Karlików

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Karlików
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Bukowsko
Sołtys	Ryszard Pleśniarski
Położenie	49° 27' N 22° 04' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	130
Strefa numeracyjna (do 2005)	13
Tablice rejestracyjne	RSA

Położenie na mapie Polski Karlików

Karlików i okolice

Karlików– wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko.

W latach 1340-1772 wieś położona była w ziemi sanockiej, w województwie ruskim. Następnie w latach 1772-1852 leżała w cyrkule leskim, później sanockim. Od 1867 miejscowość leży w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko w Galicji.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

Spis treści

1 Geografia
2 Historia
- 2.1 Dawne nazwy
- 2.2 Nazwiska mieszkańców
3 Religia
- 3.1 Źródła
4 Turystyka
5 Zobacz też
6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Wieś leży przy drodze z Bukowska do Kulasznych, na pagórkowatym terenie, 24 km od drogi krajowej nr 28.

Najniższe wzniesienie tego obszaru to szczyt Płonna o wysokości 439 m n.p.m., najwyższym jest szczyt Tokarnia wznoszący się na wysokość 777 m n.p.m.

[edytuj] Historia

Wieś była częścią kompleksu dóbr hrabiów Ossolińskich i Stadnickich, odkupiona następnie przez Gniewoszów. Pod koniec XIX wieku dziedzicem Karlikowa był Feliks z Oleksowa Gniewosz. Bratem Feliksa był Zygmunt Gniewosz, dowódca 13 Regimentu Ułanów.

W roku 1898 wieś liczyła 343 mieszkańców zamieszkujących 53 domostwa, powierzchnia wsi wynosiła 6,23 km², dodatkowo obszar dworski zajmował 1,27 km² powierzchni, przeważała ludność rusińska oraz niewielka społeczność żydowska (<5%). Od listopada 1918 do stycznia 1919 Republika Komańczańska.

Po roku 1944 miejscowi Rusini zostali przesiedleni na Ukrainę i na tzw. ziemie Odzyskane. Przesiedleniom miały towarzyszyć grabieże i morderstwa^{[potrzebne źródło]} (jednak jak dotychczas nie jest prowadzone w tej sprawie żadne śledztwo). Nie istnieją też żadne wiarygodne opisy tych wydarzeń. Jedyną wzmianką o tych wydarzeniach jest rocznik Litopis UPA, publikowany pierwszy raz w 1948 roku w USA i Kanadzie w którym jest relacja naocznego świadka o zbrodni dokonanej przez polskie oddziały.

W roku 1944 na przyległych wzgórzach toczyły się ciężkie walki najpierw między oddziałami AK i SS, po przejściu frontu zaś między sotnią "Stiacha" UPA a WP. W tym czasie zniszczone zostały również ukryte na terenie wsi schrony. Żołnierze wrzucali granaty ręczne do wnętrza schronu, w wyniku eksplozji zostało zabitych 17 żołnierzy^{[potrzebne źródło]}UPA.

[edytuj] Dawne nazwy

Karlykow – rok 1483
Karlowa – rok 1488
Karlikow – rok 1557
Karlikow – rok 1589
(ukr. Karlikiv, Карликiв, łem. Karłykiw, s-c-s. Карликôвъ) - rok 1867

Nazwa od p. osob. Karla lub karlika (karzełka), w niektórych regionach Śląska również królik.

[edytuj] Nazwiska mieszkańców

Nazwiska mieszkańców od roku 1772 do końca XIX wieku: Baranicz, Bawolak, Cap, Chłonik, Chorik, Chudyj, Duduś, Furtak, Gajda, Gajdosz, Grumet, Gulicz, Hadam, Hojsan, Hołota, Hołowaty, Hopcan, Hudak, Huszczak, Ilcio, Kirik, Krawczyk, Kril, Król, Krzyszów, Lalak, Lewicki, Makar, Moskal, Nimec, Osiurak, Ostafi, Ostrowski, Puzyk, Rapawyj, Sałak, Sass, Sieradzki, Siwy, Sponda, Stefura, Stojan, Suchar, Suchyna, Sudek, Sudik, Szczerba, Szpynda, Sztejter, Szweda, Tymciow, Wanciów, Warcholak, Węgrzyn, Wołoszynowski, Zielonka, Zienticzka.

[edytuj] Religia

Karlików, stare nagrobki

Parafia łacińska w Bukowsku. Karlików posiadał niegdyś drewniany, bogato ornamentowany kościół parafialny pw. Błogosławionej Dziewicy Marii Paraskiewy (eryg. ok. 1840 roku, należący do dekanatu sanockiego), obejmujący swoim zasięgiem kościół filialny w Przybyszowie (w roku 1867 było 453 wiernych) oraz kościół pw. św. Michała Archanioła w Woli Piotrowej (w 1867 roku 282 wiernych). Pod koniec XIX wieku parafia liczyła ok. 1200 wiernych. W roku 1936, sam kościół w Karlikowie liczył 459 wiernych.

Patronem kościoła, jego kolatorką była Lucia Gniewosz. We wsi pozostało do dziś miejsce po cerkwi (cerkwisko) z XIX w., murowana plebania sprzed I wojny światowej oraz cmentarz z zachowanymi nielicznymi nagrobkami.