYdawniczy tCHu, ISBN 83-901178-4-3
- Nieba i piekła, 2001, Uraeus, ISBN 83-85732-95-0
- Szkice antropozoficzne, 2003, Studio Astropsychologii, ISBN 83-7377-045-3
- Światłość i radość, 2003, Dom na wsi, ISBN 83-916377-6-X
- Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka, 2004, Wydawnictwo KOS, ISBN 83-89375-46-X
- Jestem heretykiem, 2004, Studio Astropsychologii, ISBN 83-7377-121-2
- Proces Templariuszy, 2005, Wydawnictwo tCHu, ISBN 83-89782-13-8
- Dzieje magii, 2006, wydawnictwo Akasha, ISBN 83-920116-3-5
- Dusza Ludzka. Oś Świata, 2007, Studio Astropsychologii, ISBN 978-83-7377-258-8
[edytuj] Bibliografia
- Krzysztof Maurin, Przedmowa do dzieła Ścieżki wtajemniczenia, Warszawa 2000, doM wYdawniczy tCHu, ISBN 83-901178-4-3
- Krzysztof Maurin, Przedmowa do dzieła Światłość i radość, 2003, Dom na wsi, ISBN 83-916377-6-X
[edytuj] Przypisy
- ↑ Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka, Zarys autobiografii - Ezoteryka, s. 37
- ↑ Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka, Zarys autobiografii - Uniwersytet, s. 40-41
- ↑ Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka, Twórczość i poglądy - Przekłady mistyków duchowych, s. 102
- ↑ Mateusz.pl. Stanisław Obirek rozmawia z Jerzym Prokopiukiem
- ↑ 51/52 (198/199) z 19 XII 2003, Fakty i mity
- ↑ Szkice antropozoficzne, XIII Kultura polska a antropozofia
- ↑ Szkice antropozoficzne, Kultura polska a antropozofia, s. 224
- ↑ Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka, Twórczość i poglądy, Psychologia Carla Gustava Junga a antropozofia, s. 140
- ↑ Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka, Twórczość i poglądy - Człowiek jako symbol, s. 152
- ↑ Szkice antropozoficzne, VI Steinerowska demonozofia
