Kanclerz wielki koronny
Z Wikipedii
Kanclerz wielki koronny - w dawnej Polsce: urzędnik kierujący kancelarią monarchy oraz odpowiadający za politykę zagraniczną. Urząd ten pojawił sie na początku XII wieku i był sprawowany przez osobę duchowną. W czasie rozbicia dzielnicowego każdy władca miał własnego kanclerza; po zjednoczeniu kanclerz krakowski wypierał kanclerzy ziemskich (urzędy te zanikły do XV wieku).
Później urzędnik ten zwany był kanclerzem Królestwa Polskiego, jeszcze później kanclerzem koronnym. Po unii lubelskiej istniał osobny kanclerz dla Litwy. Utarło się, iż kanclerz koronny kieruje polityką zagraniczną wobec państw Europy Zachodniej, zaś kanclerz Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec Rosji. Kanclerz koronny był pierwszym urzędnikiem państwa dbającym o praworządność i pilnującym by król przestrzegał praw i zachowywał pacta conventa. Przewodził także sądowi królewskiemu - Asesorii. Był czasem nazywany pieczętarzem, od pieczęci, którymi uwierzytelniał dokumenty. Zastępca kanclerza nosił tytuł podkanclerzego; mieli identyczny zakres uprawnień a faktyczny podział wpływów między kanclerzem a podkanclerzym zależała od aktualnych konfiguracji politycznych. W epoce nowożytnej jeden z kanclerzy był duchownym, a jeden świeckim. Urząd istniał do końca Polski szlacheckiej (a dokładniej do 1795 roku).
[edytuj] Zobacz też
Klemens • Jarost • Stanisław z Krakowa • Franciszek z Krakowa • Zbigniew z Szczyrzyca • Janusz Suchywilk • Zawisza Kurozwęcki • Jan Radlica • Zaklika z Miedzygorza • Mikołaj Kurowski • Wojciech Jastrzębiec • Jan Szafraniec • Jan Taszka Koniecpolski • Jan Gruszczyński • Jakub Dembiński • Uriel Górka • Stanisław Kurozwęcki • Krzesław Kurozwęcki • Jan Łaski • Maciej Drzewicki • Krzysztof Szydłowiecki • Jan Chojeński • Paweł Dunin-Wolski • Tomasz Sobocki • Samuel Maciejowski • Jan Ocieski • Walenty Dembiński • Piotr Dunin-Wolski • Jan Zamoyski • Maciej Pstrokoński • Wawrzyniec Gembicki • Feliks Kryski • Stanisław Żółkiewski • Andrzej Lipski • Wacław Leszczyński • Jakub Zadzik • Tomasz Zamoyski • Piotr Gembicki • Jerzy Ossoliński • Andrzej Leszczyński • Stefan Koryciński • Mikołaj Prażmowski • Jan Leszczyński • Jan Stefan Wydżga • Jan Wielopolski • Jerzy Albrecht Denhoff • Karol Tarło • Andrzej Chryzostom Załuski • Jan Stanisław Jabłonowski • Jan Szembek (kanclerz) • Andrzej Stanisław Załuski • Jan Małachowski • Andrzej Zamoyski • Andrzej Stanisław Młodziejowski • Jan Jędrzej Borch • Antoni Onufry Okęcki • Jacek Małachowski • Antoni Sułkowski
