Kaganat staroturecki
Z Wikipedii
Kaganat staroturecki - pierwsza i zarazem największa orda Turków, z której wywodzą się wszystkie ludy tureckie.
Kaganat staroturecki zgodnie z legendami pochodzi od ordy Aszyna, która została rozbita przez Hunów i wyparta z nadgranicznych stepów chińskich w 439 roku. Niedobitki tej ordy osiedliły się w górach Ałtaj wśród pasterskiego ludu Turku i przejęły nad tym ludem kontrolę.
Potomkowie Aszyna wciąż jednak pałali zemstą nad Hunami. Rozwinęli oni w górach Ałtaju metalurgię żelaza oraz hodowlę ciężkich koni wierzchowych, dzięki czemu mogli stworzyć silną formację zakutej w zbroje ciężkiej kawalerii. Kawaleria ta zwana była "synami czerwonej wilczycy", ze względu na swój sztandar przedstawiający karmiącą wilczycę na krwisto-czerwonym tle.
W 536 roku pra-prawnuk Aszyna - Bumyn zorganizował wyprawę w celu rozbicia, dominującej wówczas na wschodnich obszarach Wielkiego Stepu ordy żoużanów. Po 10 latach ciężkich walk orda Bumyna podporządkowała sobie całkowicie Żoużanów (których niedobitki przekoczowały na zachód i w 558 r. n.e. pojawiły się w Europie jako Awarowie) i przejęła kontrolę nad wschodnimi obszarami Stepu. Bumyn mianował się wtedy Kaganem - co w tłumaczeniu ze starotureckiego znaczy po prostu wielki wódz.
W 555 roku orda turecka zaatakowała i podbiła królestwo Chorezmu, a w 565, w porozumieniu z Persją podbiła królestwo Heftalitów("białych Hunów"). W tym momencie orda uzyskała władzę nad praktycznie całym Wielkim Stepem od Wołgi po Koreę.
W 583 roku, w porozumieniu z Bizancjum Orda staroturecka zaatakowała Persję, ograniczając się jednak tylko do krótkiej wyprawy łupieżczej. Podobny charakter miała wyprawa na północne Chiny z roku 585, która przełamała Wielki Mur i zalała na kilka miesięcy północne Chiny, jednak bez osiadania tam ordy na stałe.
W 589 roku Bumyn zorganizował swoją ostatnią wyprawę. Była to walna wyprawa na Persję wszystkimi posiadanymi siłami w celu jej ostatecznego pokonania. Siły kaganatu starotureckiego zostały jednak totalnie rozgromione w bitwie pod Heratem, w której zginął sam Bumyn.
Po jego śmierci nastąpił zmierzch Kaganatu starotureckiego. Został on wkrótce podzielony na Kaganat zachodni i Kaganat wschodni.
