Kościeliski Potok
Z Wikipedii
Kościeliski Potok – potok płynący dnem Doliny Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. Jego zlewnia ma powierzchnię ok. 34 km², a długość w obrębie Tatr 8,5 km (łącznie z Pyszniańskim Potokiem, który przez niektórych uważany jest za początkowy odcinek Kościeliskiego Potoku). Rozpoczyna się poniżej Małej Polany Ornaczańskiej połączeniem Pyszniańskiego Potoku z Tomanowym Potokiem. Pyszniański Potok wypływa ze źródeł na północnych zboczach Kamienistej, leżących na wysokości ok. 1320 m n.p.m. Największe z tych źródeł ma wydajność kilkanaście l/s.
W czasie swojego przepływu przez Kościeliską Dolinę zasilany jest jeszcze wodami Miętusiego Potoku, wypływającego z Doliny Miętusiej i kilkoma mniejszymi potokami, oraz wywierzyskami wypływającymi spod skał. Największe z nich, Lodowe Źródło, odwadniające wielkie systemy jaskiń, ma wydajność 800-100 l/s i stałą przez cały rok temperaturę wody 4 ° C. Wśród potoków tatrzańskich jego wody mają mały spadek - średnio tylko 41 m/km.
Kościeliski Potok przepływa niemal przez wszystkie rodzaje skał budujących Tatry, w jego korycie znajdują się ogromne głazy, niewielkie wodospady i wybite pod nimi głębsze miejsca. W niektórych miejscach potok wyciął w wapiennej skale głębokie koryto, ograniczone z obu stron pionowymi niemal ścianami. Największe z tych skalnych wrót to tzw. Brama Kantaka i Brama Kraszewskiego. Potok zachowuje się bardzo dziwnie na trasie swojego przepływu. Mianowicie ilość płynącej nim wody w miarę oddalania się od źródeł wcale nie wzrasta proporcjonalnie do ilości zasilających go wód powierzchniowych i podwodnych. Przyczyną tego jest przepływanie wód przez wapienne podłoże i zjawiska krasowe, powodujące, że woda wpływa do podziemnych szczelin.
Poniżej Doliny Smytniej ilość płynącej wody zmniejsza się, a potem niekiedy (bo budowie betonowego filara mostu na potoku) zanika zupełnie (tzw. ponor) – sporadycznie prawie aż do Pisanej Polany koryto jego jest suche. Tutaj ponownie pod Skałą Pisaną pojawia się woda w potoku, wypływająca z dużego wywierzyska - Jaskini Wodnej pod Pisaną. Niewielki strumień wody wypływa też po przeciwnej stronie potoku z wylotu Jaskini Wodnej pod Raptawicką. Ilość wody płynącej potokiem znacznie wzrasta po zasileniu wywierzyskiem Lodowego Źródła, a poniżej Bramy Kantaka maleje prawie czterokrotnie – niknąc w ogromnym kamienisku. Udowodniono też, że w dolnej części potoku płynie więcej wody, niż wynosi zasilanie w jego zlewni – część wód jest pobieranych podziemnymi przepływami ze zlewni potoku płynącego Doliną Małej Łąki. W wodach potoku zobaczyć można rzadkiego ptaka pluszcza – tutaj dość pospolitego. Występuje też tutaj i to niemal do samych źródeł niewielka ryba - głowacz pręgopłetwy.
Poniżej Kir potok nazywa się Kirową Wodą. Łącznie z Potokiem Chochołowskim wypływającym z Doliny Chochołowskiej i Potokiem Lejowym wypływającym z Doliny Lejowej tworzą źródła Czarnego Dunajca.
