Kościół Mariacki w Gdańsku
Z Wikipedii
Kościół Mariacki w Gdańsku (niem. Marienkirche in Danzig), Kościół Najświętszej Marii Panny, jest głównym kościołem Gdańska, pełniącym rolę konkatedry archidiecezji gdańskiej, wybitnym dziełem gotyckiej architektury ceglanej, największym kościołem ceglanym na świecie i jednym z największych kościołów w ogóle (długość 105 m, wysokość wnętrza 27 m, wysokość wieży 78 m). Wewnątrz mieści się 25000 osób.
Początkowo w tym miejscu stał 6-przęsłowy kościół o układzie bazylikowym z niską wieżą zbudowany w latach 1343—ok. 1360. Pozostałościami po tym pierwotnym kościele są filary korpusu nawowego i 2 najniższe kondygnacje wieży. W 1379 mistrz murarski Henryk Ungeradin rozpoczął wznoszenie obecnego kościoła. Do 1447 ukończono część wschodnią, w latach 1452-66 podwyższono wieżę o 2 kondygnacje. Od 1485 przy budowie pracował architekt Hans Brandt; z jego udziałem wzniesiono korpus nawowy. Budowę ostatecznie ukończono po 1496 pod kierunkiem Henryka Haetzla, który w latach 1499-1502 dokonał przesklepienia całego wnętrza. Tragiczna dla świątyni była II wojna światowa: w 1945 spłonęły dachy, większość sklepień runęła, a duża część wyposażenia uległa zniszczeniu. Rekonstrukcję kościoła ukończono w 1956 r., a wysokie hełmy narożnych wieżyczek odtworzono dopiero po 1970 r.
Obok kościoła Mariackiego w XVII wieku zaczęto budować Kaplicę królewską.
Spis treści |
[edytuj] Architektura
Kościół jest trójnawową halą o rozbudowanym i bogatym programie przestrzennym: trójnawowy transept i również trójnawowe prezbiterium tworzą we wschodniej części wrażenie przestrzeni centralnej, w której wszystkie kierunki są prawie równoważne, co było ideałem późnogotyckiej architektury miejskiej. Pewne nieregularności planu w miejscu połączenia północnego ramienia transeptu z prezbiterium wynikają z konieczności dostosowania się do istniejącej zabudowy miejskiej. Popisem mistrzostwa architekta są sklepienia, częściowo rekonstruowane po ostatniej wojnie. W nawie głównej, transepcie i prezbiterium są to sklepienia sieciowe o bogatym układzie żeber, w nawach bocznych - sklepienia kryształowe.
Wygląd zewnętrzny kościoła został zdominowany przez gładkie płaszczyzny ścian, w których znajdują się wysokie ostrołukowe okna. Takie ukształtowanie ścian zewnętrznych stało się możliwe dzięki wprowadzeniu skarp do wnętrza kościoła i utworzeniu między nimi kaplic. Od góry elewacje zamykają szczyty, które są dzielone pinaklami. Z naroży wyrastają ośmioboczne wieżyczki nakryte spiczastymi hełmami (zrekonstruowanymi po 1970 r).
[edytuj] Wyposażenie wnętrza
Najcenniejszy element wyposażenia, tryptyk Sąd Ostateczny Hansa Memlinga (1467-73), jest przechowywany w Muzeum Narodowym w Gdańsku (w kościele znajduje się jego kopia).
 |
 |
 |
 |
 |
|
|
||||
Wśród pozostałych dzieł znajdują się czołowe zabytki malarstwa i rzeźby gotyckiej, manierystycznej i barokowej w Polsce. Część z nich po 1945 znalazła się w Muzeum Narodowym w Warszawie, przy czym ostatnio niektóre z nich powróciły do Gdańska (m.in. Tablica Dziesięciorga Przykazań i części z Ołtarza Ferberów).
- Ołtarz Jerozolimski, 1495-1500 (obecnie w Muz. Nar. w Warszawie)
- Ołtarz główny, 1511-17, Michał z Augsburga
- Tablica Dziesięciorga Przykazań, ok. 1480-90
- nagrobek Szymona i Judyty Bahrów, 1614-20, Abraham van den Blocke
- rzeźba Pietá, ok. 1420
- rzeźba Pięknej Madonny, ok. 1420
- zegar astronomiczny z lat 1464-70, wykonany przez Hansa Düringera z Torunia (działająca rekonstrukcja)
- barokowy prospekt organowy, częściowo przeniesiony z Kościoła św. Jana w 1985
[edytuj] Dane
- długość, łącznie z przyporami wieży: 155 m
- wysokość:
- sklepienia ponad posadzkę: 30 m
- wieży (widokowej): 74,8 m
- ilość filarów: 27
- pojemność: 25 tys. osób
